سپهرغرب، گروه شهر - طاهره ترابی‌مهوش: رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری همدان در پاسخ به پرسش خبرنگار درخصوص فضای شیوع زباله‌گردی در همدان و رویکردی که این سازمان دنبال می‌کند، گفت: زباله‌گردی که بحث شهرداری نیست! چرا فکر می‌کنید بحث شهرداریه؟! شهرداری با زباله‌گرد چه کار کنه؟
زباله‌گردی پدیده‌ای است که طی سال‌های اخیر بیشاز پیش در سطح کلان‌شهرها به‌ویژه همدان دیده می‌شود؛ صحنه‌هایی که دل آدمی را به درد می‌آورد و عمدتاً مردان و زنان برای امرار معاش باید تا کمر در مخازن زباله خم شوند، اما این پدیده از کجا نشأت می‌گیرد و برای کاهش این معضل چه باید کرد؟
دراین‌بین مدیریت پسماند یک موضوع کاملاً مشخص است که فرآیند و مراحل آن به‌خوبی در قانون مدیریت پسماندها مصوب سال 1383 تعریف و مشخص شده است. براساس این قانون مدیریت اجرایی پسماندها در حریم شهرها برعهده شهرداری‌ها است که باید به همین منظور طرح جامع و منسجمی را برای مدیریت پسماند تدوین کنند که شامل تمام مراحل از ابتدا یعنی تولید و تفکیک پسماند در مبدأ تا جمع‌آوری، جداسازی، انتقال اصولی و بازیافت، استحصال انرژی، تولید کمپوست و دفع نهایی و آموزش و اطلاع‌رسانی در این زمینه می‌شود؛ همچنین ضروری است که شهرداری‌ها زیرساخت‌های لازم جهت اجرای طرح‌های جامع مدیریت پسماند را فراهم کنند.
پس زمانی که زیرساخت‌های لازم فراهم نباشد و پسماندها به‌صورت تفکیک‌نشده وارد مخازن زباله در سطح شهر شوند، زمینه برای فعالیت‌هایی چون جمع‌آوری غیر اصولی پسماند که به‌اصطلاح به آن زباله‌گردی می‌گویند، ایجاد می‌شود.
درصد بسیار کمی از افرادی که به جمع‌آوری زباله می‌پردازند، افراد مضطر و فقیری هستند که از روی ناچاری این اقدام را انجام می‌دهند؛ متأسفانه بخش زیادی از این افراد جزء معتادانی هستند که از زباله‌های شهری برای خو چرخه مالی ایجاد کردند و به‌نوعی با جمع‌آوری و فروش مواد قابل بازیافت از زباله‌های سطح شهر، هزینه تأمین مواد مخدر را به‌دست می‌آورند. بنابراین ضروری است که زیرساخت‌ها جهت مدیریت صحیح و اصولی پسماندها فراهم و تلاش شود موضوع تفکیک پسماند از مبدأ به شهروندان آموزش داده و انگیزه لازم در آنان ایجاد شود تا کمتر شاهد این نوع فعالیت‌ها و معضلات در سطح شهرها باشیم.
اما در شهری همچون همدان زباله‌گردی متأسفانه جایگزین غیر اصولی و غیر مجاز بخشی از مراحل مدیریت پسماند یعنی تفکیک از مبدأ شده است؛ مرحله‌ای بسیار مهم که می‌توان با رعایت و اجرای اصولی آن و با تفکیک زباله‌های تر و خشک و همچنین پسماندهای شیشه‌ای، پلاستیکی، فلزی و غیره در مبدأ، زمینه را برای بازگرداندن این پسماندها به چرخه بازیافت و استفاده مجدد فراهم کرد. بر این اسا س با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا درخصوص این مسئله با سیدمحمود مسگریان، رئیس شورای اسلامی شهر همدان و بابک مهدی‌آزاد، رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری همدان گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
رئیس شورای اسلامی همدان با بیان اینکه متأسفانه یکی از پدیده‌هایی که در شهر ما به دلایل مختلف جلوه کرده و ما شاهد آن هستیم بحث زباله‌گردی است، گفت: این پدیده علاوه‌بر جلوه بد اجتماعی، برای زباله‌گردان که از سر ناچاری به این کار دست زدند نیز مخاطرات جانی به همراه دارد؛ به‌نحوی که خود به‌شخصه شاهد آن بوده‌ام که سطل زباله فلزی روی یکی از زباله‌گردان میانسال افتاده و وی توان خارج شدن از زیر این باکس سنگین را نداشت و توسط اهالی محل این مهم انجام گرفت و وی دچار جراحت سطحی شد.
محمود مسگریان با تأکید بر اینکه این معضل به معنای واقعی به روان اجتماعی شهر آسیب زده، ابراز کرد: درواقع مردم خود به مسائل این‌چنینی عکس‌العمل ناخوشایندی دارند و از دیدن چنین صحنه‌هایی همچون آویزان شدن بانوان و کودکان به داخل باکس‌های زباله در شهر متأثر می‌شوند.
