استاندار در یک استان جایگاه مهم و ویژه‌ای دارد، چون نماینده ارشد حاکمیت و مسئول برقراری ارتباط بین وزارتخانه‌ها در استان و مدیریت و هماهنگی این شبکه ارتباطات بین دولتی است. همچنین واسطه بین قدرت مرکزی با استان و شهرستان‌ها بوده و ارتباط بین مردم و حاکمیت را می‌تواند پیوسته و متصل کند.

به تعبیر بهتر طبق قانون استاندار در یک استان نماینده رئیس‌جمهور و هیئت دولت در استان است و باید به مقام مافوق خود یعنی وزیر کشور پاسخگو باشد و انتخاب و انتصاب افراد برای این پست نیز توسط وزیر کشور انجام می‌گیرد.

دراین‌بین جامعه ایران به‌لحاظ شکاف‌های اجتماعی، تفاوت‌های فرهنگی و سیاسی، برای انتخاب یک فرد به‌عنوان استاندار حساسیت ویژه‌ای دارد و افراد و نهادهای قدرت از نمایندگان مجلس تا امامان جمعه، احزاب، شوراهای اسلامی شهر، نهادهای امنیتی و نظامی همگی در این فرآیند اعمال نظر می‌کنند که موجب پیچیدگی آن می‌شود و چنانچه در هنگام انتخاب استاندار، فرصت اعمال نظر از افراد و نهادهای مذکور گرفته شود، قطعاً در زمان خدمت موانع و چالش‌ها ظهور خواهند کرد.

به همین سبب در این سال‌ها میانگین عمر خدمت استانداران کشور کوتاه شده و میزان تغییرات و جابه‌جایی در این مناصب بالا بوده، بنابراین سؤال این است که در شرایط کنونی چه اصول و مؤلفه‌هایی در انتخاب یک مسئول ارشد استانی برای هیئت دولت و وزارت کشور اهمیت دارد، بر این اساس با توجه به اهمیت و جایگاه استراتژیکی استان همدان در بین استان‌های غربی بر آن شدیم تا درخصوص ویژگی‌هایی که دولت سیزدهیم باید برای انتخاب استاندار این استان مد نظر قرار دهد و نیز اولویت‌هایی که استاندار منتخب باید در همدان پیگیری کند، گفت‌وگوهایی را با مسعود رستنده فعال و کارشناس حوزه فرهنگی و روح‌الله نباتی فعال اجتماعی جوان ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

فعال اجتماعی با بیان اینکه طبق بیانیه گام دوم انقلاب ویژگی‌های خاص و جدیدی برای کارگزاران نظام اسلامی درنظر گرفته شده است، گفت: منطبق با این بیانیه باید در گام دوم انقلاب شاهد تحول عظیمی باشیم.

 

روح‌الله نباتی با تأکید بر اینکه نخستین ویژگی جوان‌گرایی و تشکیل دولت جوان حزب‌الهی است، تصریح کرد: بر این اساس دولت‌مردان می‌بایست در انتخاب مسئولین به دنبال تحقق این ویژگی باشند، زیرا این جوانان هستند که موتور پیشرفت و پیشران گام دوم انقلاب خواهند بود؛ البته در کنار جوان‌گرایی، استفاده از تجارب گران‌بهای بزرگان نیز باید توأمان مورد استفاده و توجه قرار گیرد.

وی با بیان اینکه دومین ویژگی به مباحث علمی و تخصصی بازمی‌گردد، اذعان کرد: میزان اشراف استاندار به مباحث و مسائل مبتلابه استان از دیگر شاخص‌هایی است که می‌بایست در انتخاب استاندار مد نظر قرار گیرد.

نباتی ادامه داد: بر این اساس جوان بودن، متخصص در امور محوله و نیز بومی بودن فرد منتخب می‌تواند به استان در مسیر پیشرفت کمک کند.

