محمدعلی نیک‌بخت روز سه‌شنبه در سفره یک‌روزه به استان همدان در سی‌وهفتمین همایش تجلیل از تولیدکنندگان برتر بخش کشاورزی همدان بیان کرد: با توجه به اسناد بالادستی و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، تولیدکنندگان مسئولیت تأمین امنیت غذایی و غذای سالم، مناسب و در دسترس برای ملت بزرگ ایران را برعهده دارند.

به گفته وی، باید امور را تسهیل کنیم و موانع را برداریم تا تولیدکننده با حذف محدودیت‌ها، بتواند کار کند؛ می‌بایست تجارت و صنعت در خدمت تولیدکننده باشد و واحد‌های تعطیل و نیمه‌تعطیل به چرخه تولید بازگردند.

وزیر جهاد کشاورزی گفت: استان همدان در تولید چند محصول رتبه‌های اول تا هفتم را دارد و در تولید محصولات کشاورزی برجسته است؛ مخصوصاً در تولید سیب زمینی که بخش عمده‌ای از نیاز کشور را تأمین می‌کند.

نیک‌بخت تصریح کرد: برای تأمین غذا توسط کشاورزان، باید نگاه همه بخش‌های حاکمیتی، مجلس، دولت، دستگاه قضا و غیره به این بخش باشد.

وی اشاره کرد: متأسفانه امروزه این وضعیت حاکم نیست و باید در بودجه 1403 شرایط تغییر کند و به سمت حمایت از کشاورزان و تولیدکنندگان برویم تا امور را تسهیل کنیم که بتوانند با کمترین دغدغه، کار تولید و تأمین غذا را انجام دهند.

این مقام مسئول با بیان اینکه اگر بخواهیم کشاورزی را دانش‌بنیان کنیم باید در مزرعه آموزش داشته باشیم، مراکز را توسعه داده و مسائل را ترویج کنیم، اظهار کرد: در سال 1401 اعتبارات آب و خاک به‌عنوان زیرساخت، زیربنا و بستر کار کشاورز بیش از هفت هزار میلیارد تومان بود که در سال جاری این مبلغ سه هزار میلیارد تومان شد.

نیک‌بخت ادامه داد: اعتبارات حوزه آبخیزداری با وجود اهمیتی که در کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک، تغذیه منابع آب و سفره‌های زیرزمینی دارند، از چهار هزار میلیارد تومان در سال گذشته، به دو هزار میلیارد تومان در سال جاری تبدیل شده است؛ در مابقی حوزه‌ها نیز دقیقاً اوضاع به همین صورت بوده که باید تلاش شود این نگاه‌ها در سطح استان‌ها، شهرستان‌ها و ملی، تغییر کند.

وی با بیان اینکه کار عقب‌مانده در کشور زیاد داریم و آن‌هم به این دلیل است که وزارت جهاد کشاورزی و کشاورز مظلوم واقع شده، عنوان کرد: با کشاورزی دانش‌بنیان، افزایش بهره‌وری، منابع و امکانات موجود، می‌توانیم افزایش قابل توجهی در تولیدات کشاورزی داشته باشیم.

وزیر جهاد کشاورزی به دیدار دولت‌مردان با مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: ایشان تأکید کردند اگر به معیشت مردم توجه نشود، هر کار دیگری انجام شود، روی آن غبار است و دیده نخواهد شد؛ بنابراین اگر خواهان رضایت مردم هستید، به معیشت آنان رسیدگی کنید که معیشت مردم کشاورزی است.

وی با اشاره به اینکه رئیس‌جمهور نیز تأکید بر تولید داخل و حمایت از تولیدکنندگان داخلی دارند، ابراز کرد: نگاه بنده نیز به تولید داخل و تولیدکننده ایرانی برای تأمین غذا، نیاز بازار و مصرف‌کنندگان است و نگاهی به واردات از خارج کشور ندارم؛ با همه ملاحظات و سختی‌ها، اعتقاد دارم باید نیازمان از مسیر تولید داخل تأمین شود. اگر دچار کمبود شدیم، به دنبال واردات نباشیم، مگر در مواردی که امکان تولید داخلی نباشد، با درنظر گرفتن عدم آسیب دیدن تولید داخلی، واردات انجام گیرد.