وی ادامه داد: مسئله دیگر اینکه زباله‌های خشک قابل بازیافت درحال حاضر به‌لحاظ بروز تورم، درآمدزایی خوبی را به همراه دارد و همین امر نیز به افزایش پدیده زباله‌گردی در همدان دامن زده است.
مسگریان با تأکید بر اینکه جلسات متعددی در ارتباط با این پدیده برگزار کردیم، ابراز کرد: حتی این مهم به‌عنوان یکی از خواسته‌های کاندیدهای شورای اسلامی شهر نیز قبل از انتخابات مطرح و عنوان می‌شد که ما باید بتوانیم زباله‌گردها را سامان‌دهی کنیم.
رئیس شورای اسلامی شهر همدان افزود: بنابراین جلساتی با مسئولان مرتبط و نیز مسئول پسماند شهرداری داشتیم و از وی خواسته شد تا نسبت به ارائه برنامه قابل اجرا در سطح شهر برای این پدیده اقدام کند تا ما نیز در شورا این طرح را مصوب کنیم؛ به دنبال آن هستیم تا قبل از سال جدید چهره شهر را از این پدیده ناخوشایند تطهیر کنیم.
وی با تأکید بر اینکه تقاضای ما این بوده است که پیمانکاران نسبت به سامان‌دهی و تحت پوشش قرار دادن این افراد اقدام کنند زیرا آن‌ها نیز بخشی از جامعه شهری محسوب می‌شوند که بایستی درآمد داشته باشند، تشریح کرد: به نظر می‌رسد باید این افراد در پوشش پیمانکاری فعال و حق و حقوق آن‌ها پرداخت و حتی بیمه شوند تا هم صاحب درآمد و شغل باشند و هم چهره شهر از این حالت ملتهب خارج شود.
این مقام مسئول افزود: البته درحال حاضر در برخی از نقاط شهر کیوسک‌های جمع‌آوری زباله خشک نصب شده است، بنابراین شهروندان نیز باید تفکیک از مبدأ را به‌عنوان یک تمرین در زندگی مورد توجه قرار دهند تا به یک فرهنگ بدل شود.
در ادامه بنا بر تأمل‌برانگیز بودن نوع گفت‌وگوی رئیس سازمان پسماند شهرداری همدان، این گفت‌وگو به‌صورت مشروح در قالب پرسش و پاسخ و به حالت محاوره‌ای انجام‌شده براساس فایل صوتی موجود، جزء به جزء منعکس می‌شود که در ادامه می‌خوانید:
خبرنگار سپهرغرب: سلام، وقت بخیر خوبین الحمدلله؟
بابک مهدی‌آزاد: خواهش می‌کنم.
خبرنگار سپهرغرب: می‌خواستم اگر امکانش باشه چند دقیقه از وقتتون رو بگیرم تا درخصوص فضای نیمه‌کاره بازیافت پسماندهای شهری و فرصتی که ایجاد کرده برای زباله‌گردی و شیوع آن در شهر همدان و عدم نظارت‌ها گفت‌وگو داشته باشیم.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری همدان: این خودش یه داستان داره که طولانیه، تلفنی فکر نکنم بشه گفت‌وگو کنیم، ولی اگه فرصت دارید حضوری بیاید باهم صحبت کنیم.
خبرنگار سپهرغرب: امکان اینکه حضوری خدمتتون برسم رو ندارم، باید تا ساعت 12 خبر رو تحویل بدم.
مهدی‌آزاد: پس یکی از بچه‌های خبرنگار رو بفرست یه وقتی بهش می‌دیم.
خبرنگار سپهرغرب: الان امکان گفت‌وگوی تلفنی نیست؟
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری همدان: آخه خیلی طولانیه.
خبرنگارسپهرغرب: شما بفرمایید من هستم خدمتتون.
مهدی‌آزاد با خنده: الان بد جایی‌ام نمیشه حرف زد.
خبرنگار سپهرغرب: عجب.
مهدی‌آزاد: چرا عجب؟ چرا با این دیدگاه صحبت می‌کنید؟ چرا می‌گید عجب؟ یعنی شما هر لحظه‌ای که زنگ می‌زنی باید یک ربع وایسم واسه خبر؟
خبرنگار سپهرغرب: خیر، مشکلی نیست، آخه شما با خنده می‌فرمایید بد جایی هستم.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری همدان: بدجایی که الان تو محوطه هستم، دارم با دوتا از دوستان صحبت می‌کنم.
خبرنگار سپهرغرب: مشکلی نداره.
مهدی‌آزاد با لحن عصبانی: صدای دوستان رو می‌خوای بشنوی؟
خبرنگار سپهرغرب: لازم نیست جناب آزاد ما در فضای خبر وظیفه داریم که با مدیران تماس بگیریم و در ارتباط با فضای کاریشون ازشون سؤالاتمون رو بپرسیم.
مهدی‌آزاد: بحث زباله‌گردی که بحث شهرداری نیست.
خبرنگار سپهرغرب: بله؟!
