چندسالی است در درون محدوده شهر همدان و به‌ویژه مناطق کم‌برخوردار و شهرک‌ها، در مجاورت خانه‌های مسکونی شهروندان، مراکز غیر مجاز جمع‌آوری و انبار ضایعات شروع به کار و مشکلات عدیده‌ای را برای شهروندان ساکن این مناطق ایجاد کرده‌اند؛ ازجمله زندگی و تکثیر حشرات و جانورانی مثل موش یا بوی نامطبوع حاصل از انبار ضایعات و غیره که متأسفانه هیچ اقدام عملی از سوی سازمان متولی در برخورد با عوامل مراکز مذکور صورت نمی‌گیرد.
در کوچه‌های پُرپیچ‌وخم محلات محروم همچون کوی کوثر، اسلامشهر، خضر، مزادگینه، کوی محمدیه، مجیدآباد، حصار امام و غیره، جایی میان دیوارهای قدیمی و خانه‌هایی که سال‌ها است طراوتی ندیده‌اند، این بوی مشمئزکننده ضایعات است که به مشام می‌رسد. از بوی آهن زنگ‌زده تا نان کپک‌زده، پلاستیک‌ها و پت‌های رهاشده؛ بویی که نه‌تنها شامه، بلکه دل و جان ساکنان را نیز آزار می‌دهد.
این محله‌ها حالا در محاصره موش‌ها، حشرات و تردد شبانه‌روزی معتادانی هستند که اقلام سرقتی و یا جمع‌آوری‌شده از سطل‌های زباله را در ازای چند هزار تومان، به انبارهای ضایعاتی می‌فروشند.
اینجا نه‌فقط چهره شهر، بلکه کرامت و آسایش مردم قربانی بی‌تدبیری‌ها شده است؛ البته هیچ‌کس با اشتغال مخالفت ندارد، اما وقتی عده‌ای اندک برای سود بیشتر امنیت، سلامت و آرامش بسیاری را به خطر می‌اندازند، دیگر نمی‌توان سکوت کرد.
بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع، بر آن شدیم تا دراین‌باره گفت‌وگوهایی را با دو تن از اعضای شورای اسلامی شهر همدان ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه جلسات زیادی در این زمینه برگزار کرده‌ایم و آخرین جلسه‌ ما تقریباً دو هفته پیش بود که در آن مدیران مرتبط و نیز مدیر پسماند حضور داشتند، گفت: این قضایا زمان‌بر است و متأسفانه پاسخگویی وجود ندارد.
علی‌اکبر نظری با تأکید بر اینکه اراده این کار باید از سوی مدیر ارشد شهرداری باشد تا تدبیری بیندیشد، ابراز کرد: متأسفانه صحبت‌ها بیشتر وعده است و در عمل کسی این موضوع را پیگیری نمی‌کند.
وی ادامه داد: مشکل این است که در شورای اسلامی شهر کسی نیست که به‌عنوان ناظر و مدافع ورود کند و همین موضوع باعث به‌اصطلاح بی‌خیالی شهردار شده است.
نظری با بیان اینکه ما مشکلات بسیاری داریم ازجمله آب‌های آلوده و مسائل مربوط به حیوانات ولگرد اما هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم، خاطرنشان کرد: حتی در مورد شهرک ضایعاتی هم که دو هفته پیش در مورد آن صحبت کردیم، هنوز هیچ نتیجه‌ای نگرفته‌ایم؛ زیرا در شورای شهر یک دست صدا ندارد و باید مجموعه‌ای از تصمیمات گرفته شود.
رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به اینکه متأسفانه بنده در خدمات شهری به‌عنوان عضوی از شورا نمی‌توانم به‌تنهایی مسائل را پیگیری کنم و اکثر دوستان حاضر به پذیرش مشکلات نیستند و بودجه‌های لازم هم به‌راحتی حذف می‌شوند، ابراز کرد: من هیچ امیدی ندارم که اقدامی جدی در این راستا صورت بگیرد.