نیک‌بخت با بیان اینکه متأسفانه برخلاف نگاه رهبری و رئیس‌جمهور بخش کشاورزی امروزه اولویت نخست کشور نیست اما تلاش داریم این وضعیت را تغییر دهیم، اشاره کرد: اولویت طی این دوره در جهاد کشاورزی سرمایه‌گذاری در حوزه شیلات (صید و صیادی و آبزی‌پروری) است؛ ما فرصت‌های بی‌نظیری در حوزه شیلات کشور داریم.

وی با اشاره به اینکه صنعت یکی از حلقه‌های مؤثر در تولید است، افزود: اولویت دوم سرمایه‌گذاری صنایع تبدیلی و تکمیلی است که تولید و تولیدکننده را نجات می‌دهد؛ شهریورماه روزانه 60 هزار تُن گوجه فرنگی برداشت می‌شود که هفت هزار تُن مصرف، دو تا سه هزار تُن صادرات و 50 هزار تُن به‌واسطه صنعت در خراسان رضوی، البرز، قزوین، آذربایجان غربی، همدان، فارس و اصفهان به رب تبدیل می‌شود.

این مقام مسئول با بیان اینکه پیشرفت صنایع تبدیلی در بانک‌ها معطل است، اشاره کرد: پنج هزار و 300 طرح صنایع تبدیلی و تکمیلی امروز در کل کشور از 40 تا 90 درصد پیشرفت فیزیکی دارند و در صف دریافت تسهیلات و منابع مالی هستند که اگر این تعداد پرونده به نتیجه برسد، به معنای آن است که از خام‌فروشی نزدیک به 30 میلیون تُن محصول کشاورزی جلوگیری شده است و با فرآوری، برندسازی و صادرات، موجب خلق ثروت در منطقه می‌شود.

به گفته وی، اولویت بعدی متوجه حوزه آبخیزداری، آبخوان‌داری و توجه به کارهای کوچک با مشارکت و واگذاری به مردم است که ضمن، سرمایه‌گذاری، از آن‌ها برای خود بهره‌برداری کنند.

این مقام مسئول در بخشی از سخنان خود اشاره کرد: در واحدهای تولیدی دام و طیور مشکلاتی در ارتباط با مباحث ارزی پیش آمده بود که برطرف شد و درحال پیگیری عقب‌ماندگی‌ها هستیم و به سمت تأمین ذخایر اساسی برای استفاده در مواقع اضطراری می‌رویم.

نیک‌بخت توصیه کرد: مرغ‌داران و دام‌دارانی که با بازارگاه سروکار دارند، بدانند که سامانه مفیدی است؛ سالم‌سازی محقق شده، البته باید نواقص آن اصلاح شود. با افتتاح حساب واسط سرمایه، آن حساب در اختیار تاجر قرار می‌گیرد که سه الی چهار ماه با آن کار می‌کند و بعد خرید مورد نیاز تولیدکننده را انجام و در اختیار او قرار می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه فلسفه وجودی تشکل‌ها و اتحادیه تعاونی این است که پول به حساب تعاونی واریز شود و با سرمایه در گردش بار خریداری کنند و سود آن برای همه اعضا استفاده شود، گفت: با اتحادیه‌های مرکزی صحبت شد و اتحادیه مرغ میهن تخم‌گذار این کار را انجام داد و ثبت سفارش کرد که نخستین کشتی کنتاله را برای خود خریداری کند.

این مقام مسئول اعلام کرد: کشور جمهوری اسلامی ایران دارای جمعیت زیادی است؛ به‌طوری که سرانه مصرف روزانه مردم هشت هزار تُن گوشت مرغ گرم و سه هزار تُن گوشت قرمز است که به انداز مصرف تمام کشورهای اطرف در حوزه خلیج فارس است! پس ما محکوم به این هستیم که حتی در شرایط سخت، در داخل تولید داشته باشیم.

