سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: به همت سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان، جشن‌های دهه فجر با حضور یاران انقلاب در همدان آغاز شد.

در گردهمایی باشکوه یاران انقلاب و افتتاحیه اردو‌های خاطرات ماندگار انقلاب که به همت سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان و تنی چند از پیشکسوتان عرصه ایثار و شهادت در سال اجتماعات مرکز همایش‌های فرهنگی و هنری عین‌القضات همدانی برگزار شد، قائم‌مقام سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان با بیان اینکه اجرای 70 عنوان برنامه طی ایام دهه فجر سال جاری در دستور کار شهرداری قرار دارد، گفت: رویکرد جدید سازمان این است که سه تا پنج میز مشورتی و اجرایی به پیشنهاد ریاست سازمان برگزار کند.

مرتضی کرباسیان اظهار کرد: برای نخستین میز که مختص ایثار و شهادت بود طی مشورتی که با پیشکسوتان این عرصه در کمیته‌های مختلف زیرمجموعه داشتیم در خصوص مقوله‌هایی همچون یادمان‌های ایثار و شهادت، خاطرات، ساخت المان‌ها و مجسمه‌های مرتبط و دیوارنوشته‌ها بحث و بررسی به عمل آمد.

وی با اشاره به اینکه در این کمیته‌ها مقرر شد به موضوع‌های مرتبط با ایثار و شهادت به تناسب زمانی در سه مقطع شهدای انقلاب و حوادث آن، شهدای جنگ تحمیلی و شهدای مدافع حرم پرداخته شود، اذعان کرد: در خصوص برنامه‌های مرتبط با شهدای جنگ تحمیلی، تابستان سال جاری شاهد برگزاری اردو‌های راهیان نور درون‌شهری بودیم.

قائم‌مقام سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان ادامه داد: امروز نیز شاهد افتتاح اردوهای خاطرات انقلاب هم‌زمان با دوازدهم بهمن‌ماه خواهیم بود.

کرباسیان با اشاره به اینکه در این راستا از حضور و تجارب پیشکسوتان اتقلابی همدان و نیز مرکز اسناد استان استفاده می‌کنیم، تصریح کرد: در این بخش از خاطرات پیشکسوتان انقلابی همچون برادران مساوات بهره خواهیم برد.

وی با بیان اینکه این گردهمایی به‌صورت ماهانه با حضور پیشکسوتان در طول سال برگزار خواهد شد، یادآوری کرد: درواقع رهاورد این گردهمایی‌ها هم‌اندیشی و هم‌فکری برای چگونگی گرامیداشت خاطره فعالان انقلاب خواهد بود.

قائم‌مقام سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان با اشاره به اسامی برخی شهدای انقلاب اسلامی ازجمله ناصر شریفی که در حوادث خیابان بوعلی شهید شد، افزود: گرامیداشت یاد شهدای 30 مهرماه همدان در خیابان شهدا و دیگر فعالان انقلابی گمنام همچون محمود دادفرما نیز همگی در دستور کار خواهد بود.

کرباسیان با اشاره به دیگر میز مورد توجه سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان، خاطرنشان کرد: برگزاری میز قرآن و عترت از دیگر مقوله‌های مورد توجه بوده، چراکه برخی از فعالان انقلابی در این بخش دارای ید طولایی هستند به‌طوری‌که افراد شاخصی همچون آقایان صدیق و دهقان در شهر همدان طی این سال‌ها همچنان فعالیت قرآنی خود را ادامه داده و می‌دهند.

وی با تأکید بر اینکه عملکرد این میز‌ها مشورتی و اجرایی خواهد بود، گفت: امید است که پیشکسوتان انقلابی همدان ما را در تحقق اهداف یاری دهند.

قائم‌مقام سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان با اشاره به اینکه در ایام دهه فجر امسال برگزاری برنامه‌ای با عنوان 41 مسجد، 41 محله و 41 جشن یکی از شاخص‌ترین برنامه‌ها خواهد بود، اذعان کرد: مهم‌ترین هدف ما از برگزاری چنین برنامه‌هایی، همراهی و همگامی جوانان با پیشکسوتان انقلابی است.

علی مساوات یکی از پیشکسوتان و فعالان انقلابی نیز در ادامه به‌عنوان میهمان ویژه این گردهمایی با اشاره به اتفاقات 12 بهمن‌ماه سال 57 در همدان، عنوان کرد: در آن روز در شهر این خبر پیچید که قرار است تلویزیون به‌صورت مستقیم ورود حضرت امام خمینی (ره) به فرودگاه مهرآباد را نشان‌ دهد.

