سپهرغرب، گروه خبر - آذین رضایی: مدیرعامل شرکت تعاونی فرش دستباف تویسرکان گفت: با شیوع کرونا متراژ بافت برای هر بافنده تویسرکانی از دو متر به یک متر کاهش یافته است و درصورت حمایت ارگان‌ها و نهادهای مربوطه از صنعت فرش در این شهرستان، بافندگان می‌توانند بر رونق اقتصادی منطقه تأثیرگذار باشند.
تویسرکان شهری کوچک با زیبایی دل‌انگیز و چشم‌نواز، واقع در دره‌ای است که از یک‌سو به کوه‌های الوند و از سوی دیگر به کوه‌های پیشکوه از جبال زاگرس محدود بوده و به‌دلیل وجود زمستان‌های پُربرف، رونق دامداری و در پی آن وجود پشم و پنبه فراوان، از قدیم قالی‌بافی وجود داشته است.
وجود فرش‌های مرغوب با نقوش و رنگ‎‌آمیزی‌های زیبا که بیش از 100 سال عمر دارند، نشان از فرش‌بافی مطلوب و با ارزش حداقل در برخی روستاها یا مناطق دارد؛ به‌طور کلی فرش‌بافی در تویسرکان عمدتاً روستایی است و گره فرش از نوع ترکی و با دست زده می‌شود.
فرش‌های روستایی دارای اشکال ساده و ابتدایی هستند که در آن‌ها پرنده و حیوانات نیز دیده می‌شود؛ قالی‌های درشت‌باف و گوشتی دارای پرز بلند و غالباً یک پود هستند؛ در تویسرکان قالیچه‌هایی با دو و یا سه ترنج بافته می‌شود و طرح‌های گردان اغلب به شکل شکسته در آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
معروف‌ترین نقشه‌های تویسرکان به‌نام اَصادُوقی (آقا صادقی) از روستای ابودردا سرچشمه گرفته است و همچنین نقشه مالیچه که به‌نام اژدر نیز نامیده می‌شود و نقشه‌های دارایی که همان اصادوقی است و نقشه زاغه که مربوط به دو روستای ابودردا و مالیچه و روستای زاغه است که قالی‌بافی نسبتاً خوبی دارند.
اما بهمن‌ماه سال جاری بود که قالی‌بافی تویسرکان ثبت ملی شد و به‌طورر قطع این مهم می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر صنعت فرش این شهرستان داشته باشد و به این منظور با رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تویسرکان و مدیرعامل شرکت تعاونی فرش دستباف تویسرکان گفت‌و‌گو کردیم.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تویسرکان در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما با اشاره به ثبت ملی مهارت فرش‌بافی در تویسرکان، اظهار کرد: بخشی به‌عنوان ثبت میراث ناملموس در میراث فرهنگی داریم که آخرین جلسه آن 14 بهمن‌ماه برگزار شد.
اسحاق ترکاشوند گفت: در آخرین جلسه سه پرونده مهارت بافت قالی، مهارت منبت و مهارت پخت نان مغزی (گرده مغزی) تویسرکان بررسی و مصوب شد و هر سه مورد در فهرست میراث ناملموس به ثبت رسید.
وی با تأکید بر اینکه طی هماهنگی که با اداره صمت و اتحادیه فرش‌بافان داشتیم در آینده در اقلام گردشگری حتماً از این اثر ثبت‌شده یاد خواهیم کرد، افزود: البته هرساله جشنواره مشترک گردو، منبت و فرش را در شهرستان داشتیم که امسال به‌دلیل شیوع کرونا برگزار نشد.
ترکاشوند افزود: تلاش می‌کنیم در برنامه‌‎هایی که برای معرفی جاذبه‌های گردشگری داریم، از این بعد فرش تویسرکان را نیز بتوانیم به‌عنوان یکی از مزیت‌های این شهرستان معرفی کنیم.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تویسرکان تصریح کرد: تویسرکان از قدیم فرش‌بافان معروفی داشته و چند نقشه و طرح معروف ازجمله نقشه ابودردا دارد که حتی در کشور معروف هستند.
وی با بیان اینکه ثبت ملی فرآیند بافت فرش بابی برای معرفی هرچه بیشتر این فرآیند و این هنر صنایع دستی که متأسفانه جزء صنایع دستی نیست خواهد شد، ادامه داد: فرش‌بافان با ما ارتباطی ندارند و پرونده تشکیل‌شده به‌منظور ثبت مهارت بافت قالی نیز از طریق ارتباط با صمت و چند فرشباف در شهرستان بوده است.
