اقتصاد روستایی در ایران به‌عنوان یکی از وجوه اساسی موجودیت روستا از دیرباز با فعالیت‌های ‌زراعی عجین بوده است، بر همین اساس برخی از فضاهای جغرافیایی با توجه به شرایط ویژه در تولید محصول خاص توانمند گشته‌اند. در همین ارتباط اما در کنار توان بالای کشاورزی در بیشتر مناطق روستایی و با وجود اهمیت روزافزون این بخش در اقتصاد بیشتر کشورها، اما اهمیت آن در اقتصاد کشور ما همواره مورد تردید بوده و عوامل بسیاری موجب ناکارآمدی این بخش و به‌تبع اقتصاد روستایی شده است.

بررسی مطالعات حاکی از آن است که تمام روستاهای کشور به علت اتکای ‌شدید بر کشاورزی، درآمدهای حاصل از آن و نداشتن منابع اشتغالی و درآمدی غیر از کشاورزی، دارای اقتصادی ضعیف و آسیب‌پذیر هستند از همین رو با توجه به آنکه کشاورزی مهم‌ترین فعالیت اقتصادی در اغلب روستاهای ایران بوده، لازم است به‌عنوان محورهای توسعه مورد توجه قرار گیرد. در همین ارتباط همچنین علت تخلیه و متروکه شدن بسیاری از روستاهای کشور ضعف و ناکارآمدی اقتصاد آن‌هاست که موجب مهاجرت‌های گسترده به نواحی شهری و ایجاد حاشیه‌نشینی در مناطق شهری شده است.

بدین ترتیب توجه به بخش کشاورزی و ارتقای شاخص‌های ‌آن‌ که از ضرورت‌های نظام برنامه‌ریزی برای مناطق روستایی بوده و توجه به آن در برنامه‌های توسعه کشور ضرورت بالایی دارد استحصال آن طی سال‌های اخیر با توجه به آثار تغییر اقلیم، شرایط حاکم بر کشاورزی ایران و بر اساس سند توسعه گیاهان دارویی، باید تا پایان برنامه ششم توسعه، سطح زیر کشت گیاهان دارویی که گل محمدی حدود 19 درصد آن بوده، از 16 هزار و 506 به 50 هزار هکتار برسد، این هدف‌گذاری در حالی است که تولید این گل در بسیاری از استان‌ها این روزها رونق روزافزون یافته است.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا با مدیرعامل شرکت کشت و صنعت گیاهنوش فاخر هگمتان، یکی از کشاورزان روستای خردمند ملایری و فعال در عرصه کشت و صنعت گل محمدی گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مهرداد میرزائی با بیان اینکه بنده هم در عرصه کشت و هم در حوزه صنعت این گیاه فعالیت دارم، گفت: این شرکت فعالیت خود در حوزه کشت گل محمدی را از سال 93 با کشت چهار هکتار آغاز کرد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر سطح زیر کشت ما به 12 هکتار با تولید سالانه 40 تن رسیده است، اذعان کرد: البته فعالیت ما تنها مختص گل محمدی نیست، بلکه در حوزه کشت دیگر گیاهان دارویی نیز به‌صورت میانگین 20 هکتار سطح زیر کشت داریم.

مدیرعامل شرکت کشت و صنعت گیاهنوش فاخر هگمتان با تأکید بر اینکه ورود ما در عرصه کشت گیاهان دارویی ازآنجا نشأت گرفت که به‌دنبال جایگزینی برای محصولات پر آب‌بر و درعین‌حال با بهره‌وری بالا بودیم ابراز کرد: علاوه بر مزیت‌های فوق برای کشت گیاهان دارویی خوشبختانه ورود به این عرصه اشتغال‌زایی مطلوبی را نیز در پی داشت و درواقع از مهاجرت جوانان مناطق روستایی جلوگیری کرده است.

میرزائی افزود: به‌گونه‌ای که در حال حاضر توانسته‌ایم برای بیش از 150 نفر از اهالی روستا و روستاهای اطراف شغل ایجاد کنیم؛ خوشبختانه طبق برنامه‌ریزی که داشتیم، تاکنون به اهداف تعیین‌شده در عرصه کشت دست یافته‌ایم.

وی با انتقاد از عدم همکاری برای پا گرفتن صنایع تبدیلی و فرآوری در عرصه گیاهان دارویی توسط متولیان امر، گفت: سالانه چیزی حدود 15 تن از گل تولیدی را به گلاب اختصاص داده و 25 تن آن را خشک می‌کنیم حال آنکه بر سر راه استقرار این صنعت موانع زیادی پیش روی ما از سوی مسئولان ایجاد شده و بخشی از این موانع همچنان پابرجاست.

وی در تشریح مسئله فوق افزود: از سال 95 با رسیدن به میزان مطلوبی از محصول گل محمدی و درعین‌حال وجود ظرفیت کشت محصول در روستاهای اطراف خردمند، برآن شدیم تا به عرصه ایجاد صنایع فرآوری محصول ورود کنیم.

مدیرعامل شرکت کشت و صنعت گیاه‌نوش فاخر هگمتان با تأکید بر اینکه حتی ما به عرصه تولید نهال گل محمدی نیز ورود کرده و سالانه با تولید بیش از 20 هزار نهال این گیاه نیاز کشاورزان و باغداران شهرستان ملایر را تأمین می‌کنیم، اذعان کرد: درواقع هدف ما از استقرار این صنعت در شهرستان جلوگیری از خام‌فروشی محصول بود، زیرا هرساله به‌دلیل نبود صنایع تبدیلی، مجبور بودیم گیاهان تولیدشده را با طی مسافتی طولانی، به کارخانه‌های مستقر در استان کرمانشاه ارسال کنیم.