   داشتن روحیه جهادی و انقلابی

وی با تأکید بر اینکه داشتن روحیه انقلابی و جهادی نیز از دیگر شاخص‌های مهم در انتخاب افراد است، تشریح کرد: درواقع فرد منتخب باید پیگیر کارها و فعالیت‌ها به‌صورت جهادی باشد، زیرا در شرایط فعلی دیگر نمی‌توان به انجام کارها به‌صورت معمول بسنده کرد، بلکه باید کارها با همت بیشتری پیگیری شوند.

این فعال اجتماعی جوان با اشاره به آنکه باید در پیگیری کارها جهش و تحول ایجاد کرد، اذعان کرد: به تعبیر بهتر این جهش و تحول باید به‌صورت چندپله‌ای محقق شود.

وی در پاسخ به این سؤال که اولویت استاندار منتخب باید در استان همدان کدام محور‌ها باشد نیز گفت: باتوجه به شرایط فرهنگی خاص و نیز موقعیت استراتژیکی استان همدان و همچنین شرایط آب‌وهوایی، به نظر می‌رسد چند اولویت باید از سوی استاندار با جدیت بیشتری پیگیری شود.

نباتی ادامه داد: از آنجایی که همدان درواقع شاهراه ارتباطی غرب، مرکز و حتی تاحدودی شمال به جنوب کشور به حساب می‌آید و درعین‌حال دارای تاریخ و تمدن کهن بوده، از ظرفیت بالای مراکز تفریحی و گردشگری برخوردار و همچنین دارای فرهنگ غنی است. هرکدام از این شاخص‌ها می‌تواند موتور محرکی برای این استان به حساب آید.

وی با بیان اینکه استان همدان مهد کشاورزی است، تشریح کرد: دارالمؤمنین و دارالمجاهدین بودن همدان خود معرف فرهنگ غنی این دیار است.

   تأمین مسکن باید اولویت نخست باشد

نباتی با تأکید بر اینکه متأسفانه با وجود داشتن چنین ظرفیت‌هایی همچنان این استان (همدان) با چند مشکل بزرگ دست‌وپنجه نرم می‌کند که نخستین مورد این مشکلات به تأمین مسکن بازمی‌گردد، ابراز کرد: در شهر همدان به‌لحاظ شرایط فیزیکی و ساختار شهری هزینه تهیه، اجاره و رهن بسیار بالا است.

وی افزود: بر این اساس باید تأمین مسکن برای عموم مردم در اولویت فعالیت‌های استاندار آتی قرار گیرد.

این فعال اجتماعی جوان با اشاره به آنکه اولویت دوم استاندار آتی باید به بحث تولید معطوف شود، تشریح کرد: این بخش مهم درحال حاضر در استان همدان دارای مشکلات خاصی بوده، به‌طوری که زنجیره تأمین و تولید مواد اولیه در همدان دارای نواقصی اساسی است.

وی با بیان اینکه باید در مسیر تأمین مواد اولیه مورد نیاز صنایع استان استاندار منتخب تلاش خود را مضاعف کند، ابراز کرد: در گام بعدی یکی از شتاب‌دهندگان تولید تلاش در مسیر جذب سرمایه‌گذاری است که باید به‌عنوان دیگر اولویت استاندار آتی در دستور کار قرار گیرد.

نباتی با اشاره به اینکه استان همدان در مسیر جذب سرمایه‌گذار با مشکل جدی مواجه است، تصریح کرد: این مشکلات یقیناً قابل حل خواهد بود.

این فعال اجتماعی جوان با تأکید بر آنکه وجود پتانسیل‌های عظیم در بخش کشاورزی، گردشگری، معدن و حتی خدمات این استان خود فرصتی بکر برای جذب سرمایه‌گذاری است، تشریح کرد: اگر جذب سرمایه‌گذار با دقت بیشتر و هم‌سو با استانداردهای جهانی و بر پایه روش‌های علمی انجام پذیرد، یقیناً شاهد رونق در این بخش و به تبع آن افزایش تولید، کاهش بیکاری و درعین‌حال پایین آمدن تورم خواهیم بود.

