سال‌هاست شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه‌های مختلف، نقش‌آفرینی می‌کنند و هرروز بر اعتبار کشور می‌افزایند و حتی شاهدیم که در سال‌های اخیر میزان صادرات به کشورهای پیشرفته از سوی شرکت‌های نسبتاً نوپا با نیروهای جوان و نخبه، در حال افزایش و ترقی است و هیچ مانعی اعم از سنگ‌اندازی‌های داخلی و یا تحریم‌های خارجی، نتوانسته روند رو به رشد این شرکت‌ها را متوقف کند.

درواقع ملزومات و تجهیزات پزشکی ازجمله حوزه‌های فناورانه‌ای است که با تلاش شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور؛ بازار واردات آن‌ها از رونق افتاده است و تأمل‌برانگیزتر اینکه محصولات حیاتی جزء اقلام تحریمی هستند و نبود آن‌ها با جان و سلامتی مردم بازی می‌کند و به همین دلیل ایجاد بازار داخلی برای آن‌ها یک ضرورت ملی و راهبردی به حساب می‌آید که همین اهمیت باعث شد که با شکل‌گیری زیست‌بوم فناوری و نوآوری در کشور، دانش‌بنیان‌های توانمند و دارای تخصص دانشی به حوزه وسایل، ملزومات و تجهیزات پزشکی ورود و برای تأمین نیازهای کشور تلاش کنند.

این تلاش‌ها در حال حاضر به نقل از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری منجر به شکل‌گیری 241 مجموعه دانش‌بنیان و خلاق در این حوزه شد تا فناوری‌های پنج حوزه «تجهیزات و ملزومات پزشکی»، «تجهیزات، مواد و ملزومات دندانپزشکی»، «تجهیزات و مواد آزمایشگاه طبی»، «تجهیزات بیمارستانی» و «تجهیزات پیشرفته آزمون کالیبراسیون تجهیزات پزشکی» در کشور توسعه یابد؛ که دراین‌بین شرکت مازوژن‌رازک کالا به‌عنوان یک واحد فناور در مرکز رشد دانشگاه بوعلی نیز طی سال‌های اخیر با ورود به این عرصه پله‌های ترقی را برای رسیدن به شرایط دانش‌بنیانی در حال سپری کردن است.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضع بر آن شدیم تا در این خصوص گفت‌و‌گویی را با مدیر عامل این شرکت ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

بنیامین جلیلی با اشاره به اینکه شرکت در سال 97 به ثبت رسیده گفت: این واحد فناور با استقرار در مرکز رشد دانشگاه بوعلی یکی پس از دیگری مراحل ترقی را برای رسیدن به جایگاه دانش‌بنیانی طی می‌کند.

وی با اشاره به اینکه این شرکت برای نخستین‌بار در کشور موفق به تولید محیط کشت شد که در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، تحقیقاتی و بیولوژیکی کاربرد دارد گفت: دو نوع محیط کشت اصلی وجود دارد یکی از آن‌ها برای کشت سلولی مورد استفاده قرار می‌گیرد و دیگری برای کشت میکروبیولوژیکی که برای رشد میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری یا قارچ استفاده می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه این محصول کارایی وسیعی در عرصه محیط آزمایشگاه و تشخیص طبی دارد اظهار کرد: علاوه بر این محیط کشت‌ها در بخش کنترل کیفی صنایع غذایی و کارخانه‌ها نیز کاربرد داشته و به‌نوعی یکی از اصلی‌ترین مشتریان ما این بخش از صنایع خواهند بود.

مدیرعامل شرکت مازوژن رازک کالا با تأکید بر اینکه این واحد فناور نخستین تولیدکننده این محصول در کشور است اذعان کرد: در حال حاضر بنا به نیاز جامعه پزشکی و نیز صنایع غذایی، این محصول از طریق واردات تأمین می‌شود حال‌آنکه پایه اصلی تولید این محصول مواد طبیعی است که امکان تولید آن در کشور موجود است و ما توانستیم منطبق با استانداردهای موجود این مهم را در کشور به‌صورت بومی تولید کنیم.

جلیلی با اشاره به اینکه خوشبختانه ما توانستیم با استفاده از محصولات طبیعی همچون سیب‌زمینی، جو، گوشت و درعین‌حال دیگر مواد گیاهی اقدام به تولید و قالب‌سازی محیط کشت کنیم اذعان کرد: به‌واقع ما توانستیم برای نخستین‌بار اقدام به تولید محیط کشت‌های بومی با بهره‌گیری از تخصص و دانش بومی کنیم.