میرزائی ادامه داد: حال آنکه این صنایع به هنگام دریافت محصول به‌دلیل ایجاد پژمردگی در گیاه ارسال‌شده، اُفت قابل توجهی را لحاظ می‌کرد که این امر نتیجه‌ای جز متضرر شدن کشاورز ملایری و یا همدانی را در پی نداشت.

وی با بیان اینکه از طرفی هم ارسال محصول با وسایل نقلیه یخچال‌دار هزینه بالایی را از کشاورز طلب می‌کرد، گفت: از طرفی یقیناً استقرار صنایع تبدیلی و فرآوری، ارزآوری قابل توجهی را برای استان و شهرستان در پی داشت.

وی با بیان اینکه برای استقرار صنعت مذکور در بدو امر چیزی حدود سه میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کردم، عنوان کرد: پس از گرفتن مجوز‌های لازم در حال حاضر شرکت فرآورده‌های نفتی و اداره گاز به بهانه لزوم تأمین سوخت از طریق گازکشی، با قطع سهمیه، مانع از فعالیت طی چند سال نخست کار در این عرصه شده‌اند.

مدیرعامل شرکت کشت و صنعت گیاهنوش فاخر هگمتان با تأکید بر اینکه مجوز اولیه گرفته‌شده برای این صنعت بر مبنای سوخت گازوئیلی بوده است، خاطرنشان کرد: متأسفانه این مانع‌تراشی‌ها راه موفقیت ما در عرصه فرآوری گیاهان دارویی را سد می‌کند.

میرزائی با بیان اینکه در صورت حل مشکلات (تأمین سوخت گازوئیلی) امکان فرآوری بیش از 300 تُن گیاه دارویی در این کارخانه وجود دارد، گفت: در حال حاضر تنها در بحث کشت گل محمدی سالانه بیش از 50 تُن محصول تولید می‌کنیم که این رقم در سال آتی با گل‌دهی این گیاه در اراضی جدید که زیر کشت رفته، به 150 تُن خواهد رسید.

وی با بیان اینکه در حال حاضر این صنعت را تجهیز کرده‌ایم و آماده خدمت‌رسانی به کشاورزان است، افزود: متأسفانه به‌دلیل عدم تأمین سوخت، امکان خرید گل از باغداران و کشاورزان فراهم نیست.

مدیرعامل شرکت کشت و صنعت گیاهنوش فاخر هگمتان در پاسخ به این سؤال که بازار فروشی برای محصولات تولیدی دارید؟ گفت: خوشبختانه گل‌های محمدی خشک‌شده را از طریق یک شرکت فعال در عرصه تجارت به کشور آلمان صادر می‌کنیم.

میزرائی با اشاره به عدم حمایت واقعی از سوی مدیران متولی خاطرنشان کرد: سال گذشته برای حفاری چاه تسهیلاتی به مبلغ 550 میلیون تومان درخواست دادیم که 500 میلیون تومان را دریافت و 50 میلیون تومان آن توسط بانک نگهداشته شد که این روزها به قوز بالاقوز بدل شده است.

وی در ادامه تشریح کرد: بانک برای قسط‌بندی این تسهیلات خواهان پایان کار بود اما ازآنجایی‌که چاه حفاری‌شده به آب مناسب نرسید و دوباره برای حفاری بیشتر اقدام کردیم که این موضوع ما را برای دریافت پایان کار و ارائه آن به بانک با مشکل روبه‌رو کرد اذعان کرد: حالا بانک مدعی است که باید چیزی حدود 80 میلیون تومان را به‌صورت یکجا و نقدی به‌عنوان سود دوران مشارکت بپردازیم تا تسهیلات دریافتی را قسط‌بندی کنند، باید به این عزیزان گفت این چه نوع حمایتی است!؟

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد خوشبختانه یک کشاورز روستایی از ملایر توانسته ظرفیت را در کشت و صنعت خود ایجاد کند که منجر به رونق کار شده و درعین‌حال ایجاد بستر صادرات محصول به کشورهای اروپایی همچون آلمان را فراهم کرده است؛ بنابراین این موضوع بیانگر ظرفیت بالای استان به‌ویژه شهرستان ملایر در این عرصه بوده به‌طوری‌که طبق اسناد در حال حاضر چیزی حدود 186 هکتار از زمین‌های کشاورزی شهرستان ملایر به کشت گل محمدی اختصاص دارد و امسال تولید گل محمدی در شهرستان 20 درصد افزایش داشته که 6 هکتار آن به‌صورت نهال است و به‌طور متوسط بین دو تا سه تُن گل تَر برداشت می‌شود.

شهرستان ملایر از نظر سطح زیر کشت و تولید گل ‌محمدی با اختصاص حدود 66 درصد از میزان کشت گل ‌محمدی رتبه نخست را در استان به خود اختصاص داده است. در حالی که هر هکتار گل‌ محمدی بین 80 تا 100 میلیون تومان سودآوری دارد و روزانه برای 10 نفر در هر هکتار اشتغال ایجاد می‌کند؛ براین اساس رفع موانع از پیش روی کشاورزانی که منطبق با الگوی کشت اقدام و راستای بهره‌وری بهتر از آب ورود کرده‌اند، یک امر ضروری است.