نیک‌بخت تصریح کرد: تأمین غذا و تنظیم بازار در جمهوری اسلامی در هر شهر و روستا باید از مسیر تولید داخل باشد که این مدیریت و درایت را تولیدکنندگان دارند و در شرایط سخت می‌توانند کارهای بزرگ انجام دهند، بنده نیز تمام وقت خود را صرف این می‌کنم که در کنار شما باشم.

وی تأکید کرد: در اقصی نقاط کشور واحد‌های دام‌داری، دام‌پروری و مرغ‌داری نیمه‌فعال و راکد‌ را فعال می‌کنیم و با همه سختی‌ها به سمت تولید پیش می‌رویم.

* 30 درصد اشتغال و 25 درصد اقتصاد استان همدان از بخش کشاورزی تأمین می‌شود

در ادامه مراسم رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز گفت: 30 درصد اشتغال و 25 درصد اقتصاد استان از بخش کشاورزی تأمین می‌شود، اما کشاورزی وابسته به آب است.

رضا بهراملو با بیان اینکه همواره به دنبال ارتقای بهره‌وری آب و خاک هستیم، افزود: 87 درصد تولیدات وابسته به آب بوده و در اراضی آبی به دست می‌آید؛ با دارا بودن 4.5 میلیون تُن تولید از یک میلیون سطح زراعی و 822 هزار هکتار اراضی مرتعی، 4.5 درصد تولید را داریم.

وی با اشاره به اینکه باید چهار برابر متوسط تولید داشته باشیم، ادامه داد: جزء مناطق مفید در بخش‌های کشاورزی هستیم که به‌دلیل اهمیت موضوع آب و تولید، باید افزایش تولید داشته باشیم، اما در مقابل آب کمتر مصرف کنیم و از نهاده‌ها استفاده بهینه داشته باشیم. به همین دلیل افزایش تولید با آب کمتر جزء اهداف اصلی مجموعه جهاد کشاورزی است.

این مقام مسئول با بیان اینکه برای رسیدن به این اهداف مجموعه جهاد کشاورزی نیازمند اتحاد و همدلی جهت افزایش تولید با نهاده کمتر هستیم، اشاره کرد: برای افزایش تولید و کاهش ضایعات، طرح «کاهش ریزش کمباین» تعریف شد؛ به‌طور مثال در استان مانور کمباین برگزار شد و ریزش آن که بین 5 الی 10 درصد بود را براساس آموزش‌ها و مانور برگزارشده‌، کاهش دادیم.

بهراملو با اشاره به اینکه مبارزه با سِن غلات در 475 هزار هکتار انجام شد که شاهد کاهش عوامل خسارت‌زا بودیم، ادامه داد: این کار موجب افزایش کیفیت و کمیت شد؛ به‌طوری که سِن غلات یک درصد نسبت به میانگین بلندمدت کاهش یافت.

وی با بیان اینکه در محصولات زراعی و باغی برای هم‌افزایی قبل از کاشت تا برداشت و انتقال جهت مصرف و صنایع تبدیلی باید برنامه‌ای تعریف شود که در 21 تخصص مختلف نقشه راه تعریف شد، اضافه کرد: در این نقشه راه مشخص شده است که در آینده تولید به‌صورت سنتی انجام نشود و اگر کسی در مجموعه جهاد کشاورزی می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند، تعیین شده که در کدام شهرستان و به چه میزان سرمایه‌گذاری نیاز است تا با اطمینان خاطر و توجیه اقتصادی، سرمایه‌گذاری کند.

