تنوعبخشی به فراوردههای انگور ملایر؛
صنعت فرآوری انگور ملایر؛ مغلوب نبود چشمانداز و حمایت قوی
رئیس انجمن کشمش ملایر، گفت: ظرفیت بسیاری در زمینه تنوعبخشی به صنایع فراوری انگور وجود دارد اما این ظرفیتها امروز مغلوب نبود چشمانداز و حمایت قوی شدهاند.

سیزدهم اردیبهشتماه بود که علیرضا زنگنه؛ مدیر جهاد کشاورزی ملایر با اشاره به ظرفیت این شهرستان در عرصه تولید انگور و کشمش، گفت: سالانه حدود 305 هزار تُن انگور در این شهرستان تولید میشود که بخش عمدهای از آن حدود 70 درصد به کشمش از نوع تیزابی تبدیل و صادر میشود. تأسفبار اینکه تمام کارخانههای فرآوری انگور یا در زمینه کشمش تیزابی فعالاند و یا انگور را بهصورت تازهخوری به بازار عرضه میکنند، در حالیکه بنا بر توجیه اقتصادی، ظرفیت و بازار خوبی برای فرآوردههایی نظیر سرکه، آبغوره، شیره انگور، کنسانتره و آبمیوههای متنوع وجود دارد. بنا به این ضرورت از سرمایهگذارانی که تمایل دارند وارد زنجیره ارزش این محصول شوند، دعوت میکنیم که در این عرصه ورود پیدا کنند. این سرمایهگذاریها نهتنها میتواند اشتغالزایی قابل توجهی به همراه داشته باشد، بلکه درآمدزایی خوبی نیز خواهد داشت. همچنین توسعه صنایع تبدیلی و ایجاد تنوع در فرآوری انگور را از اهداف مهم پیشرو برشمرد و گفت: تاکنون در ملایر بهطور جدی این تنوعبخشی شکل نگرفته و نیازمند جذب سرمایهگذاران جدید است. در این راستا جهاد کشاورزی هرگونه موانع همچون صدور مجوزهای لازم و دریافت استعلامات مورد نیاز برای سرمایهگذاری را برمیدارد و مسیر را تسهیل میکند.
از طرفی در دلِ ثبت جهانی انگور ملایر، مبانی همچون افزایش سهم این استان در ایجاد صنایع فرآوری و نیز تازهخوری انگور، دیده شده که میبایست طی این سالها بهعنوان یک اولویت، از سوی نمایندگان شهرستان تا رسیدن به نتیجه مطلوب، پیگیری میشد؛ اما بهنظر میرسد برای این عزیزان اولویتهای دیگری مطرح است! این در حالی است که یکی از نمایندگان این شهرستان در کمیسیون کشاورزی مجلس حضور داشته و این جایگاه خود فرصتی ناب برای دستیابی به اهداف تعریفشده در راستای جذب سرمایهگذار جهت توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری انگور بوده و هست؛ اما شاهد آن هستیم که با وجود شهرکهای صنعتی مستعد، ایجاد صنایع تبدیلی مشتقات انگور در این شهرستان مغفول مانده است.
بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا در این باره با رئیس انجمن کشمش ملایر گفتوگویی ترتیب دهیم که در ادامه میخوانید:
منوچهر رضایی با بیان اینکه در خصوص فراوری و امکان تنوعبخشی به آن برای انگور گفت: انگور تازه طی چند روز فاسد میشود، ولی با تبدیل آن به کشمش میتوان آن را مدت طولانیتری در شرایط معمولی حفظ کرد.
