این روزها در صفحات مجازی و فضاهای مختلف صحبت از یک تاریخ تولد لاکچری دیگر با عنوان «02/02/2» است، زیاد شنیده می‌شود که بیمارستان‌ها از الآن برای چنین تاریخ تولدی برای سال جدید برنامه‌ریزی کرده و مادران تاریخ خود را مشخص کرده‌اند. صرف‌نظر از اینکه کدام بیمارستان‌ها و پزشکان اجازه چنین کاری را برای مادران صادر و چه هزینه‌های هنگفتی طلب می‌کنند که تا سال‌های گذشته به مبالغ 200 میلیون تومان نیز رسیده بود، باید بررسی کنیم که خود خانواده‌ها چقدر از زایمان‌های زودرس و عوارض آن برای فرزندانشان آگاهی دارند؟

سال‌هاست که در این زمینه رسانه‌ها، پزشکان و مسئولان بسیار سخن گفته‌اند و برای آگاهی‌رسانی به مادرانی که پس از 9 ماه زحمت بارداری تصمیم به‌دنیا آوردن فرزندشان در یک تاریخ تولد لاکچری را دارند، تلاش می‌کنند. طبق آمارها از سال 88 به بعد میزان تولد نوزادان در روزهای خاص بیش از میانگین بوده و بر اساس آمار ثبت ‌اسناد نیز در سال 98، چهار هزار و 195 تولد در تاریخ 88.8.8 ثبت شده و در روز‌های 95.5.5 و 96.6.6 به ترتیب 6 هزار و 13 و پنج هزار و 680 نوزاد در سراسر کشور متولد شده‌اند.

این در حالی است که نرخ تولد روزانه در طول یک دهه اخیر حدود سه هزار و 800 مورد بوده است. سال گذشته نیز چنین معضلی برای تاریخ تولد رُند 99.9.9 ایجاد شد و به همین دلیل ثبت‌ احوال برای کاهش آمار زایمان‌ها چاره‌ای اندیشید و مطرح کرد که محدودیتی برای ثبت تاریخ تولد در این تاریخ وجود ندارد و خانواده‌ها به‌سلامت فرزندانشان بیندیشند.

در همین راستا با متخصص و جراح زنان و زایمان به گفت‌وگو نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم:

طاهره لباف با بیان اینکه دو نوع سزارین الکتیو و اورژانسی در طول بارداری و زایمان بانوان وجود دارد، عنوان کرد: در سزارین الکتیو پزشک از قبل برنامه‌ریزی می‌کند و بر اساس برنامه تقویمی، سزارین انجام می‌شود.

وی با بیان اینکه مادرانی که سابقه یک الی چند بار سزارین را در گذشته داشته‌اند، در 39 هفتگی اقدام به سزارین می‌کنند، عنوان کرد: در برخی از موارد همانند مسمومیت حاملگی یا بیماری دیابت پیشرفته، مادران مجبور هستند در 38 هفتگی این عمل جراحی را انجام دهند، این موضوع ارتباطی به تاریخ‌های رند و لاکچری ندارد و فرد مجبور به این کار است.

این متخصص و جراح زنان و زایمان با بیان اینکه گروهی دیگر از افراد به دلایلی همچون همزمانی تاریخ تولد فرزندشان با تاریخ تولد خودشان، تاریخی خاص، رند و غیره اقدام به زایمان دیرهنگام و یا زودهنگام می‌کنند، ابراز کرد: احتمال نارس بودن جنین در زایمان‌های زودهنگام وجود دارد در واقع ممکن است نوزاد پره‌ماچور (نارس) باشد و در آینده با مشکلات ریوی و تنفسی دست‌وپنجه نرم کند.

لباف با بیان اینکه زایمان زودهنگام عوارضی برای نوزاد و مادر دارد، خاطرنشان کرد: نوزاد نارسی که زودهنگام به دنیا آمده باید چند روز در NICU «بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان» بستری شود و آنتی‌بیوتیک دریافت کند، در نتیجه مادر نمی‌تواند به‌راحتی به فرزندش شیر دهد و لازم است در روزهای تولد فرزند خود چند روزی از او دور باشد.