مدیرعامل شرکت تعاونی فرش دستباف تویسرکان نیز در گفت‌‎و‌گو با خبرنگار ما ضمن بیان اینکه فرش را می‌توان در تمام زندگی ایرانیان یافت و تجسم زنده از فرهنگ و هنر این سرزمین در ادوار مختلف تاریخ و فرهنگ پُرقدرت است، اظهار کرد: فرش ترکیبی از هنر و صنعت بوده و حاصل تلاش و زحمت و میوه تلخ گمنام‌ترین و زجرکش‌ترین اقشار مردم این کشور است که آن را در اقصی نقاط دنیا متجلی کرده‎‌اند.
فاطمه خان‌میرزایی گفت: قالی‌بافی درحال حاضر حرفه صدها هزار نفر از مردم در کشور بوده و دامنه وسیعی از ابعاد اقتصادی، فرهنگی و هنری کشور را دربرمی‌گیرد؛ این هنر و این مجموعه، ادعای یک کار هنری و یک بررسی عمیق و همه‌جانبه در مورد صنعتی همچون فرش را ندارند.
وی بیان کرد: با توجه به پراکندگی جمعیت در شهرستان و گرایش به سمت روستا، علاوه‌بر مشاغل کشاورزی و دامداری، بافت فرش در شهرها و روستاها نیز از رونق خوبی برخوردار است.
خان‌میرزایی به وجود حدود پنج هزار بافنده فرش در شهرستان تویسرکان اشاره کرد و افزود: از تعداد ذکرشده برخی فاقد مجوز و تعدادی نیز دارای مجوز رسمی فعالیت از سازمان‌ها و نهادهایی همچون کمیته امداد، بهزیستی، شرکت فرش، فنی و حرفه‌ای و بنیاد شهید هستند.
مدیرعامل شرکت تعاونی فرش دستباف تویسرکان با اشاره به فعالیت دو هزار و 363 نفر زیر نظر شرکت عمومی فرش شهرستان تویسرکان، تصریح کرد: با توجه به اهمیت فرش طی چندسال اخیر دوره‌های آموزش تثبیت و به‌بافی شامل چله‌کشی، نقشه‌خوانی، رفع عیوب و نواقص و غیره به‎منظور افزایش آگاهی و به‌روز شدن برگزار شده است.
وی به برگزاری 25 دوره برای یک‌هزار و 225 نفر توسط تعاونی فرش دستباف شهرستان اشاره کرد و ادامه داد: تعداد چهار دوره آموزشی در سال 97 و 98 برای 93 نفر توسط فنی و حرفه‌ای شهرستان برگزار شده است.
خان‌میرزایی میزان بافت تقریبی فرش توسط هر نفر در شهرستان با توجه به فصلی بودن را یک متر مربع دانست و خاطرنشان کرد: این میزان در طول سال حدود پنج هزار متر مربع توسط هر بافنده فرش است.
مدیرعامل شرکت تعاونی فرش دستباف تویسرکان یادآور شد: بافت فرش نه‌تنها با ایجاد اشتغال و رفع بیکاری از بروز هر نوع مشکل و معضل اجتماعی جلوگیری کرده است، بلکه در اقتصاد خانوارها و شهرستان نیز نقش حائز اهمیتی دارد.
وی تعداد دریافت‌کنندگان وام بافنده فرش را حدود 352 نفر در شهرستان دانست و اظهار کرد: تعداد پشتیبان‌ها تا پایان سال 98 حدود 9 نفر بوده که درمجموع 115 نفر پوشش داشته‌اند؛ در سال جاری تعداد دریافت‌کنندگان پشتیبان چهار نفر و معرفی‌شدگان به بانک پنج نفر بوده و در دست اقدام و بررسی نیز دو نفر ثبت شده است.
خان‌میرزایی عدم کیفیت و مرغوبیت مواد اولیه را از مهم‌ترین مشکلات بافندگان فرش برشمرد و گفت: به‌دلیل استفاده از رنگ‌های شیمیایی مواد اولیه از کیفیت مناسبی برخوردار نیست.