وی افزود: به همین دلیل بهترین و بهصرفهترین گزینه برای ایجاد صنایع تبدیلی در منطقه، همین صنعت کشمش است، اظهار کرد: البته در زمینههای دیگر مثل تولید آبغوره، شیره و کنسانتره انگور هم میتوان فعالیت کرد اما در طول بیش از 30 سالی که من بهعنوان فرد حقیقی، در تشکلها و انجمنهای صنفی فعالیت داشتهام، تا جایی که حضور ذهن دارم، افرادی که مطالعاتی در این حوزه داشتند تا کاری در این زمینهها انجام دهند، هیچکدام به نتیجه نرسیدند چراکه آنگونه که باید، زمینههای مطلوب برای این کارها فراهم نبوده است.
رئیس انجمن کشمش ملایر با بیان اینکه مدتی است که درخصوص راهاندازی «پالایشگاه انگور» صحبتهایی وجود دارد اما طی چند سال اخیر اتفاق خاصی نیفتاده و تا این لحظه که من اطلاع دارم، چیزی اجرایی نشده عنوان کرد: امیدوارم این طرح به واقعیت بپیوندد چراکه اگر این پالایشگاه ایجاد شود، میتواند صنعتی بسیار وسیع و قابلتوجه باشد.
رضایی خاطرنشان کرد: بیشک مهیا شدن این زیرساخت تأثیر بزرگی در منطقه خواهد داشت با این حال، فاصله بین طرح موضوع تا اجرای واقعی آن، فاصلهای به وسعت زمین تا آسمان است که امیدوارم روزی به مرحله اجرا برسد.
وی با تأکید بر اینکه در حال حاضر، کشمش را بهترین محصول تبدیلی منطقه میدانم و مطلوبترین صنایع تبدیلی در حوزه انگور را در همین زمینه میبینم، تصریح کرد: البته نمیدانم دقیقاً چه تعداد بهرهبردار در این زمینه فعالاند، چون آمار دقیق در اختیارم نیست اما تقریباً در همه روستاهای شهرستان ملایر که آب و زمین کافی دارند، باغهای انگور وجود دارد؛ چراکه شرایط اقلیمی این منطقه برای احداث باغ انگور بسیار مناسب است.
وی با بیان اینکه در حوزه صنایع تبدیلی، در حال حاضر حدود 50 واحد اسمی کشمشپاککنی داریم که البته برخی از این واحدها غیرفعالاند و برخی بهصورت فصلی فعالیت میکنند؛ چون کشمش، محصولی فصلی است و در واقع تعداد انگشتشماری از این واحدها هستند که در بیشتر ماههای سال فعالاند، عنوان کرد: هر واحد کشمشپاککنی که فعالیت جدی داشته باشد، بیش از 30 نفر اشتغالزایی دارد.
رئیس انجمن کشمش ملایر با تأکید بر اینکه این اشتغالزایی مخصوصاً در فصول بیکاری مانند پاییز و زمستان اهمیت دوچندانی داشته و از منظر تأمین شغل، جایگاه مهمی در منطقه دارد، اظهار کرد: میزان محصولی که در این واحدها فرآوری میشود، بیش از 50 هزار تن در سال است.
رضایی با اشاره به اینکه حتی بخشی از این کشمشها از خود شهرستان نیست، بلکه از دیگر شهرستانهای کشور تهیه و در اینجا فرآوری میشود، اظهار کرد: برای مثال همجواری ما با استان مرکزی بهویژه شهرستان خنداب که باغهای انگور وسیعی دارد باعث شده که بیش از 80 تا 90 درصد محصول آنها هم به ملایر آورده شود.
وی، افزود: به همین دلیل است که در سالهایی که عملکرد باغها خوب است، خروجی فرآوری کشمش در شهرستان ما به بیش از 50 هزار تن میرسد که این امر سهم قابلتوجهی در ارزآوری و بازدهی اقتصادی برای شهرستان، استان و کشور دارد.