وی در واکنش به این مسئله که «تا چند سال پیش برای مناطق مختلف جایگاه‌های مشخصی جهت جمع‌آوری ضایعاتی‌ها وجود داشت و شهرداری نیز پیمانکار انتخاب می‌کرد اما درحال حاضر در هر محله هرکس یک اتاق از خانه‌اش را به انبار ضایعاتی بدل کرده و کسی هم در بحث سامان‌دهی ورود نمی‌کند»، اذعان کرد: در این بحث هم شهرداری و هم اعضای منتخب شورا به نمایندگی طبق بند 20 ماده 55، دارای وظایف مشخصی هستند، اما به‌طور فعال عمل نمی‌کنند.
نظری با تأکید بر اینکه در این ارتباط بیشتر دیدگاه‌های سیاسی به چشم می‌خورد و برخی از اعضای شورا از مکانیزم‌های پلمب و نظارت اجتناب می‌کنند، خاطرنشان کرد: درواقع اراده‌ای برای تصمیم‌گیری و جمع‌آوری وجود ندارد.
رئیس کمیسون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان ادامه داد: اخیراً اقداماتی برای جداسازی زباله‌ها انجام و قراردادی با شرکت‌هایی در این راستا بسته شده است، اما موفقیت این موارد بستگی به مدیریت ارشد شهرداری و وجود اراده در او دارد.
وی با تأکید بر اینکه درحال حاضر تمامی واحدهای ضایعاتی شناساسی شده‌اند اما در بحث پلمب و برخورد به‌دلیل ضعف در شهرداری و کم‌توجهی به مسائل موجود با مشکل مواجه هستیم، عنوان کرد: نکته این است که به‌دلیل وجود مافیای احتمالی به جهت درآمدزایی زیاد در حوزه ضایعات، برخی افراد ممکن است نخواهند این پروژه‌ها به نتیجه برسند؛ بنابراین نه‌تنها جلوگیری از تجمع ضایعات، بلکه مدیریت در این زمینه نیز بسیار مهم است.
نظری با بیان اینکه در راستای مدیریت مناطق و محلات بنده طرح ناحیه‌بندی و بلوک‌بندی را نیز مطرح کردم اما هیچ توجهی به این موضوعات نمی‌شود، تشریح کرد: ما پیشنهاد داده‌ایم که هر منطقه حریم مشخص خود را داشته باشد و کارها به مدیری توانمند سپرده شود، اما متأسفانه این موارد در عمل تحقق نیافته است.
رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان افزود: بارها تلاش کردیم تا طرح‌های مختلفی ارائه دهیم، اما حقیقت این است که کارهای جدی در این زمینه انجام نشده و من به‌عنوان عضو شورا، ناامید از این وضعیت هستم؛ امیدوارم شاهد تغییرات قابل توجهی در آینده نزدیک باشیم، اما وضعیت فعلی نشان‌دهنده عزم جدی برای حل مسائل نیست.
در ادامه رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر همدان نیز با بیان اینکه ما از سال‌ها پیش درحال پیگیری وضعیت نابه‌سامان ضایعاتی‌ها در سطح همدان هستیم و موضوع شهرک ضایعاتی نیز حسب ضرورت این بحث مطرح شده و همچنان در دستور کار است، گفت: اعضای شورای اسلامی شهر به‌عنوان نمایندگان مردم، به‌خوبی متوجه این مشکل هستند، اما مسئله این است که شهرداری برای اینکه بتواند انبارهای ضایعات را پلمب و جابه‌جا کند، ابتدا باید محلی را پیش‌بینی کند.
حمید بادامی نجات ادامه داد: به‌عنوان مثال در جاده تهران برای مغازه‌هایی که در مسیر بودند، ابتدا ساختمان‌های جدید ساخته شدند و سپس اقدام به جابه‌جایی کردیم تا تبعات اجتماعی به حداقل برسد؛ بنابراین برای ضایعاتی هم باید به‌ همین شکل عمل کنیم.