وی با بیان اینکه تحقق این امر در باورها نمی‌گنجید، گفت: بعدها مشخص شد که کارکنان ماهواره اسدآباد با ازخودگذشتگی تصاویر و فیلم‌هایی که خبرنگاران برای کشورهای مطبوع خود مخابره می‌کردند را گرفته و روی آنتن صداوسیمای همدان پخش کردند.

مساوات با بیان اینکه بر این اساس ما نیز همچون بسیاری از شهروندان همدانی پای تلوزیون نشستیم، اضافه کرد: از لحظه ورود امام و تشریف‌فرمایی ایشان تا داخل فرودگاه و پخش شدن سرود خمینی ای امام، تصاویر را مشاهده کردیم، اما به یکباره تصاویر قطع شد.

وی با بیان اینکه مردم از قطع یکباره تصاویر نگران شده و به خیابان‌ها ریختند، ابراز کرد: البته از روز 10 بهمن‌ماه عده زیادی از شهروندان انقلابی همدان برای استقبال از امام با ده‌ها دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس به تهران رفته بودند، با‌این‌وجود بازهم خیابان بوعلی، میدان آرامگاه و میدان امام مملو از جمعیت بود.

این انقلابی پیشکسوت با لحن طنز، افزود: حتی برخی‌ها از شدت عصبانیت مقصر این قطعی ارتباط را تلویزیون می‌دانستند و در میدان مرکزی شهر تعدادی تلویزیون را بر زمین زده و شکستند.

مساوات با تأکید بر اینکه مردم باقدرت تمام، شعار می‌دانند و دولت را تهدید می‌کردند، یادآوری کرد: بسیاری از مردم دل‌نگران بودند که نکند بلایی سر امام آمده‌ که برنامه‌ تلویزیون قطع شده‌است.

وی با بیان اینکه هم‌زمان با تظاهرات مردمی چند فروند هواپیما «اف 4» در آسمان همدان نمایان و از طول خیابان بوعلی با کمترین ارتفاع عبور کردند، عنوان کرد: ازآنجایی‌که مردم تا آن زمان چنین صحنه‌ای را مشاهده نکرده بودند، ترسیده و به کوچه‌پس‌کوچه‌ها پناه بردند، اما هم‌زمان با این حرکت، عده‌ای از همافران (حدود 300 نفر با لباس‌ها فرم مخصوص خود) پایگاه نوژه (شاهرخی) را ترک، در بین مردم حاضر شده و همراهی خود را با مردم اعلام کردند، البته پروازها به‌عنوان یک حرکت نمادین جهت حفاظت از پرواز امام و همگامی با مردم همدان بود، اما متأسفانه عصر همان روز این همافران که بدون هماهنگی با فرماندهی به پرواز دست زده بودند توسط ساواک دستگیر شدند.

این پیشکسوت انقلابی با بیان اینکه همدانی‌ها در به ثمر رسیدن انقلاب، ید طولایی دارند، گفت: در 28 مردادماه سال 1332 هم‌زمان با اجرای کودتای ننگین آمریکایی‌ها در تهران، همدانی‌ها برای نخستین بار مجسمه شاه را در میدان امام خمینی (ره) فعلی توسط آقای وزیری به پایین کشیدند.

مساوات با بیان اینکه از سال‌های ابتدای دهه 40 هم‌زمان با رحلت حضرات آیات بروجردی و کاشانی، میدان تاخت‌وتاز شاه گسترده شد، ابراز کرد: دراین‌بین حوزه علمیه همدان نخستین مرکزی بود که برای ابلاغ اعلمیت امام پیشگام شد.

وی با بیان اینکه در آن زمان آیت‌الله مدنی به دعوت آیت‌الله ملاعلی همدانی به همدان آمده بودند که منجر به تشکیل تیمی شد، اضافه کرد: این تیم در سطح حوزه‌های علمیه کشور تأثیرگذاری خاصی داشت و درنهایت به‌صورت جمعی، اعلم بودن حضرت امام خمینی را ابلاغ کرد.

این پیشکسوت انقلابی تشریح کرد: طبق اسناد موجود در ساواک، آیت‌الله مدنی در زمان حضور خود در همدان و انجام فعالیت‌های انقلابی، یک‌سوم مردم را مقلد امام خمینی می‌کند.

