بازگشت جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان به همدان در بیست‌ونهمین دوره اجرا با همکاری شهرداری و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی همدان، خبری بود که اعلام آن خوشحالی بسیاری از مردم را به دنبال داشت؛ چراکه خاستگاه این جشنواره همدان بوده و تاکنون 20 دوره آن در این شهر اجرا شده است.
از طرفی دبیرخانه اصلی جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان در مجتمع عین‌القضات همدان مستقر شد که به گفته شهردار حضور جشنواره‌های بین‌المللی در همدان، به ارتقای سرانه فرهنگی و هنری شهر کمک می‌کند.
مراسم افتتاحیه جشنواره در روز جمعه یازدهم آبان‌ماه با حضور گسترده هنرمندانی از سراسر کشور و استقبال کودکان و نوجوانان همدانی در سالن امام علی (ع) همدان برگزار شد.
در ابتدا عموصفا و گروه گیگیلی‌ها در تماشاخانه سیار که به همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان همدان برپا شده بود، به اجرای نمایش پرداختند و تعداد زیادی از کودکان و خانواده‌ها از تماشای آن لذت بردند.
هم‌زمان با این اجرا، در آن سوی ورودی عروسک‌های غول‌پیکر (بونراکو) با پوشیدن لباس‌های رنگارنگ و زدن نقاب، درحال اجرای نمایش برای حاضران بودند.
در حیاط سالن نیز غرفه‌هایی دایر شده بود که ویژه کودکان و نوجوانان بود؛ در یکی از این غرفه‌ها که به همت مؤسسه فرهنگی هنری منتظران منجی برپا بود، 18 عنوان کتاب مخصوص کودکان و نوجوانان عرضه می‌شد.
خانواده‌های بسیاری به‌ همراه فرزندان خود در مراسم افتتاحیه حضور داشتند و با گذشت حدود یک ساعت از شروع برنامه، تعداد زیادی از افراد به‌دلیل ازدحام جمعیت، به داخل سالن‌ها راه پیدا نکرده و منتظر باز شدن درب‌ها بودند.
در نخستین روز آغاز به کار جشنواره، سری به دبیرخانه آن در مجتمع عین‌القضات زدیم و با هنرمندانی که در این محل اجرا داشتند، گفت‌وگو کردیم که در ادامه نتیجه را می‌خوانید:
* «خواستگاری»، نمایشی در راستای کشف استعداد کودکان
کارگردان نمایش «خواستگاری» از شهر مشهد با اشاره به اینکه نمایش ما خیمه‌شب‌بازی است که برای کودکان تهیه شده و حدود 25 دقیقه است، اظهار کرد: این کار در رابطه با آشنایی بچه‌ها با خودشان و کشف استعدادهای آن‌ها است تا بتوانند به دنیای آینده وارد شوند.
رومینا خواجه‌نژاد در ادامه تصریح کرد: موضوع کار ما یک خواستگاری است که یک‌سری موارد لازم دارد تا محقق شود؛ مبارک شخصیت اصلی داستان است و باید بتواند خود را به شرایط دلخواه خانواده دختر که از او خواسته‌اند، برساند.
وی با بیان اینکه پشت صحنه کار یک بازیگردان عروسک حضور دارد که خودم مسئولیت آن را برعهده دارم، ابراز کرد: یک پاخیمه‌ای و سه نوازنده‌ نیز به همراه بنده در اجرا حضور دارند.
خواجه‌نژاد در پایان سخنانش درخصوص این کار که حاصل تلاش هنرمندان مشهدی است و در محوطه مجتمع یادمان عین‌القضات همدانی اجرا می‌شود، افزود: هنر خیمه‌شب‌بازی بسیار جذاب است که داستان‌های آن کودکان و نوجوانان را پای کار می‌نشاند.
* دستیابی به موفقیت در گرو خوشحالی است
در ادامه کارگردان نمایش «خوش‌حالیم» که حاصل تلاش هنرمندان تهرانی است و در محوطه مجتمع یادمان عین‌القضات همدانی اجرا می‌شود نیز اظهار کرد: تئاتر ما کار کودک است و هدف آن این بوده که به بینندگان نشان دهیم اگر خوشحال باشند و جایگاه درست خود را در زندگی پیدا کنند، می‌توانند به موفقیت‌های زیادی دست یابند.