وی با بیان اینکه تأکید ما به شهرداری این است که هرگونه پلمب و جابه‌جایی را باید با پیش‌بینی مکان مناسب انجام دهد، اذعان کرد: این کار را در رابطه با سنگ‌فروشان جاده ملایر نیز انجام دادیم؛ ابتدا ساختمان‌ها ساخته شدند و بعد اقدام به پلمب و جابه‌جایی کردیم.
بادامی‌نجات با تأکید بر اینکه ما چندین‌بار پیشنهاد داده‌ایم و درحال حاضر نیز سازمان سرمایه‌گذاری و سازمان مدیریت پسماند با همکاری هم درحال جستجوی زمینی برای تملک هستند، خاطرنشان کرد: چند مکان پیش‌بینی شده و امیدواریم بتوانیم این مشکل را حل کنیم.
این عضو شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه من به‌صراحت می‌گویم هیچ نهادی جز شهرداری نمی‌تواند سامان‌دهی انبارهای ضایعات را انجام دهد زیرا هیچ‌کدام از دستگاه‌ها این توانایی و وظیفه را ندارند، تصریح کرد: البته شهرداری در این زمینه کوتاهی کرده و با توجه به حجم کارهایی که دارد، در این مورد به‌درستی عمل نکرده و این درحالی است که ما منابع مالی لازم را نیز برای شهرداری پیش‌بینی کرده‌ایم تا بتواند زمین تملک و یک شهرک جدید برای ضایعاتی‌ها ایجاد کند.
وی در واکنش به این مسئله که «متأسفانه اکنون در محلات به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار و شهرک‌ها منازل مسکونی تبدیل به محل جمع‌آوری ضایعات شده‌اند و نیاز است که جلوی این روند گرفته شود» عنوان کرد: ما به‌طور مداوم پیگیر هستیم که شهرداری و کمیسیون بند 20 ماده 55 نظارت داشته باشد.
بادامی‌نجات با بیان اینکه شرایطی که تا چندسال پیش در بحث ضایعاتی‌ها داشتیم که از طریق گرفتن پیمانکار کار انجام می‌شد درواقع قرارداد پیمانکاری نبود بلکه شکل‌دهنده یک مافیا بود و متأسفانه برخی همکاری‌های داخلی سبب حمایت از آن شده بودند، اظهار کرد: در پی متوقف کردن این فرآیند، مافیای شهرداری برای توجیه لزوم وجود پیمانکار، مسئولیت‌های نظارتی و سامان‌دهی خود را رها کرده و این درحالی است که ما پیشنهاد دادیم طبق اطلاعاتی که شهرداری دارد، می‌تواند با حفظ واحدهای ضایعاتی که از قبل انحلال فضای پیمانکار وجود داشتند، آن‌ها را به فضای مناسب انتقال دهد و مابقی که در مناطق مسکونی راه‌اندازی شده‌اند را پلمب کند. گرچه کار سخت به‌ نظر می‌رسد، اما با اراده مناسب می‌توان این مشکل را حل کرد؛ چراکه جلوگیری از ایجاد واحدهای جدید در این زمینه، ضروری است.
مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، باید خطاب به شورا و شهرداری این سؤال را مطرح کرد که آیا زندگی در چنین شرایط بدی سزاوار مردم است و آیا مسئولان مربوطه تاب زندگی در شرایط مشابه را دارند؟!
فعالیت انبارهای ضایعاتی غیر مجاز که گاهی با خریدوفروش اموال مسروقه همراه می‌شود، آسیب‌هایی از قبیل تهدید علیه بهداشت عمومی و محیط زیست را نیز دارند و درعین‌حال بنا به در دسترس بودن، خود به مأمنی برای بروز و ظهور آسیب‌های اجتماعی در محلات کم‌برخوردار بدل شده‌اند.

طاهره ترابی مهوش