     تشییع پیکر آیت‌الله ملاعلی همدانی آغاز رسمی فعالیت‌های انقلابی در همدان

مساوات با بیان اینکه فعالیت آیت‌الله مدنی و احساس خطر ساواک منجر به تبعید ایشان از همدان به لرستان و شهر بابک ‌شد، گفت: ادامه فعالیت‌های انقلابی و برگزاری مراسم چهلم برای شهدای تبریز و یزد منجر به دستگیری و مجروحیت بسیاری از مردم انقلابی‌ همدانی در مسجد جامع شد.

وی با بیان اینکه این روند همچنان ادامه یافت تا رحلت آیت‌الله ملاعلی همدانی و تشییع بیش از 200 هزار نفری که آغاز رسمی فعالیت‌های انقلابی در همدان بود، اضافه کرد: در مراسم تشییع پیکر این عالم والامقام برای نخستین بار شعار مرگ بر شاه از سوی مردم همدان در شهر طنین‌انداز شد.

     جمشید شرفخانی نخستین شهید انقلاب همدان

این پیشکسوت انقلابی با بیان اینکه بعد از این مراسم با تحریک سردار شهید مهدی فریدی، مردم بسوی مرکز فسادی که در ابتدای جاده ملایر مایه ننگ همدانی‌ها بود حرکت کرده و آنجا را به آتش کشیدند، عنوان کرد: درنتیجه این حرکت، نخستین شهید انقلاب یعنی جمشید شرفخانی به درجه رفیع شهادت نائل آمد.

مساوات ادامه داد: جالب‌تر اینکه محل شهادت وی با محل دفن شهدای انقلاب کمتر از 200 متر فاصله دارد، اما در برگزاری اغلب مراسم یادواره شهدا یادی از این شهدای مظلوم پیشگام انقلاب نمی‌شود.

وی با بیان اینکه بعد از این، فعالیت‌ها همچنان ادامه یافت، اظهار کرد: عملیات انتحاری که توسط شهید حسن حقگویان انجام شد ازجمله فعالیت‌هایی بود که می‌توان از آن به‌عنوان نقطه عطف فعالیت‌های انقلابی در همدان یاد کرد.

این پیشکسوت انقلابی با بیان اینکه برپایی راهپیمایی‌ها در شهریورماه سال 57 به اوج خود رسید، اذعان کرد: جالب‌تر اینکه با بازگشایی مدارس این فعالیت‌ها شدت گرفت، حال آنکه حکومت گمان می‌کرد با آغاز سال تحصیلی راهپیمایی‌ها فروکش می‌کند.

مساوات با بیان اینکه تک‌تک مدارس همدان به کانون فعالیت‌های انقلابی بدل شده بود، گفت: درواقع حرکت‌های دانش‌آموزی رژیم را مستأصل کرده بود.

وی با تأکید بر اینکه رهاورد این تحرک منجر به حادثه عظیم 30 مهر شد، اضافه کرد: درواقع از این روز در شهر همدان به‌عنوان روز انقلاب یاد ‌می‌شود.

این انقلابی فرهیخته با اشاره به اینکه در ایام عاشورا و تاسوعای سال 57 سه عملیات انتحاری از سوی انقلابی‌های همدان انجام شد، تصریح کرد: نخستین حرکت توسط شهید محسن مباشرکاشانی که در آن زمان سرباز بود انجام شد و خدایاری (استاندار وقت) را به گلوله بست.

وی با بیان اینکه دیگر عملیات‌ انتحاری توسط شهید ناصرالدین امیدی، اهل روستای بابانظر رزن انجام شد، افزود: این شهید بزرگوار به همراه تعدادی از هم‌رزمان با هدایت امیر شهید کلاهدوز، عامل به گلوله بستن گارد جاویدان در تهران بودند.

مساوات با اشاره به اینکه سومین حرکت توسط شهید علی‌احمد وفایی‌زاده از ملایر انجام شد، یادآوری کرد: چند روز قبل از عملیات انتحاری، تعدادی از اهالی توسط ژاندامری ملایر به گلوله بسته می‌شوند و این شهید بزرگوار در روز موعد سوار بر یک وانت‌بار به صف عوامل ژاندارمری دخیل در گلوله بستن مردم می‌زند.