روح‌الله سنایی افزود: در این تئاتر 11 نفر فعالیت دارند که پنج نفر بازیگر به‌شمار می‌آیند و 6 نفر در زمینه موسیقی کرال فعال هستند.
وی با اشاره به اینکه در این تئاتر مضمون نمایش با موسیقی، دیالوگ، هنر نویسندگی و موسیقی نمایش داده می‌شود، گفت: موسیقی ما کودکانه و شاد است که گروهی اجرا می‌شود و امروز دو اجرا خواهیم داشت.
این کارگردان تئاتر با بیان اینکه میزبانی همدانی‌ها فوق‌العاده است و مردم خیلی خونگرم هستند، تأکید کرد: همدان شهر بسیار زیبایی است و استقبال مردم از افتتاحیه و اجراها بسیار خوب بود.
وی درخصوص تبلیغات این جشنواره خاطرنشان کرد: وجود بنرهای زیاد در سطح شهر و تبلیغات واقعاً عالی بود.
خبرنگار سپهرغرب سپس به دیگر محل اجراهای این جشنواره یعنی مجتمع فرهنگی هنری آوینی سری زد و با هنرمندان در این محل نیز گفت‌وگو کرد:
* مردم و مسئولان همدانی بسیار علاقه‌مند به کار کودک و نوجوان هستند
یکی از بازی‌دهندگان عروسک در نمایش چهچه‌ی چلچله‌ی چهل‌گیس که عروسکی است و در بخش کودک اجرا می‌شود با اشاره به اینکه من بازی‌دهنده عروسک حسن هستم که نقش اصلی نمایش است، اظهار کرد: این نمایش می‌خواهد به نوجوانان بگوید درگیر یک‌سری مسائلی که در جامعه عرف شده و به ضرر همه است، نشوند.
زهرا قربانی افزود: کتاب نخواندن، وابسته شدن به فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای و ورود برخی واژه‌های بیگانه به صحبت‌های مردم جامعه در این نمایش گوشزد می‌شود.
وی با بیان اینکه از سال 78 کار کودک را دنبال می‌کنم و به‌عنوان عروسک‌ساز کار خود را آغاز کرده‌ام، عنوان کرد: سپس کار بازی‌دهنده عروسک را انجام دادم؛ البته کارگردان نمایش‌های عروسکی در حوزه سینما، تلویزیون و تئاتر نیز هستم.
قربانی خاطرشان کرد: امیدوارم با توجه به اینکه فضای کار ما برای کودک دوست‌داشتنی است و همچنین اجرای عروسکی در کنار دکور و موضوع خوب باعث شده حرفی برای گفتن داشته باشد، بتواند کمک کند تا جزء برگزیدگان این جشنواره باشیم.
وی افزود: سومین‌باری است که در جشنواره همدان شرکت می‌کنم؛ یکی از علاقه‌مندی‌های من برای حضور در این جشنواره آن است که مردم و مسئولان همدانی بسیار علاقه‌مند به کار کودک و نوجوان هستند و استقبال مردم همدان از این جشنواره پُرشور است.
* مردم همدان ما را برای بازدید از اماکن گردشگری به‌خوبی راهنمایی کردند
در ادامه دیگر عروسک‌گردان نمایش که در چرخاندن پای عروسک حسن را برعهده داشت، گفت: این نمایش برگرفته از داستان حسن کچل است و به کودکان آموزش می‌دهد که در دنیای مجازی چه اتفاقاتی می‌افتد و در راستای آشنا شدن آنان با دنیای واقعی است.
فاطمه شکوهی افزود: حدود 15 سال است که کار کارگردانی تئاتر و عروسک‌گردانی انجام می‌دهم؛ تأثیر عروسک‌ها در نمایش و پخش نریشن به ما این امکان را می‌دهد تا بتوانیم برنده جشنواره باشیم.
وی یادآور شد: اجرای تئاتر کار دشواری است، چراکه هماهنگ کردن 15 نفر با یکدیگر بسیار شرایط سختی دارد؛ به‌خصوص عروسک‌گردانی که در این کار نیز عروسک تحرک زیادی دارد.
