نوشتن آسان نیست، حتی شاید بتوان گفت بسیار هم دشوار است، چرا؟ چون نوشتن در واقع همان فکر کردن است اما روی کاغذ. نویسندگی هنری است خلاق یعنی هنرِ زیبا و بدیع نوشتن؛ حال آنکه یک داستان‌نویس، نمونه بارز یک نویسنده و هنرمند است زیرا شخصیت‌ها و فضاهایی را که ممکن است اساساً وجود خارجی نداشته باشند، در ذهن خود خلق می‌کند و با ترفندهای هنری و زبانی گویا و دلنشین به مخاطب ارائه می‌کند.
بر این اساس در این شماره از ریحانه آفرینش بر آن شدیم تا با یک بانوی نویسنده حوزه کودک و نوجوان همدانی گفت‌و‌گویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
مهین سمواتی با لحنی طنزآمیز گفت: متولد 1342 هستم اما در شناسنامه تاریخ تولدم را سال 1339 ثبت کرده‌اند، حقوق خوانده‌ام و حدود 30 سال است که می‌نویسم.
وی با تأکید بر اینکه قبل از ورودم به عرصه نویسندگی تمام اوقات فراغتم با مطالعه می‌گذشت، اظهار کرد: دوران کودکی من متأسفانه در نبود کتاب برای رده سنی کودک و نوجوان با مطالعه کتاب‌های بزرگسالان گذشت.
وی با اشاره به اینکه 15 سال است به عنوان مربی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشغول فعالیت است ابراز کرد: من سال‌های زیادی در کلاس‌های نوشتن خلاق و کارگاه داستان‌نویسی کانون کار کردم، هم مربی دخترها بودم هم پسرها. خوشبختانه فعالیتم در این حوزه همچنان به‌صورت آزاد ادامه داشته و تدریس می‌کنم.
این بانوی نویسنده عنوان کرد: در ابتدا کار در حوزه ادبیات را با شعر شروع کردم و بعدها با نوشتن داستان‌های کوتاه وارد عرصه نویسندگی شدم.
سمواتی با اشاره به اینکه سه کتاب خاطره در زمینه دفاع مقدس دارم، اظهار کرد: جنگ ظرفیت زیادی برای نوشتن دارد هرچند کار بسیار سختی است زیرا نویسنده باید تا حدودی فضای آن موقع را درک کرده باشد چون قرار است که یک حس تجربه‌شده را به مخاطب منتقل کند. من و خانواده‌ام مانند بیشتر مردم از صدمات جنگ دور نبودیم و برخی تجربه‌های تلخ و این حس تکلیف نسبت به شهدایی که تا آخرین قطره خون ایستادند و جانانه از دین و کشور دفاع کردند، باعث شد که دراین‌باره بنویسم.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا در عرصه نویسندگی برای کودک و نوجوان ورود کرده‌اید؟ گفت: انگیزه من برای ورودم به این عرصه به همان کلاس‌هایی که در کانون داشتم بازمی‌گردد، زیرا طی این سال‌ها یکی از دغدغه‌های من سر کلاس‌ با بچه‌ها، علاقه‌مند کردن آن‌ها به مطالعه بود که خوشبختانه با دخترها زیاد مشکل نداشتم و آن‌ها خیلی زود با انواع و اقسام کتاب‌های رمان و مجموعه داستان و شعر ارتباط برقرار می‌کردند، اما کمتر کتابی پیدا می‌شد که پسرهای نوجوان را جذب کند، غرق داستان شوند و لحظاتی دست از بازیگوشی‌های پسرانه بردارند.
این بانوی نویسنده همدانی افزود: از همه این‌ها مهم‌تر اینکه علاوه بر سرگرم‌ شدن، تأثیرگذار هم باشد این موضوع باعث شد به فکر بیفتم که خودم برای پسرها بنویسم.
سمواتی با تأکید بر اینکه در این زمینه استاد خاصی نداشتم و بیشترین تأثیر را از بچه‌ها و کلاسهایم در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گرفتم، گفت: البته در این زمینه از تأثیر مطالعه کتب مختلف نیز نمی‌توان به‌راحتی گذشت زیرا همانطور که پیشتر عنوان شد بیشتر عمر من صرف مطالعه شده است.
این نویسنده همدانی در واکنش به این سؤال که چطور به‌عنوان یک بانو برای گروه سنی کودک و نوجوان پسر می‌نویسد، آیا مشکل نیست؟ گفت: به‌راحتی؛ البته شاید در این زمینه داشتن دغدغه نوشتن، تجربه‌ داشتن سه فرزند پسر، تدریس در کانون و ارتباط نزدیک با پسران و الگو برداری از کنش‌ها و واکنش‌های آن‌ها نیز بی‌تأثیر نبوده است.
سمواتی ادامه داد: تدریس، به‌تنهایی کافی نبود بنابراین من باید دنیای نوجوان را به‌صورت عمیق‌تری می‌شناختم، به همین دلیل، قبل از نوشتن داستان، مطالعات زیادی را در مورد سن نوجوانی و مرحله بلوغ و ویژگی‌هایش داشتم، به این نتیجه رسیدم که تأثیری که یک داستان خوب بر ذهن و روح نوجوان می‌گذارد، بسیار فراتر از برنامه‌ها، سخنرانی‌ها، نصیحت‌ها و این‌هاست.