رئیس انجمن کشمش ملایر در پاسخ به این پرسش که نسبت به محدود بودن فراوری انگور ملایر به کشمش آیا برای بالا بردن ارزش افزوده در شهرستان، ظرفیت تنوعبخشی به فراوری ممکن است؟ گفت: من هم با این نظر موافقم. همانطور که در ابتدا گفتم، بیش از 30 سال است که در این حوزه فعالیت میکنم، از گذشتههای دور، هم بنده و هم دیگر اعضای انجمن و حتی افرادی خارج از صنعت، در این زمینه بررسی و مطالعه کردهاند؛ حتی تا مرحله صدور مجوز هم پیش رفتند، اما درنهایت هیچ واحد فرآوری احداث نشده و یا رشته فعالیت پایداری بهوجود نیامده است.
رضایی با ابراز اینکه احساس میکنم که چشمانداز این حوزه نیاز به بسترهای قویتر و حمایت بیشتری دارد افزود: واقعیت این است که ظرفیت بسیاری در این حوزه وجود دارد و از دور بسیار امیدبخش بهنظر میرسد اما، فصلی بودن محصول یکی از چالشهای اساسی و موانع مهم در مسیر چنین فعالیتهایی است البته اخیراً شنیدهام که فردی پیگیر اجرای طرح «پالایشگاه انگور» است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر، با توجه به مطالعات جامع و تجربهای که در این زمینه وجود دارد و همچنین با استناد به تجربیات مناطق دیگر مانند تاکستان و ارومیه، معتقدم مناسبترین و پربازدهترین شکل صنایع تبدیلی برای انگور در شهرستان ملایر، تولید کشمش است، عنوان کرد: تبدیل انگور به کشمش با سرمایه اندکی برای تمام باغداران قابل انجام است. پس از آن امکان نگهداری محصول برای خود کشاورزان، واسطهها و واحدهای فرآوری فراهم میشود چراکه حتی تا یک سال نیز در شرایط محیطی معمول قابل نگهداری است و این مزیت، فرصت فروش مستمر و پایدار را برای کشاورزان فراهم میکند.
رئیس انجمن کشمش ملایر ادامه داد: در همین راستا، باید اقداماتی برای ارتقای کیفیت و بهداشت محصول انجام شود. بهعنوان نمونه، یکی از کارهای مؤثر، جدا کردن ارتباط مستقیم محصول با خاک است. این کار میتواند با اهدای رایگان برزنت یا زیراندازهای مناسب به باغداران انجام شود تا دیگر محصول خود را روی خاک نریزند.
رضایی با ابراز اینکه گرچه این اقدام در ظاهر ساده است، اما قدمی بسیار مهم در ارتقای سلامت و کیفیت کشمش محسوب میشود تشریح کرد: مسئله بعدی اصلاح وضعیت انبارداری کشمش است. هماکنون این محصول در کیسههای پلاستیکی یا کنفی نگهداری میشود که استاندارد نیست. باید آن را به نگهداری در سبد تبدیل کنیم. این کار نیازمند سرمایهگذاری است که بخش صنعتی آن را میتوان بر عهده واحدهای فرآوری گذاشت، اما برای بخش کشاورزی، دستگاههای متولی باید وارد عمل شوند، هم از نظر ترویج این اقدام در بین باغداران و هم از لحاظ تأمین منابع مالی برای خرید این سبدها.
وی ادامه داد: چنین اقدامات کوچکی میتواند کیفیت محصول را ارتقا دهد و در نتیجه، ارزش افزوده ایجاد کند و ما بتوانیم محصول را با قیمت بهتر به بازار جهانی عرضه کنیم.
وی با اشاره به اینکه لازمه این امر، وجود یک ارتباط منطقی، عقلایی و تجاری میان کشور ما و کشورهای خریدار است، تشریح کرد: برای تحقق این هدف، باید موانع موجود در سیاست خارجی و تجارت بینالمللی برداشته و در عین حال دستگاه دیپلماسی کشور وارد عمل شود و شرایطی فراهم آورد که ما برای صادرات محصول، محدود به دو یا سه کشور خاص نباشیم، بلکه بتوانیم بهترین و مناسبترین بازارهای جهانی را شناسایی و به آنها دسترسی پیدا کنیم.
شناسه خبر 94493