به گفته این پیشکسوت انقلابی، باوجود نقش بی‌بدیل همدان در شکل‌گیری حوادث انقلاب اما کار خاصی برای بیان این واقعیت‌ها نشده‌است، متأسفانه موضوع‌های مرتبط با حوادث انقلاب دارای متولی خاصی نیست و ای‌کاش دستگاه‌ها دست در دست هم جهت تکمیل رسالت انقلاب نسبت به مسؤولیت‌پذیری در این بخش نیز اقدام کنند.

وی با اشاره به اینکه البته برخی فعالیت‌های شهرداری در بازگویی مسائل مرتبط با جنگ تحمیلی طی سال‌های اخیر ستودنی است، ابراز کرد: به‌عنوان مثال المان نصب‌شده در ابتدای بلوار 15 فرودین یکی از این کارها است.

مساوات ادامه داد: آسمان همدان 500 بار مورد تهاجم هوایی دشمن قرارگرفت که در 300 مورد منجر به بمباران شد.

     مناطقی که در شهر بمباران شدند قابلیت استقرار المان دارند

این یادگار جبهه و جنگ با اشاره به اینکه 130 بار نقاط مسکونی استان همدان مورد اصابت بمب‌های دشمن قرار گرفته‌است، تبیین کرد: در شهر همدان حدود 60 منطقه بمباران هوایی شده که همه این مناطق دارای قابلیت استقرار یادمان هستند.

وی با تأکید بر اینکه نسل امروز از این مناطق عبور می‌کند بدون اینکه اطلاعی از حوادث پیش آمده در دوران جنگ داشته باشد، افزود: در بمباران استادیوم قدس همدان، 80 شهید و 600 مجروح داشتیم، اما دریغ از نصب یک المان.

مساوات با انتقاد از عدم معرفی مناطقی از شهر همدان که مورد تهاجم دشمن بعثی قرارگرفته، عنوان کرد: متأسفانه نسل جدید ما از چرایی بمباران مناطق این چنینی در همدان بی‌اطلاع هستند.

وی اذعان کرد: دو روز پیش از انجام این بمباران، سه گردان از رزمندگان همدانی در عملیات رمضان شرکت کرده و دشمن را به خفت و خاری کشیده بودند که به تلافی آن در روز جمعه 25 تیرماه سال 61 به هنگام راهپیمایی روز قدس محلات امامزاده عبدالله، سبد بافان و ششصد دستگاه و در زمان برپایی نماز نیز استادیوم قدس همدان بمباران شد که نتیجه آن شهادت بیش از 120 نفر و مجرومیت 900 نفر بود.

این پیشکسوت انقلابی با بیان اینکه پیکر قطعه‌قطعه شده شهدا تا مدت‌ها روی شیروانی دبیرستان امام و دانشسرای مقدمات دخترانه باقی‌ بود، اظهار کرد: نکته مهم این بود که در آن مقطع زمانی، آیت‌الله نوری همدانی با برپایی نماز جمعه در مسجد جامع، دماغ دشمن را به خاک مالید.

وی ادامه داد: البته چند روز بعد یعنی 30 تیرماه، شهید عباس دوران در یک حرکت حماسی، هواپیمای فانتوم (اف4) صدمه‌دیده خود را که در آتش می‌سوخت با هدف ناامن جلوه دادن شهر بغداد به هتل محل برگزاری هفتمین دوره اجلاس سران جنبش غیرمتعهدها کوبید و مانع از برگزاری این اجلاس در کشور عراق شد.

مساوات با اشاره به اینکه استان همدان ازنظر تعداد بمباران مقام 6 را در کشور به خود اختصاص داده‌است، تصریح کرد: شهر همدان نیز مقام 9 کشور را در تعداد بمباران دارد.

وی تعداد شهدای بمباران همدان را بیش از 440 شهید دانست و ابراز کرد: تأسفبارتر اینکه از مجروحان همین حوادث در سال‌های بعد از جنگ تحمیلی تاکنون بیش از 50 نفر به شهادت نائل آمده‌اند.

این یادگار انقلاب و جنگ با اشاره به اینکه یکی دیگر از منطق مسکونی همدان که مورد اصابت بمب قرار گرفت مسجد آقاجانی‌بیگ بود، گفت: این مسجد از سال 49 با تأسیس نخستین مرکز کانون جوانان به یک مرکز مهم انقلابی بدل شد.