وی با تأکید بر اینکه در خانواده‌ام کسی که در عرصه ادبیات و نویسندگی دستی داشته باشد نبود اما همواره همسرم در این عرصه مرا حمایت کرد، افزود: بنده در عرصه نویسندگی بیش از 40 عنوان لوح تقدیر از جشنواره‌های مختلف در سطح محلی، استانی و منطقه و کشوری دارم.
وی در پاسخ به اینکه در بین آثار خود کدام کتاب‌ها را بیشتر دوست دارید؟ گفت: سه کتاب خاطره که در حوزه دفاع مقدس نوشتم یعنی «ما اینجا عاشقم شدیم»، «آقا معلم» و «دوماشال» در بین آثارم رنگ و بوی دیگری برایم دارند.
این بانوی نویسنده همدانی با بیان اینکه «ما اینجا عاشق شدیم» یک مجموعه خاطره از رزمنده همدانی است که با زبانی ساده و بسیار کوتاه بیان شده ابراز کرد: «آقای معلم» نیز مرتبط با زندگی‌نامه شهید محمد طالبیان است.
سمواتی با بیان اینکه در کتاب «دوماشال» نیز خاطرات جانباز 50 درصد، ماشاالله حرمتیان گردآوردی شده که دربرگیرنده خاطراتی بسیار شیرین و در عین حال غیر تکراری است افزود: از سایر کتاب‌های مورد علاقه‌ام «عشق یک لبخند نیم سانتی» است که در قالب رمان برای نوجوانان به رشته تحریر درآورده‌ام.
وی با ابراز اینکه در همه کتاب‌هایم سعی کرده‌ام مکان داستان در همدان باشد گفت: مجموعه داستانی «سنگ‌های لق روی دیوار» نیز شامل 6 قصه می‌شود که همه شخصیت‌ها پسر هستند، این کتاب سال گذشته نشان لاک‌پشت پرنده را دریافت کرد. (لازم به توضیح است که جایزه لاک‌پشت پرنده فهرستی است از بهترین کتاب‌های هر فصل برای کودکان و نوجوانان این کتاب‌ها را گروهی از نویسندگان، مترجمان و کارشناسان کتاب کودک و نوجوان با بررسی کتاب‌های هر فصل انتخاب می‌کنند).
این بانوی فرهیخته همدانی با اشاره به سایر آثار خود گفت: «بدون ریش و سبیل مرد شدم»، «می‌شوم قد یک نقطه»، «یک ماه خوب برای بچه‌های خوب» و «دانه پرماجرا» از دیگر آثاری است که طی این سال‌ها به رشته تحریر درآورده‌ام.
سمواتی با اشاره به اینکه کتاب «لیلی و زیپ خنده» برای رده سنی کودک، آخرین کتابی است که از بنده منتشر شده تشریح کرد: البته دو کتاب نیز در دست چاپ دارم.
وی در پاسخ به این سؤال که چگونه فعالیت و کار اجتماعی خود را همراه با نقش همسری و مادری مدیریت می‌کنید؟ افزود: هیچ‌گاه رسیدگی به خانه و خانواده طی این سال‌ها به اولویت دوم من بدل نشده بلکه همواره اصلی‌ترین دغدغه من بوده است.
وی با اشاره به اینکه نویسندگی این نیست که هر لحظه قلم در دست داشته باشی و در لحظه نسبت به نگارش مطلب و داستان اقدام کنی، گفت: نوشتن، یک امر مستمر و هر لحظه با تو همراه است مثلاً ممکن است من هنگام ظرف شستن بخشی از داستانم را در ذهنم بسازم و بعد آن را در وقت مقتضی روی کاغذ بیاورم، بنابراین همواره همراهی خانواده را با خود همراه داشته و دارم.
این هنرمند همدانی، افزود: البته در این بین یقیناً باید برخی محدودیت‌ها را نیز به لحاظ شخصی پذیرفت مثلاً دیگر نمی‌توان همچون دیگر بانوان، در همه دورهمی‌ها و دید و بازدید‌های که سایر خانم‌ها شرکت دارند، حضور یافت.
مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد استان همدان نسبت به استان‌های دیگر به خاطر حضور شاعران و نویسندگان فعال در حوزه ادبیات کودک و نوجوان در شرایط خوبی به‌سر می‌برد. به علاوه همدان پیشینه خوبی از نظر شاعران و نویسندگان دارد. استادانی چون مصطفی رحماندوست، جواد محقق، محمدرضا یوسفی، بابک نیک‌طلب، عزت‌الله الوندی و همگی از همدان حرفه خود را آغاز کرده‌اند.
طبق رصدی که در آثار این هنرمندان وجود دارد می‌توان گفت ادبیات کودک و نوجوان استان هم از نظر کمیت و هم کیفیتِ آثار، در شرایط خوبی است به‌گونه‌ای که هر سال تعداد زیادی از شاعران و نویسندگان همدان آثار خود را در برترین انتشارات چاپ می‌کنند اما متأسفانه کمبود ناشر تخصصی در زمینه ادبیات کودک و نوجوان و فقدان یک مجله تخصصی در استانی با این ظرفیت غنی از استعداد، کاملاً مشهود است. البته کارگاه‌های شعر و داستان نوجوان از سال 89 در حوزه هنری برگزار می‌شود و هر سال به‌صورت محدود آثاری با موضوع کودک و نوجوان به همت حوزه هنری به چاپ می‌رسد اما جای خالی یک ناشر تخصصی کودک و نوجوان کاملاً مشهود است.