وی با بیان اینکه برای شروع به کار این واحد فناور چیزی حدود 200 میلیون تومان سرمایه به‌کار گرفتیم خاطرنشان کرد: ازآنجایی‌که فعالیت جدی این واحد فناور چیزی حدود سه سال است اما هنوز نتوانسته‌ایم دست به تولید انبوه بزنیم البته دراین بین سنگ‌اندازی و سخت‌گیری‌ها نیز بی‌تأثیر نبوده‌اند.

وی با اشاره به اینکه برای رسیدن به شرایط مطلوب و درواقع رسیدن به مرحله تولید محصول نیازمند دریافت مجوز از سازمان‌هایی همچون سازمان حفاظت از محیط زیست و نیز سازمان صمت هستیم که متأسفانه به بهانه‌های مختلف هنوز این مهم محقق نشده است، اذعان کرد: یکی از مباحثی که ما را ماه‌ها با سازمان حفاظت از محیط زیست درگیر کرد موضوع مکان بود زیرا آن‌ها معتقد بودند که محیط دانشگاه بستر آموزشی است نه تولیدی؛ در حالی که میزان آلایندگی تولید ما صفر است. بالأخره ماه‌ها طول کشید که موافقت این سازمان را گرفتیم اما سازمان صمت همچنان به بهانه اینکه میزان تولید اعلام شده (100 هزار عدد) برای اخذ مجوز جنبه تحقیقاتی دارد نه تولیدی، از صدور مجوز امتناع می‌کند حال آنکه من شرکت دانش‌بنیان در بدو امر کار خود را باید بر اساس منطق آغاز کنم.

این فناور برتر همدانی با بیان اینکه ما علاوه بر تولید محیط کشت در دیگر عرصه همچون تولید کود زیستی نیز موفقیت‌هایی را کسب کردیم خاطرنشان کرد: در این محصول از میکروارگانیسیم‌ها برای تحریک رشد گیاهان استفاده می‌شود بنابراین برای این محصول نیز درخواست اخذ پروانه بهره‌برداری به میزان چهار تن دادیم که دراین بخش نیز هنوز موفق نشدیم.

**در مرحله تولید آزمایشگاهی متوقف شدیم

جلیلی با تأکید بر اینکه تولید این محصول در فاز آزمایشی و نیمه‌تجاری است تأکید کرد: درواقع همانطور که پیشتر عنوان شد برای دریافت مجوز علاوه بر طی فرایندی در مسیر تولید با بروکراسی اداری نیز مواجه هستیم.

وی افزود: بازهم تأکید می‌کنم کار دریافت مجوز در سازمان صنعت و معدن بسیار کند پیش می‌رود در حالی که دریافت تأییدیه از سازمان محیط‌زیست و غذا و دارو خود حکایت دیگری دارد.

مدیرعامل شرکت مازوژن رازک کالا با اشاره به اینکه به‌نوعی قوانین دست‌وپا گیر و درعین‌حال نداشتن سرمایه ما را در مسیر تولید متوقف کرده است گفت: در بخش دریافت تسهیلات خوشبختانه ما تاکنون چیزی حدود 80 میلیون تومان از معاون فناوری ریاست جمهوری دریافت کردیم که عدد قابل قبولی است اما مسئله این است که برای دریافت این میزان تهسیلات تضمین سختگیرانه همچون چک، سفته و فیش حقوقی کارمند از ما دریافت شده حال درنظر بگیرید اگر این عدد به مبالغ بالاتری ارتقا یابد یقیناً یک شرکت فناور و یا دانش‌بنیان نوپا از تأمین چنین وثایقی بر نخواهد آمد.

جلیلی با اشاره به اینکه در حال حاضر مواد اولیه موردنیاز در داخل موجود است و خوشبختانه علی‌رغم نوسان قیمت همچنان توان تولید در کشور با توجه به اساس طبیعی کار (مواد طبیعی و گیاهی) فراهم است خاطرنشان کرد: مسئله این است که تأمین ماشین‌آلات بیشتر و رسیدن به مرحله تولید مستلزم صرف هزینه است.