وی با بیان اینکه بستری در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان، برای سیستم درمان و خانواده‌ها بسیار هزینه‌بر است، اضافه کرد: وقتی مادر برای به دنیا آوردن فرزند خود در یک تاریخ مشخص یا رُند، دیرتر از زمان مقرر به بیمارستان مراجعه می‌کند، طبیعتاً متحمل آسیب‌های بسیاری خواهد شد و حتی ممکن است در اورژانسی‌ترین حالت ممکن زایمان کند، در واقع این احتمال وجود دارد که فرد نتواند به هدف خود برسد.

*** زایمان با اورژانسی‌ترین حالت ممکن

این متخصص و جراح زنان و زایمان در ادامه با ابراز اینکه احتمال پاره شدن کیسه آب و تحمل درد شدید برای این مادرانی وجود دارد، خاطرنشان کرد: این نوع اقدامات و بازی‌های بی‌فکر و اساس برای این امر حیاتی، خطرناک است و آسیب‌های غیر قابل جبرانی به‌ سلامت مادر و جنین وارد می‌کند.

لباف افزود: احتمال فلج مغزی، مشکلات ریوی، کاهش اکسیژن بدن و غیره در نوزادانی که زود یا دیرهنگام به دنیا می‌آیند وجود دارد.

وی عنوان کرد: کودکان نارس بیشتر از سایر کودکان دچار یرقان و زردی می‌شوند؛ اگر شدت این بیماری بالا باشد احتمال دارد که روی مغز کودک تأثیر بگذارد و یا در آینده دچار اختلالات تنفسی شود.

این متخصص و جراح زنان و زایمان با بیان اینکه برای از بین ‌بردن اثراتی مثل اختلالات نفسی در نوزادان نارس، پزشکان مجبور به تجویز آنتی‌بیوتیک برای مادر و نوزاد هستند؛ عنوان کرد: وقتی مادر در زمان شیردهی به مقدار زیادی از این داروها را مصرف کند با عوارضی مثل خشک شدن شیر مواجه خواهد شد.

لباف با بیان اینکه گاهی اوقات مراجعه دیرتر از موعود مادران برای زایمان سبب مرگ نوزاد در داخل رحم می‌شود؛ تصریح کرد: مادران به‌خاطر زایمان در یک تاریخ مشخص، سلامت خود و فرزندشان را به خطر نیندازند.

وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر به طور غیر اصولی‌ میزان و درصد سزارین در کشور افزایش ‌یافته است، گفت: سزارین می‌‌تواند به‌طور مؤثری از مرگ‌ومیر مادران و نوزادان جلوگیری کند؛ اما درصورتی‌که لزومی به انجام این جراحی نباشد، خطراتی برای مادر و نوزاد به همراه خواهد داشت.

این متخصص و جراح زنان و زایمان ترس از زایمان طبیعی، داشتن اطلاعات ناکافی، تشویق برخی پزشکان به سزارین برای درآمدزایی بیشتر و غیره را معلول افزایش سزارین در ایران دانست و تصریح کرد: از سال 1985، جامعه بین‌المللی مراقبت‌‌های بهداشتی، نرخ ایده‌آل برای سزارین را بین 10 تا 15 درصد در نظر گرفته که حدود 50 درصد عمل‌های سزارین در بیمارستان‌های دولتی و حدود 90 درصد در بیمارستان‌های خصوصی انجام می‌شود‌؛ این در حالی است که 80 درصد از مادران باردار توانایی این را دارند که زایمان خود را به‌صورت طبیعی انجام دهند.

لباف با بیان اینکه داده‌های کشوری حاکی از آن است که بیش از 90 درصد زایمان‌ها به‌صورت سزارین در بیمارستان‌ها رخ می‌دهد، عنوان کرد: در واقع سزارین یک روش علمی است برای مواقع ضروری و نمی‌توان برای هر فردی آن را تجویز کرد، این در حالی است که برخی خانواده‌ها تمام مشکلات و آسیب‌ها را به جان می‌خرند فقط برای‌ آنکه ‌فرزند خود را یک تاریخ شیک به دنیا بیاورند.