مدیرعامل شرکت تعاونی فرش دستباف تویسرکان بیان کرد: عدم وجود بودجه کافی برای تأمین مواد اولیه از دیگر مشکلات تولیدکنندگان فرش دستباف از بافندگان شخصی تا شرکت فرش و غیره در این شهرستان است.
وی بالا بودن قیمت مواد اولیه و به‌صرفه نبودن استفاده از مواد اولیه با کیفیت برای بافندگان را از دیگر مشکلات برشمرد و افزود: بازاریابی باید توسط اتحادیه‌های مرکزی و مرکز ملی فرش به‌منظور رفع دغدغه فعالان در این حوزه انجام شود.
خان‌میرزایی با بیان اینکه نقشه‌های فرش شهرستان تویسرکان با توجه به نوع خرید و تغییرات از رج‌شمار 15 و 20 به 30 و 35 تعدیل شد، تصریح کرد: رنگ‌هایی که در بازار خرید نداشت، حذف شد و رنگ‌ها و نقشه‌های جدید با همان آصادقی، مالکه و ابودردا وارد بازار شد تا فرش تویسرکان جایگاه خود را در بین مصرف‌کنندگان حفظ کند.
مدیرعامل شرکت تعاونی فرش دستباف تویسرکان ادامه داد: فرش تویسرکان از سال‌های قبل خریدارانی از کشور آلمان داشته و با توجه به شیوع کرونا کارگاه‌ها از حالت متمرکز به خانگی تغییر یافته و تأثیر منفی این بیماری بر تولید و صادرات فرش تویسرکان، تهیه مواد اولیه و غیره نیز داشته است.
وی با بیان اینکه اکنون با شیوع کرونا متراژ بافت برای هر بافنده از دو متر به یک متر کاهش یافته است، خاطرنشان کرد: درصورت حمایت ارگان‌ها و نهادهای مربوطه از صنعت فرش در این شهرستان، تویسرکان بافندگان بسیاری دارد که با توجه به وضعیت اقتصادی موجود می‌توانند بر رونق اقتصادی منطقه تأثیرگذار باشند.
خان‌میرزایی با اشاره به اینکه ثبت ملی قالی‌بافی تویسرکان به‌طور قطع بر رونق صنعت فرش در این شهرستان تأثیرگذار خواهد بود، یادآور شد: تویسرکان رتبه نخست استانی را در تولید فرش دستباف و ظرفیت‌های بالایی در این حوزه دارد و این اقدام نیز بر استفاده از این ظرفیت‌ها اثر مطلوب خواهد داشت.
ثبت ملی قالی‌بافی تویسرکان به‌طور قطع بر رونق صنعت فرش در این شهرستان تأثیرگذار خواهد بود، چراکه تویسرکان رتبه نخست استانی را در تولید فرش دستباف و ظرفیت‌های بالایی در این حوزه دارد که این اقدام نیز بر استفاده از این ظرفیت‌ها اثر مطلوب خواهد داشت؛ البته این نکته نیز قابل چشم‌پوشی نیست که با شیوع کرونا متراژ بافت برای هر بافنده از دو متر به یک متر کاهش یافته است که با توجه به تعداد بالای بافندگان فرش در تویسرکان، درصورت حمایت ارگان‌ها و نهادهای مربوطه از صنعت فرش در این شهرستان، می‌توانند بر رونق اقتصادی منطقه تأثیرگذار باشند.
این مهم نیز باید مورد توجه قرار گیرد که افزایش قیمت مواد اولیه و تأمین آن از مشکلات تولیدکنندگان فرش نه‌تنها در این شهرستان بلکه در کشور است و به‌دلیل عدم صادرات و عرضه به بازارهای جهانی، تولید کاهش یافته و به‌طور قطع معیشت تولیدکنندگان نیز تحت تأثیر قرار گرفته است و این صنعت و فعالان در این حوزه نیازمند حمایت هستند که این مهم باید مورد توجه مسئولان امر قرار گیرد.
حال که قالی‌بافی تویسرکان به ثبت ملی رسیده است، این صنعت نیاز بیشتری برای به‌روزرسانی طرح‌ها و نقشه‌ها متناسب با نیازهای بازار دارد که باید تلاش مسئولان بر ارائه طرح‌ها و نقشه‌های به‌روز بوده که این مهم می‌تواند در رونق صنعت فرش تویسرکان نیز اثرگذار باشد.