مساوات با بیان اینکه هنوز محل ترکش‌های بمباران روی دیواره فروشگاه فرهنگیان باقی است، یادآوری کرد: در زمان بمباران مردم برای خرید شیر در صف ایستاده بودند که مورد حمله بمب‌افکن‌های دشمن بعثی قرار گرفتند.

وی با اشاره به اینکه این نقطه از شهر طی یک روز دو بار در فاصله کمتر از چند ساعت بمباران شد، اضافه کرد: درواقع نیروی بعثی اجازه امدادرسانی به مجروحان را نداد و نیروهای امدادی را نیز بمباران کرد.

این راوی وقایع جنگ تحمیلی با بیان اینکه انبار نفت نیز از دیگر مناطقی بود که مورد حمله بمب‌افکن‌ها قرار گرفت، ادامه داد: باوجود پیگیر‌ی‌های مجدانه ما برای امکان بهره‌مندی از این فضا جهت یادآوری آن وقایع از طریق بقایای باقی‌مانده از مخازن نفت، شرکت فرآورده‌های نفتی همکاری لازم را نداشته و آن منطقه به یک بیابان برهوت بدل شده‌است.

مساوات با اشاره به اینکه استقرار المان‌ها و یادمان‌ها در برخی نقاط برای یادآوری و مقایسه وضعیت استان پیش از انقلاب و پس از آن ضروری است، خطاب به برخی روشنفکران که مدعی رفاه در زمان پهلوی هستند به ورودی منطقه جوادیه اشاره کرد که از آن به‌عنوان خاک شهدا یاد می‌کنند.

وی با اشاره به چرایی نام‌گذاری این منطقه به نام خاک شهدا طبق مستندات موجود، عنوان کرد: در زمان جنگ جهانی دوم یعنی شهریورماه سال 1320 نیرو‌های نظامی و انتظامی، شهر همدان را ترک کرده و همدانی‌ها را زیر پای چکمه‌ انگلیسی‌ها و روس‌ها رها می‌کنند.

مساوات با بیان اینکه در آن روزها ده‌ها بار همدان بی‌دلیل توسط بیگانگان بمباران می‌شود، تصریح کرد: بیش از 300 شهید ابتدای جوادیه (خاک شهدا) دفن شدند که متأسفانه رژیم پهلوی برای اینکه بی‌عرضگی خود را بپوشاند بعد از مدت کوتاهی در این منطقه از شهر مجوز ساخت‌وساز داد، حال آنکه در مقام مقایسه در زمان دفاع مقدس به دشمن اجازه داده نشد که حتی یک سانتی‌متر به خاک ما تعرض کند.

وی ادامه داد: علاوه‌بر‌این وقایع تأسف‌بار، طبق اسناد در آن زمان جان یک بچه 11 ساله همدانی توسط دو سرباز مست انگلیسی ملاک شرط‌بندی قرار می‌گیرد و کشته‌ می‌شود و پاسخ به خون‌بهای خواسته شده توسط پدر این کودک، گفته می‌شود که برو از همان انگلیسی که این بلا را سر فرزندت آورده، بگیر.

گفتنی است؛ در این همایش که حضور پیشکسوتان انقلابی به آن تعالی و نورانیتی خاص بخشیده بود آنچه توجه را به خود جلب می‌کرد، غیبت مدیران عرصه فرهنگ شهر همدان بود، به‌طوری‌که از اعضای شورای اسلامی شهر فقط نرگس نوراله‌زاده، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی حضور داشت و خبری از رئیس شورا و یا حتی رئیس کمیسیون فرهنگی شورا نبود و شهردار نیز برای خالی نبودن عریضه در اواسط برنامه فقط برای لحظاتی در جلسه حاضر شد؛ این در حالی است که بهره‌مندی از تجارب پیشکسوتان در حوزه فعالیت‌های مدیریتی چیزی کمتر از کلاس درس برای آن‌ها نیست، البته این گلایه‌مندی تنها به مدیران شهری بازنمی‌گردد چراکه از دیگر مدیران متولی فرهنگ نیز خبری نبود.

پس‌ از اتمام خاطره‌گویی شاهد افتتاح اردوهای خاطرات انقلاب بودیم که قرار است تا پایان ایام مبارک دهه فجر، روزانه با اتوبوس شهروندان و دانش‌آموزان را به فراخور شرایط به مناطقی از شهر که در آن رویداد انقلابی رخ‌داده، ببرند.