وی با بیان اینکه این مقوله با اصرار والدین اتفاق می‌افتد و به‌نظر می‌رسد اتفاق منحصربه‌فردی در کشور ماست، اظهار کرد: جلوگیری از زایمان‌های طبیعی و علاقه‌ والدین زایمان در تاریخی خاص برخلاف تصور عامه، امری کاملاً غیر روشن‌فکرانه است، بنابراین نیاز به اصلاح این باور و فعالیت فرهنگی در خصوص تولد ایمن و جلوگیری از عوارض مادری و نوزادی یکی از شاخص‌‌های مهم بهداشتی در هر کشور است که در اهداف توسعه هزاره نیز بدان اشاره شده است.

حال با توجه به آنچه گفته شد اگر نوزادی به هر دلیلی زودتر از زمان معین و با روش‌های مصنوعی، به دنیا بیاید، حتماً سلامت او و مادرش در خطر می‌افتد چراکه جنین برای تولد می‌بایست به حدی از بلوغ رسیده باشد و زمانی که این اتفاق بیافتد خود پالس‌های تولد را برای مادر می‌فرستد، مثل درد‌های زایمان تا پاره شدن کیسه آب که همه نشان از پایان دوره تکاملی جنین دارد، حال تصور کنید که هیچ یک از این اتفاقات نیافتاده باشد و به یک دلیلی چون زایمان در تاریخ رند، بچه را به دنیا بیاورند.

چهار هفته پایانی تا تولد جنین برای وزن‌گیری، سیستم گوارشی و تنفسی کودک حیاتی است. همان 200 تا 300 گرم چربی که در هفته‌های پایانی در بدن کودک تشکیل می‌شود، اگر نباشد، معضلاتی را پس از تولد ایجاد می‌کند مثل شوک‌های دمایی و عدم کنترل قند خون، بیماری زردی، عدم تکامل ریه و مسائل دیگر که درباره آن‌ها صحبت می‌کنیم را ایجاد می‌کند.

طبق گفته جنین‌شناسان و ماماها، در فرایند زایمان هورمون اوکسی توسین بین مادر و فرزند ترشح می‌شود که رابطه عاطفی بین مادر و جنین در دوران بارداری بوده است، اما در زایمان سزارین این هورمون تولید نمی‌شود و همین باعث لطمات ارتباط عاطفی بین مادر و فرزند پس از تولد می‌شود. ترشح این هورمون به تولید شیر مادرکمک می‌کند و گفته می‌شود که نوزادان زایمان القایی از موهبت شیر آغوز که نخستین شیر پس از تولد و خیلی هم برای نوزاد مفید است، محروم می‌شوند.

علاوه بر این‌ها در زمینه دیر به دنیا آمدن بچه‌ها نیز خطرات زیادی برای زایمان و جنین وجود دارد ازجمله کم شدن مایع دور جنین و مدفوع کردن جنین در رحم مادر، آسیب به ریه و ایست قلبی نوزاد، مشکلات بینایی و حتی نابینایی را به همراه دارد. به‌دلیل اینکه این نوزادان در دستگاه اکسیژن قرار می‌گیرند ممکن است دچار مشکلات شبیکه چشم و بینایی شوند.

سندروم مرگ ناگهانی نوزاد، نارسایی کلیوی، عفونت و مشکلات تنفسی، قلبی و مغزی، تقلید نکردن صدا در شش ماهگی، واکنش نشان ندادن به صداهای بلند، غان و غون نکردن در یک سالگی، سربرنگرداندن، مشکلات دندانی و اختلالات رشد فیزیکی، یادگیری و ارتباطی از دیگر مواردی است که به دلیل زایمان‌های زود یا دیرهنگام برای جنین ایجاد می‌شود.

بنابراین اینکه یک خانواده بخواهند فرزند خود را به بهای یک تاریخ تولد رند، دچار آسیب جسمی و روانی بکنند نه‌تنها نشان از سطح فرهنگ بالا ندارد، بلکه کاملاً فقر فرهنگی را نشان می‌دهد. امیدواریم در آینده شاهد چنین تاریخ‌های لاکچری نباشیم.