وی با اشاره به اینکه اولویت بعدی استاندار همدان باید به حوزه کنترل بازار همدان معطوف شود، خاطرنشان کرد: همگان بر این امر واقف هستند که در بحث کنترل بازار دستگاه‌های متعددی متولی هستند، حال آنکه مردم همدان در مقایسه با دیگر استان‌ها هزینه بیشتری را برای تهیه برخی از اقلام می‌پردازند.

نباتی ادامه داد: درواقع اگر همدان بخواهد پیشرفت چندپله‌ای را تجربه کند، استاندار جدید می‌بایست دولت الکترونیک را نیز به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین اولویت‌ها دنبال کند.

   توانمندی همدان برای تبدیل شدن به شهر الکترونیک

وی با اشاره به آنکه این مهم از آنجا که یکی از دیتاسنتر‌های کشوری در همدان مستقر است یقیناً تحققش سهل‌تر است، گفت: این مهم افزایش خدمات‌دهی، کاهش هزینه‌ها و نیز شفافیت در موضوعات مختلف را به همراه خواهد داشت.

   لزوم توجه به بحران آب

نباتی با تأکید بر اینکه می‌توان همدان را به یک شهر الکترونیک تبدیل کرد، اذعان کرد: توجه به بحران آب نیز باید به‌عنوان یکی دیگر از اولویت‌هایی که حیات استان را تهدید می‌کند، درصدر کارهای استاندار جدید باشد.

   تلاش برای تحقق توریسم سلامت در همدان

این فعال اجتماعی جوان با بیان آنکه ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی و صنعت نیز از دیگر اولویت‌هایی است که باید مورد توجه استاندار جدید قرار گیرد، تشریح کرد: توجه به تحقق توریسم پزشکی از آنجا که شهر همدان زیرساخت‌های مختلف در تخصص‌های متفاوت همچون بیمارستان قلب فرشچیان و یا بیمارستان تخصصی چشم و نیز بیمارستان فوق تخصصی بعثت را دارا است، باید مورد توجه باشد، چراکه قابلیت تبدیل شدن به قطب پزشکی نه‌تنها در کشور، بلکه در منطقه را داشته و دارد؛ بنابراین تلاش در این مسیر می‌تواند برای تحول در استان در مسیر توسعه مثمر ثمر واقع شود.

فعال فرهنگی همدانی نیز در ادامه با اشاره به درگذشت علامه حکیمی که سالیان سال دغدغه تحقق عدالت در نظام اسلامی را داشت، گفت: این عالم فرهیخته بیش از 50 کتاب و اثر در این زمینه از خود به یادگار گذاشته است.

مسعود رستنده با بیان آنکه یکی از این آثار مجموعه 12 جلدی الحیاه است، خاطرنشان کرد: علاوه‌بر این چندین کتاب نیز در زمینه فقرزدایی به رشته تحریریه درآورده است.

وی با تأکید بر اینکه یکی از این کتاب‌ها منهای فقر است، تشریح کرد: در این کتاب جنبه‌های مختلف تحقق عدالت در جامعه‌ اسلامی جزء به جزء بیان شده است.

این فعال فرهنگی افزود: با توجه به شرایط فعلی و طبق مفاهیم عنوان‌شده در آثار عالم فرهیخته علامه حکیمی در راستای عدالت‌گستری، کارگزار جامعه اسلامی و به‌ویژه استاندار باید در راستای عدالت و قسط گام بردارد.

وی با بیان اینکه علامه حکیمی در کتاب منهای فقر به زیبایی بیان می‌کند که پس از انقلاب با وجود جانفشانی و تلاش در بخش‌های مختلف به شعار «لِیَقومَ النّاسُ بِالقِسطِ» به‌عنوان یک رکن در نظام اسلامی توجه کافی نشد، تشریح کرد: ما در بخش‌های مختلف و به‌ویژه تأمین امنیت و سلامت بسیار موفق و نیز در حوزه فرهنگ نیز تاحدودی خوب عمل کردیم، اما در حوزه اقتصاد با وجود اینکه طی سال‌های اخیر طبق منویات مقام معظم رهبری حتی شعار سال نیز اقتصادی بود، نتوانستیم آن‌گونه که باید، عمل کنیم.

