سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: نبود نظارت بر توزیع در بازار همدان طی ماه‌های اخیر جو روانی کمبود در کالاهای اساسی را بین مردم تقویت و این مهم بستری را برای کلاهبرداری شرکت‌های پخش از طریق فروش اجباری کالاهای بنجل و ته ‌انباری فراهم کرده است.

کالاهای اساسی کمیاب شد؛ چند صباحی است که کمبود‌ کالاهای اساسی به‌خصوص روغن، قند و شکر در بازار، صف‌هایی پُر از ازدحام جمعیت را در مقابل فروشگاه‌های زنجیره‌ای و سوپرمارکت‌ها به راه انداخته است.

صف‌هایی که مردم ناچار هستند در آن‌ها به‌خاطر تأمین نیازهای اساسی خود با کرونا همراه شده و ساعت‌ها به امید گرفتن یک حلب روغن نباتی، یا چند بطری یک یا دو کیلویی روغن مایع و یا یک بسته شکر، در این صف‌ها حضور داشته باشند؛ این‌روزها نگرانی مردم از کمبود کالاهای اساسی از صف‌های متنوعی پیدا است که هرروز در فضاهای مجازی و رسانه‌ها دست به دست می‌چرخد.

حال سؤال این است که پشت پرده کمبود برخی از اقلام اساسی خانوارها چیست و چرا باید برای تهیه آن‌ها یک صف طولانی در نقاط مختلف شهر به راه افتد؟ این سؤالی است که ورد زبان تک‌تک افرادی بوده که برای اینکه شرمنده خانواده خود نباشند، خطر ابتلا به ویروس کرونا را به جان خریده و در این صف‌ها حضور می‌یابند.

تأسف‌بارتر آنکه این مهم طی ماه‌ها و روزهای اخیر همواره مورد انکار مدیران و متولیان امر قرار گرفته و حتی اخیراً فراشی، معاون امور بازرگانی سازمان صمت همدان با اشاره به اینکه در بحث روغن کمبود نداریم، گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل نبود روغن احتکار خانگی و صنعتی محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه مردم به‌دلیل نگرانی از افزایش قیمت روغن اقدام به انبار کردن این کالا کردند، اذعان کرد: در بازار کمبود اقلامی چون قند و شکر را نداریم و بسته‌های شکر یک کیلویی برای خانوار از شکر داخل کشور تأمین شده و به قیمت هر کیلو هشت هزار و 700 تومان عرضه می‌شود.

این درحالی است که حتی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای وابسته به دستگاه‌های دولتی همچون فروشگاه جهاد نیز به گفته شهروندان همدانی، مردم را مجبور می‌کنند برای خرید یک بطری روغن، 100 هزار تومان خرید اجباری دیگر اقلام را داشته باشند! و این رویکرد و عدم نظارت چیزی جز ضرب‌المثل «هر چه بگندد نمکش می‌زنند/ وای به روزی که بگندد نمک» را به ذهن متبادر نمی‌کند.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا با تنی چند از کسبه عمده‌فروش سر گذر و خیابان شهدا به‌عنوان یکی از مراکز مهم رجوع مردم برای خرید کالاهای اساسی گفت‌وگوهایی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

یکی از کاسبان خیابان شهدا با بیان اینکه کمبود کالای اساسی به‌ویژه روغن و شکر غیر قابل انکار است، گفت: عمده‌ترین مسئله دراین‌بین به نابه‌سامانی در فرآیند توزیع بازمی‌گردد.

این عمده‌فروش همدان افزود: تا پیش از بروز این نابه‌سامانی هر هفته دوبار از شرکت‌های توزیع‌کننده روغن، درخواست روغن می‌کردیم و در بازه زمانی مشخص روغن مورد نیاز بر درب مغازه تخلیه می‌شد، اما حالا این بازه زمانی دو هفته یک‌بار شده و با وجود تخلیه همان میزان بار، اما به‌دلیل تغییر بازه زمانی و طولانی‌تر شدن آن، شاهد کمبود کالا در بازار هستیم.

وی با بیان اینکه جو روانی مبنی بر کمبود به‌دلیل نابه‌سامانی در توزیع مردم را وادار به خرید چند بطری روغن به‌صورت هم‌زمان می‌کند زیرا اعتماد ندارند به اینکه فردا و یا روزهای آتی به محض تمام شدن روغن در منزل کالا وجود داشته باشد، گفت: بر این اساس به محض تخلیه بار جلوی درب مغازه، متأسفانه مردم برای خرید کالا هجوم می‌آورند.