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری همدان: بحث اقتصادیه کشورِ، چرا شما فکر می‌کنید بحث شهرداریه؟ شهرداری با زباله‌گرد چیکار کنه؟ شما زباله‌ای که نیاز نداری رو میزاری بیرون. اصلاً شما به‌عنوان یه شهروند تفکیک زباله می‌کنی و یک‌سری چیز رو نمی‌خوای ولی ممکنه ارزش اقتصادی داشته باشه، مثلاً ممکنه یه صندلی، یه نیمکت، یه تلویزیون قدیمی رو نخوای و بزاری بیرون.
خبرنگار سپهرغرب: بله.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری همدان: یه زباله‌گردی میاد این رو جمع می‌کنه، آیا این موضوع جرم‌انگاری قضائی داره؟ نه نداره.
خبرنگار سپهرغرب: بله درسته.
مهدی‌آزاد: خب بحث سر اینه که شغل و اشتغال تو کشور درحال حاضر یه مقدار ضعیفه، بخاطر اینه که یه قشری از جامعه به این سمت متمایل شدن.
خبرنگار سپهرغرب: نکته اینه که شهرداری و سازمان پسماند در حوزه بازیافت چه رویکردی رو دنبال کردند؟ اگر بازیافت از مبدأ صورت بپذیره که دیگه زباله‌گردی نخواهیم داشت.
مهدی‌آزاد: نگاه کنید ما یه طیف متنوعی از کار رو داریم انجام می‌دیم، ولی شهروندان باید کمک کنند. الان موضوع اینه که خود شما به‌عنوان یه خبرنگار که زباله به‌صورت روزانه دارید تولید می‌کنید، آیا زباله رو تفکیک‌شده میزاری بیرون.
خبرنگار سپهرغرب: بله.
مهدی‌آزاد: خب این یه نکته مثبتیه، وقتی شما تفکیک‌شده میزاری بیرون، همون زباله‌گرد ما حالا نمی‌گیم اون کار خوبی انجام میده یا بد، اصلاً راجع به کارش صحبت نمی‌کنیم، خیلی راحت میاد زباله تفکیک‌شده رو برمی‌داره میزاره داخل کیسه‌ش، سبدش یا ماشینش، ولی ما در تمام ادارات دولتی و ارگان‌های شهری میشه گفت کارتن‌پلاس گذاشتیم و داریم کار جمع‌آوری کاغذ و زباله خشکشون رو انجام می‌دیم.
خبرنگار سپهرغرب: بله.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری همدان: 12 تا کانکس گذاشتیم در 12 نقطه شهر که داریم به قولی زباله خشک تحویلی مردم رو جمع‌آوری می‌کنیم.
خبرنگار سپهرغرب: بله.
مهدی‌آزاد: اکیپ خودمون مجزاس که درصورت تماس شهروندان به درب منازل مراجعه می‌کنه و کار جمع‌آوری زباله خشک از هر شخصی باشه، انجامش می‌دن.
خبرنگار سپهرغرب: بله.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری همدان: زباله‌گردهایی هستند که به‌صورت سنتی (نمکی‌ها و چرخی‌ها) اینا تا الان زیر نظر ما بودن، ولی متأسفانه یه موضوعاتی پیش اومد به‌دلیل همین مشکلات اقتصادی، فعلاً ورود پیدا نکردیم که سامان‌دهیشون کنیم، اون‌ها هم در سطح شهر فعالند. اونا دارن عملاً با یه قشر قدیمی کار می‌کنن، مثلاً خانواده‌های قدیمی که از قدیم‌الایام نون خشک و کاغذا رو جدا می‌کردن و می‌دادن به این نمکی‌ها.
خبرنگار سپهرغرب: الان پس برنامه‌ای برای بازیافت پسماند از مبدأ برای شهروندان از سوی شهرداری وجود نداره؟
مهدی‌آزاد: چرا ما یه برنامه‌ای به اسم بحث جمع‌آوری هوشمند زباله خشک داریم و حتی یه مرحله‌ام اجراش کردیم، اما متأسفانه به یه مشکلاتی بر خوردیم. انشاالله تا چند وقت آینده این طرح مجدد فعال میشه.
خبرنگار سپهرغرب: متشکرم.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری همدان: ماشاالله سمج هستید، به جوابتون رسیدین.
خبرنگار سپهرغرب: سلامت باشین انشاالله، این سماجت نیست، ما نسبت به کارمون وظیفه‌مند هستیم.
مهدی‌آزاد با خنده: نه واقعاً داشتم با دو نفر صحبت می‌کردم، ماشاالله انقدر شما سمج هستید که وقت اون دو نفر رو هم گرفتید.
مع‌الوصف؛ خطاب به مدیر محترم سازمان پسماند شهرداری باید گفت، کاش شما هم برای پیشبرد برنامه‌های ذاتی تعریف‌شده برحسب وظایف ذاتی آنقدر سمج بودید که نتیجه این فعالیتتان چیزی جز شیوع زباله‌گردی در شهر بود؛ خداقوت قهرمان!
شناسه خبر 50026