   درحال حاضر به‌جای توزیع ثروت، فقر توزیع می‌شود

رستنده با اشاره به اینکه متأسفانه کار به جایی رسیده که به‌جای توزیع ثروت در جامعه فقر درحال توزیع شدن است، ابراز کرد: دراین‌بین یکی از راهکارها آن است که انتخاب استاندار باید از بین افراد بومی استان انجام پذیرد، زیرا اگر مسئول از بین مردم انتخاب شود، درک شرایط برای وی سهل‌تر است.

   استاندار از جنس مردم باشد

وی با تأکید بر اینکه باید مردم حس کنند کارگزار جامعه از جنس خود آن‌ها است، تصریح کرد: به‌عنوان مثال استاندار باید درد ساکنان مناطق فرودست شهر که از کنار خا‌نه‌هایشان رودخانه‌های فاضلابی می‌گذرد را درک کند.

رستنده با اشاره به اینکه کارگزار جامعه اسلامی درعین‌حال که باید از تخصص و تعهد در مدیریت برخوردار باشد باید طرفدار محرومان هم باشد، ابراز کرد: داشتن شخصیت سالم هم به‌لحاظ جسمی و هم ازنظر روانی از دیگر مؤلفه‌هایی است که باید مورد توجه مسئولان در انتخاب استانداران قرار گیرد.

   جامعه اداری به جامعه رانت بدل شده

وی با بیان اینکه استاندار همدان باید شخصیت و فرهنگ دیرینه مردمان این دیار کهن (همدان) را که پایتخت تاریخ و تمدن است درک کند، تشریح کرد: متأسفانه درحال حاضر جامعه اداری ما به جامعه رانت بدل شده است.

این فعال فرهنگی ادامه داد: این درحالی است که براساس نامه 53 امام علی (ع) به مالک اشتر درخصوص استانداری مصر، حذر از چنین اتفاقی به وی گوشزد شده است.

وی با بیان اینکه در فراز آغازین این نامه آمده ای مالک وقتی قرار است استاندار مصر شوی بدان که مردم دو گروه هستند بدین معنا که یا هم‌دین تو و یا غیر هم دین تو بنابراین باید تو بدون هیچ تفاوتی چتر محبت خود را بر سر همگان بگسترانی، اذعان کرد: بر این اساس متأسفانه دراین‌بین هستند شاخص‌هایی که طی سنوات گذشته در مدیریت استان رعایت نشده است.

   استاندار نباید حس ناسیونالیستی داشته باشد

رستنده با تأکید بر اینکه نباید استانداران غیر بومی حس ناسیونالیستی داشته باشند، تشریح کرد: متأسفانه طی سنوات اخیر این حس در مدیریت استان با توجه به غیر بومی بودن وی، منجر به آن شد که بخش اعظمی از مدیران کل منتخب از عزیزان لرزبان باشند.

وی با بیان آنکه در این دوره حس شد که از افراد متخصص بومی استان در جایگاه‌های مدیریتی استفاده نشد، اذعان کرد: آنچه مورد توجه بود، حس ناسیونالیستی استاندار غیر بومی بود، حال آنکه در همدان افراد فرهیخته از اقوام مختلف با تخصص‌های کارآمد در بخش‌های مدیریت حاضر بوده و هستند که می‌توان از ظرفیت آن‌ها بهره برد.

رستنده با اشاره به اینکه در اسلام و احکام آن چیزی به‌عنوان رفتار ناسیونالیستی و ملیت‌گرایی نداریم بلکه در انتخاب افراد آنچه از اهمیت بالایی برخوردار است شایستگی است که بتواند با عملکرد درست برای مردم مفید واقع شود، ابراز کرد: نکته بعدی اینکه برای مدیریت استانی همچون همدان باید چند شاخص که با ساختار حکومت اسلامی هم‌خوانی داشته باشد، مورد توجه قرار گیرد.