این کاسب همدانی در واکنش به این سؤال که آیا مردم برای خرید روغن برند خاصی مدنظر دارند و تنها از آن نوع روغن طلب می‌کنند زیرا در پیگیری‌هایی که ما از سازمان صمت داشتیم یکی از مشکلات را این مسئله عنوان می‌کردند، گفت: شاید تا چند ماه قبل عده معدودی از افراد خریدار برند خاصی از روغن بودند، اما درحال حاضر به‌هیچ‌وجه این‌گونه نیست و هر آنچه در مغازه داشته باشیم را خریداری می‌کنند.

احمدی با اشاره به اینکه درحال حاضر هر کیلو قند آزاد به قیمت 15 تا 16 هزار تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد، افزود: تا یک هفته پیش شکر به‌صورت بسته‌های 900 گرمی به قیمت هشت هزار و 500 تومان داشتیم، اما درحال حاضر شکر بسته در بازار وجود ندارد.

وی با بیان اینکه تا یک هفته پیش از شرکت‌هایی همچون سبدچین همدان (وابسته به شرکت سحر) و شرکت گلستان شکر بسته‌بندی خریداری می‌شد اما درحال حاضر این شرکت‌ها عنوان می‌کنند که شکر ندارند، اذعان کرد: متأسفانه محلی برای نگهداری بهداشتی شکر فله‌ای ندارم.

دیگر کاسب همدانی نیز با بیان اینکه کمبود کالا مسئله نیست بلکه این‌روزها چیزی که کسبه و مردم را دچار مشکل کرده تغییر و نوسان در قیمت است، گفت: به‌عنوان مثال اخیراً قیمت هر کیلو شکر از هشت هزار و 500 تومان برای مصرف‌کننده به 11 هزار و خورده‌ای برای من کاسب رسیده است.

وی با اشاره به اینکه درحال حاضر هر کیلو شکر را به قیمت 12 هزار تومان می‌فروشم، افزود: امروز برای خرید شکر به راسته حسین‌خانی مراجعه کردم که متأسفانه کلی‌فروشان قندوشکر این بازار نیز اعلام کردند که ندارند.

کاظمی با اشاره به اینکه شکرهای بسته‌ای نیز به مقدار بسیار اندک توزیع می‌شود، گفت: درنظر بگیرید برای کاسب سر گذر که یقیناً مراجعات بی‌شماری از سوی مردم دارد دو بسته 14 تایی آن‌هم گاهی توزیع می‌شود.

وی با بیان اینکه دیگر از سهمیه شکر فله‌ای هفت هزار و 300 نیز که در معدود مواردی به کسبه داده می‌شد خبری نیست، ابراز کرد: درصورت تخصیص این سهمیه‌ها هر کیلو شکر را به مصرف‌کننده هشت هزار تومان می‌فروختیم.

کاظمی با بیان اینکه درحال حاضر قیمت هر کیلو قند از 11 هزار تومان برای مصرف‌کننده به 13 هزار و 700 تومان برای کلی‌فروش و مغازه‌دار رسیده حال آنکه روی کیسه‌های پنج کیلویی قیمت 73 هزار تومان قید شده و این به آن معنا است که ما باید هر کیلو قند را به مبلغ 14 هزار و 700 تومان به فروش برسانیم، گفت: روغن نیز متأسفانه تنها به فروشگاه‌های زنجیره‌ای اختصاص می‌یابد و یا تنها در معدود مواردی اگر هم بین مغازه‌ها و عمده‌فروشی‌ها توزیع شود، با قیمتی بیش از قیمت درج‌شده به‌عنوان قیمت مصرف‌کننده به کسبه فروخته می‌شود؛ حال آنکه ما نمی‌توانیم به مردم بگوییم خودمان هم به قیمت بالاتر خریداری کردیم و شما مجبورید به این قیمت از ما بخرید.

وی ادامه داد: بر این اساس من به‌عنوان یک عمده‌فروش به‌دلیل مشکل در قیمت خرید دو ماه است که روغن خریداری نکرده‌ام.

قاسمی دیگر عمده‌فروش سر گذر نیز با بیان اینکه متأسفانه درحال حاضر قندوشکر به‌صورت کم‌وبیش در بازار وجود دارد اما در تأمین روغن با دشواری بسیاری روبه‌رو هستیم، خاطرنشان کرد: متأسفانه شرکت‌های توزیع‌کننده کسبه را مجبور به خرید کالاهای اجباری در کنار روغن می‌کنند و روغن را به‌تنهایی نمی‌توانیم بخریم.

وی با اشاره به اینکه در میزان توزیع نیز با محدودیت مواجه‌ هستیم، گفت: حتی درصورت خرید اجباری هم تنها دو کارتن روغن را می‌توانیم از شرکت‌های توزیع بخریم.