وی با اشاره به اینکه این محصول را در عرصه شناسایی بازارهای هدف پیش از بروز کرونا در چند نمایشگاه پزشکی و صنعتی در معرض دید متقاضیان گذاشتیم تصریح کرد: یقیناً با تجهیز کارگاه و تولید نمونه و ارسال آن برای مشتری‌ها رسیدن به بازار هدف داخلی و حتی بازاری‌های صادراتی میسر خواهد بود.

  قیمت محصول تولیدشده نصف قیمت محصل واردات

مدیرعامل شرکت مازوژن رازک کالا با اشاره به اینکه در حال حاضر محصولات تولیدشده در این واحد فناور به لحاظ صرفه اقتصادی یقیناً صرفه‌جویی ارزی بالایی برای کشور خواهد داشت تصریح کرد: در صورت رسیدن به مرحله تجاری‌سازی و تولید انبوه، قیمت تمام‌شده محصول تولیدشده در کشور نصف قیمت محصول وارداتی است که نتیجه‌ای جز صرفه اقتصادی را برای کشور به‌ویژه در حوزه صنایع غذایی و سلامت نخواهد داشت.

جلیلی در خاتمه با گلایه‌مندی از افزایش چهار برابری اجاره‌بها برای یک دفتر 30 متری در مرکز رشد دانشگاه بوعلی ابراز کرد: شاید پرداخت ماهانه 600 هزار تومان برای شرکت‌های تولیدی عدد کمی باشد اما برای واحدهای فناور با توجه محدود بودن توان مالی این قبیل واحدها عدد بزرگی است و از توان ما خارج است و جالب‌تر اینکه در این دفتر هیچ زیرساخت خارق‌العاده‌ای نیز به فناوران به جز انشعاب آب و برق ارائه نمی‌شود.

مع‌الوصف با توجه به آنچه عنوان شد بهداشت و سلامت از حوزه‌های مهم علمی دنیای امروز است که تأثیرات گسترده‌ای بر ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی واقتصادی کشورها می‌گذارد در این بین تجهیزات پزشکی نقش مهمی را در امر تشخیص، درمان و آموزش پزشکی ایفا می‌کنند، به طوری که همواره وجود تجهیزات پزشکی با تعداد کافی و کیفیت مناسب در کشور موجب بهبود خدمات ارائه شده و عملکرد بهتر مراکز درمانی را در پی داشته است. از طرفی طبق مستندات موجود به لحاظ اقتصادی بر اساس رتبه‌بندی ریسک بازده، ایران پنجمین بازار جذاب منطقه برای تجارت تجهیزات پزشکی است. به گونه‌ای که در حال حاضر ایران جزء معدود کشورهایی است که در تولید محصولات یکبارمصرف پزشکی به مرز خودکفایی رسیده است و حتی برخی از محصولات را به کشورهای مختلف صادر می‌کند.

از سوی دیگر بر اساس ارزیابی‌های صورت‌گرفته، در حال حاضر نزدیک به 45 درصد از نیاز داخلی به تجهیزات پزشکی توسط شرکت‌های ایرانی تولید می‌شود که این مسئله بیانگر نقش مهم این صنعت در توسعه و ایجاد اشتغال است.

از طرفی بر اساس آخرین اظهارنظرها و با وجود شرایط سخت اقتصادی تعداد بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور در حال حاضر در این صنعت مشغول به کار هستند که با توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان این رقم می‌تواند در سال‌های آتی افزایش پیدا کند. بنابراین باوجود نوسانات مختلف در سال‌های اخیر، صادرات ایران در این زمینه رشد قابل توجهی داشته که حکایت از تلاش صنعتگران و متخصصان داخلی برای دستیابی به افق مطلوب در این صنعت دارد.

براین اساس با توجه به ظرفیت بکر تولید محصول محیط کشت توسط یک واحد فناور در استان همدان انتظار می‌رود مشکلات را حل کرده و در واقع سنگ‌اندازی‌ها موجود در مسیر ترقی واحدهای این‌چنینی در کوتاه‌ترین زمان ممکن برداشته شود تا واحدهای دانش‌بنیان و فناور بر مبنای شعار سال در مسیر تولید دانش‌بنیان درحوزه سلامت و صنعت گام بردارند زیرا به هیچ وجه نمی‌توان یک شرکت دانش‌بنیان را به چشم یک واحدی صنعتی و تولید صرف دید بلکه با توجه به دشواری کار علمی باید مسیر تحول و ترقی واحدهای این چنینی را هموار کرد.