شکوهی با بیان اینکه لذت‌بخش‌ترین زمان برای ما وقتی است که تماشاگر از کار ما لذت برده و راضی است، گفت: همدان شهر زیبا و تمیزی است که مردم بسیار دوست‌داشتنی و خونگرمی دارد.
وی در ادامه ابراز کرد: مردم شهر ما را برای بازدید از اماکن گردشگری به‌خوبی راهنمایی کردند و درخصوص تمدن همدان به ما توضیح دادند.
* داستان حسن کچل به‌روزرسانی‌شده روی صحنه رفت
کارگردان نمایش چهچه‌ی چلچله‌ی چهل‌گیس نیز گفت: این نمایش اقتباس آزادی است از افسانه حسن‌کچل و چهل‌گیس که به‌روزرسانی شده و در قالب یک داستان سنتی با اتفاقات مدرن برای بیان معضلات جامعه است.
نسیم شیرزادی با بیان اینکه نخستین‌بار است که در جشنواره همدان به‌عنوان کارگردان حضور دارم، تصریح کرد: سال‌های گذشته به‌عنوان عروسک‌گردان در این جشنواره حضور داشته‌ام.
وی افزود: از سال 75 در هنرستان رشته نمایش خواندم و از سال 79 در صداوسیمای مرکز فارس و مراکز اطراف فارس مانند بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد به‌عنوان عروسک‌ساز، عروسک‌گردان، صداپیشه و مجری برنامه کودک، حضور داشته‌ام.
شیرزادی یادآور شد: سال 80 در رشته نمایش عروسکی دانشگاه علمی کاربردی تهران پذیرفته شدم.
وی با عنوان اینکه ما همیشه با مشکل سالن برای نمایش عروسکی روبه‌رو بوده‌ایم، تصریح کرد: البته این مشکل تنها مختص همدان نیست و در تمام استان‌های کشور وجود دارد؛ چراکه سالن‌های موجود استاندارد نمایش‌های عروسکی نیستند و اغلب مجبور هستیم در فضاهای موجود اجرا داشته باشیم.
شیرزادی با اشاره به اینکه تکنیک اصلی نمایش ما تاپ‌تیبل است، اظهار کرد: باید به اجرای ما پلاتو تعلق می‌گرفت که به‌دلیل کوچک بودن پلاتوهای همدان و حرکت زیاد دکورهای ما، سالن این مجموعه را برای اجرا انتخاب کردیم.
این کارگردان تئاتر عروسکی افزود: 18 عروسک‌گردان، 6 صداپیشه و حدود 40 نفر اعم از تهیه‌کننده، نویسنده، نوازنده و دیگر عوامل در این نمایش حضور دارند.
وی با اشاره به اینکه تمام سازهای استفاده‌شده در این نمایش اصیل ایرانی هستند و در هیچ لحظه‌ای از نمایش از ساز الکترونیک استفاده نشده است، ابراز کرد: این انتخاب عامدانه بوده تا افسانه‌های قدیمی و موسیقی اصیل ما که درحال فراموشی هستند، به‌روزرسانی شده و به کودک و نوجوان انتقال داده شوند.
شیرزادی ادامه داد: این‌روزها کودکان و نوجوانان ما به سمت موسیقی‌های غربی رفته‌اند و این یادآوری لازم است.
این کارگردان تئاتر عروسکی خاطرنشان کرد: تئاتر به‌دلیل اینکه ارتباط بسیار نزدیک، زنده و جذابی با تماشاچی دارد، تماشاچی نیز با آن ملموس و زنده ارتباط می‌گیرد.
وی گفت: بزرگ‌ترین دغدغه من این است که هرچیز اصیل ایرانی، اعم از افسانه، موسیقی، دیالوگ‌ها و شعرها را که درحال فراموشی هستند، به نسل‌های بعدی منتقل کنیم.
این کارگردان تئاتر با بیان اینکه در مراسم افتتاحیه حضور مردم همدان بسیار پُررنگ بود و من از این حضور لذت بردم، اظهار کرد: این شدت استقبال همدانی‌ها در دیگر شهرها مانند شیراز وجود ندارد؛ همدانی‌ها این دغدغه را دارند تا کودکان و نوجوانانشان بتوانند نکات آموزنده‌ای را در تئاتر ببینند و بیاموزند.

شهره کرمی