قاسمی در واکنش به این سؤال که آیا خرید اجباری کالا را از سوی شرکت‌های پخش به سازمان صمت و یا دستگاه‌های نظارتی اعلام کرده‌اید؟ و چه پاسخی به شما داده شده است؟ افزود: هفته گذشته در بازدیدی که بازرسان تعزیزات از واحدهای تجاری داشتند این مطلب را عنوان کردیم، اما عکس‌العملی از آن‌ها مشاهده نکردیم و روند همچنان به همین منوال است.

وی با تأکید بر اینکه شرکت‌های توزیع‌کننده روغن شرط اختصاص روغن به واحدهای صنفی را خرید اجباری کرده‌اند، عنوان کرد: متأسفانه مجبوریم به‌ازای دو کارتن روغن چند کارتن کیک و جرم‌گیر را به قیمت بالاتر از قیمت مصرف‌کننده از این شرکت‌ها بخریم.

صبوری، دیگر کاسب همدانی نیز با بیان اینکه متأسفانه درحال حاضر روغن در بازار به‌ندرت پیدا می‌شود، گفت: گویا براساس یک دستورالعمل دیگر روغن به واحدهای صنفی سر گذر، خیابان اکباتان و میدان امام داده نمی‌شود و تنها بین فروشگاه‌های زنجیره‌ای و چند فروشگاه محلی توزیع می‌شود.

وی با بیان اینکه اخیراً افزایش قیمت کالاهایی همچون قند و شکر نیز خود مزید بر علت شده تا احساس کمبود کالاهای اساسی در بین مردم نمود بیشتری پیدا کند، اذعان کرد: تا چندی پیش هر کیسه پنج کیلویی قند برای مصرف‌کننده 47 هزار تومان بود، اما درحال حاضر به 70 هزار و خورده‌ای رسیده است؛ بنابراین کسبه کمتر مبادرت به خرید می‌کنند، زیرا مردم توان مالی خرید با این قیمت را ندارند.

صبوری نیز همچون دیگر همکاران خود در این رسته شغلی فروش اجباری کالا برای تأمین روغن مورد نیاز در واحدهای صنفی را یکی از عمده مشکلات دانست و گفت: معدود روغن توزیع‌شده نیز به همراه دیگر کالاهای بنجل و در انبار مانده شرکت‌های پخش به ما فروخته می‌شود.

وی با اشاره به بسته‌های کیک‌ و عدس موجود در مغازه، تصریح کرد: متأسفانه شرکت‌های پخش ما را مجبور به خرید این‌قبیل کالاها به‌ازای خرید هر کارتن روغن می‌کنند.

این کاسب همدانی با بیان آنکه بسته‌های 700 گرمی عدس را شرکت‌های پخش به اجبار به قیمت 23 هزار تومان در کنار روغن می‌فروشند، خاطرنشان کرد: این درحالی است که هر کیلو عدس در بازار به قیمت 24 هزار تومان است و ماه‌ها بوده که این عدس‌ها در مغازه تلنبار شده و کسی آن‌ها را نمی‌خرد.

صبوری در ادامه با اشاره به خرید اجباری کیک در کنار روغن نیز گفت: هر بسته کیک را سه هزار و 500 تومان خریدم، اما مردم حتی به قیمت دو هزار تومان نیز از من نمی‌خرند.

وی نیز همچون دیگر کسبه بازار ادعای مدیران صمت مبنی بر اینکه مردم تنها خواستار یک برند روغن هستند و کمبودی در این کالا نداریم را رد کرد و تشریح کرد: اصلاً این‌گونه نیست، مردم فقط روغن می‌خواهند، حالا هر برندی باشد فرق نمی‌کند.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، متأسفانه عدم نظارت درست بر فرآیند توزیع کالاهای اساسی و درعین‌حال بی‌توجهی مدیران متولی درخصوص این رویکرد مخصوصاً از سوی شرکت‌های پخش و توزیع برآیندی جز کمبود کالا در بازار همدان را به ارمغان نیاورده، بنابراین انتظار می‌رود مدیران و دستگاه‌های مؤثر در فرآیند توزیع همچون سازمان صمت و تعزیرات حکومتی به‌جای مقصر قلمداد کردن مردم با این مفهوم که کمبود کالا نتیجه احتکار خانگی است و یا اینکه مردم به دنبال برند و نام خاصی در بین کالاها به‌ویژه درخصوص روغن می‌گردند، به وظیفه ذاتی خود در عرصه نظارت، نه در حد شعار و هشدار توخالی بلکه به‌صورت قاطع عمل کنند تا چند شرکت توزیع و پخش این اجازه را به خود ندهند که بازار را به بستری برای کلاهبرداری از طریق فروش اجباری کالاهای بنجل وته انباری بدل کنند.