وی با بیان اینکه خداشناس بودن و گام برداشتن برای خدا ازجمله اصلی‌ترین این شاخص‌ها است، تشریح کرد: فرد منتخب باید روزانه وقتی را برای تعقل و تفکر درخصوص گذشته خود و نحوه رفتار با مردم در این جایگاه اختصاص دهد.

   کارگزار باید بر قلب مردم حکومت کند

این فعال فرهنگی ادامه داد: کارگزار جامعه اسلامی باید بر قلب مردم حکومت کرده و درواقع مدیریت بر قلب‌ها را بلد باشد.

   نقش فروتنی و اخلاص را بازی کردن به درد مردم نمی‌خورد

رستنده با اشاره به اینکه استاندار منتخب باید فروتنی و اخلاص داشته باشد، اذعان کرد: نقش فروتنی و اخلاص را بازی کردن به درد جامعه اسلامی و کارگزار اسلامی در مسیر توسعه نمی‌خورد.

وی با اشاره به اینکه کارگزار جامعه اسلامی باید زاهد و پارسا باشد، تشریح کرد: به‌عنوان مثال نباید پس از چهار سال چشم باز کنیم و ببینیم که فلان استاندار در چندین شرکت به‌عنوان سهام‌دار فعالیت دارد.

   ورع و خویشتن‌داری شاخصه اصلی استاندار

این فعال فرهنگی با اشاره به آنکه یکی از مهم‌ترین مباحث نیز در انتخاب استاندار به بحث تعارض منافع بازمی‌گردد، ابراز کرد: ورع و خویشتن‌داری از دیگر شاخص‌هایی است که باید در استاندار منتخب نهادینه باشد، زیرا این شاخص در انتخاب کارگزار جامعه اسلامی حتی از تقوا نیز پیشی می‌گیرد.

رستنده افزود: بنابراین استاندار منتخب باید در رفتار و کردار خود احتیاط لازم اقتصادی و اخلاقی را در دستور کار قرار دهد، یعنی سر هر سفره ننشیند و در رفتار خود مرام خاص مدیریتی سالم را رعایت کند.

وی با تأکید بر اینکه باید تمام وجود استاندار برای استان مفید باشد، اذعان کرد: نکته بعدی اینکه هرآنچه در چنته دارد، به دیگر مدیران در مسیر تحول و توسعه استان بیاموزد و درواقع نشر علم کند.

این فعال فرهنگی با تأکید بر آنکه استاندار باید بتواند بر هوای نفس خود چیره شود، بیان کرد: بازهم تأکید می‌کنم استاندار باید برای محرومان و مستضعفان جایگاه ویژه‌ای قائل باشد.

وی با تأکید بر اینکه استاندار باید نسبت به جایگاه استان و ظرفیت‌های آن شناخت کافی داشته باشد، ابراز کرد: آنچه مسلم است اینکه رفتار و کردار استاندار باید به‌گونه‌ای باشد که وقتی مردم وی را می‌بینند، به یاد خدا بیفتند.

مع‌الوصف، با توجه به آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد انتخاب استاندار برای استانی همچون همدان یکی از چالش‌های اصلی دولت‌مردان خواهد بود، زیرا این استان بنا به شرایط و موقعیت استراتژیکی و نیز جایگاه فرهنگی در تمایز با دیگر استان‌ها قرار داشته و طی سال‌های اخیر متأسفانه استانداران غیر بومی به‌ویژه در بخش فرهنگ به‌جای توسعه، جایگاه این استان را تقلیل داده‌اند، به نحوی که یکی از معضلات حال حاضر این استان مهاجرات مدیران فرهیخته از همدان و به‌کار گرفتن آن‌ها در استان‌های دیگر و محرومیت استان از دانش و تخصصشان است! بنابراین انتظار می‌رود چنان که عنوان شد، در انتخاب استاندار جدید دقت نظر لازم در دستور کار دولت‌مردان متولی این بحث قرار گیرد.