بهراملو درخصوص نقشه راه توسعه کشاورزی استان اعلام کرد: این نقشه راه در نوع خود در کشور بی‌بدیل است و به همت کلیه همکاران دست‌اندرکار مجموعه بزرگ جهاد کشاورزی استان همدان به سرانجام رسیده که شامل یک مجموعه پنج‌جلدی در یک‌هزار صفحه و در بخش‌های مختلف تخصصی کشاورزی استان است که راهنمای حرکت و برنامه‌ریزی مسیر توسعه کشاورزی همدان به‌شمار می‌آید.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: کشت محصولات زراعی نیز در این نقشه راه مشخص شده است که سرمایه‌گذاری در کجا و به چه اندازه باید باشد تا علاوه‌بر تأمین اقتصاد کشاورز، به امنیت غذایی پایدار برسیم. در همین راستا کارهای اثربخشی در دولت سیزدهم داشتیم؛ به‌طور مثال در بحث گلخانه‌ها با اجرای پروژه‌هایی، شاهد افزایش تولید 10 برابری و کاهش مصرف آب حداقلی بودیم.

بهراملو با اشاره به اینکه در یک الی دو سال گذشته به اندازه 20 سال گلخانه احداث شده است، افزود: در الگوی کشت منطقه قهاوند و فامنین، مطالعات اختلاف درآمد کشاورز جهت جایگزینی محصول پُرمصرف با محصول کم‌مصرف انجام شده که درصورت تأمین اعتبار، آماده اجرا است.

وی اشاره کرد: همچنین در سال جاری دو برابر هفت سال گذشته رفع تداخلات انجام شده است که درنهایت منجر به صدور سند برای کشاورز می‌شود.

مدیرکل جهاد کشاورزی استان همدان اعلام کرد: 50 واحد نیمه فعال و راکد در یک‌سال گذشته به چرخه تولید بازگشت؛ به‌عنوان مثال کارخانه رب اسدآباد چهار سال تعطیل بود که با توجه به دستور مقام عالی وزارت که باید پروژه‌های موجود بهینه و فرآوری شود، با ظرفیت یک‌هزار تُن راه‌اندازی شد. همچنین ظرفیت کارخانه مستقر در شهرک بهاران از 100 تُن، به 500 تُن افزایش یافت که از خام‌فروشی و کاهش قیمت جلوگیری شود.

بهراملو با بیان اینکه اگر دانش‌بنیان و علمی کار نکنیم نمی‌توانیم موفق شویم، افزود: 410 هزار تُن گندم توسط 52 مرکز خریداری شده است که 20 درصد نسبت به 10 سال گذشته و 100 درصد نسبت به سال 1400 افزایش تولید داشتیم.

* خرید افزون‌بر 10 میلیون تُن گندم برای تأمین نان

وزیر جهاد کشاورزی در سفر یک‌روزه خود همچنین به شهرستان تویسرکان سرکشی کرد و بعد از ادای احترام به مقام شامخ شهدا، در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد: تاکنون 10 میلیون و 305 هزار تُن خرید گندم انجام گرفته است که با این آمار نان کشور به‌صورت 100 درصد تأمین شد و نیازی به واردات گندم برای تأمین نان نداریم؛ برنامه پایداری خودکفایی ادامه خواهد داشت تا در شرایط اقلیمی نامتعادل دچار بحران نشویم.

وی با بیان اینکه سطح زیر کشت آبی گندم در کشور دو میلیون هکتار است، افزود: تلاش می‌کنیم با افزایش بهره‌وری و کشاورزی دانش‌بنیان، سطح عملکرد را بالا ببریم تا گرفتار تنش‌های آبی نشویم.

این مقام مسئول با اشاره به توصیه مقام معظم رهبری، تصریح کرد: در مراتع نیز با پشتیبانی رهبر و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) طرح جهش تولید در دیم‌زارها اجرا می‌شود.

نیک‌بخت با اشاره به اینکه برنامه‌ریزی‌های لازم جهت تأمین نهاده‌ها، سم، بذر و کود انجام شده است، اعلام کرد: دو هزار نفر از فارغ‌التحصیلان بخش کشاورزی به‌صورت قراردادی در دیم‌زارها متمرکز خواهند شد تا بتوانیم سطح عملکرد در دیم‌زارها را بالا ببریم.

به گفته وی، پایداری در خودکفایی گندم در کشور تثبیت خواهد شد تا دغدغه‌ای در ارتباط با تأمین غذا و نان مردم نداشته باشیم.

وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد: بالای 70 درصد مطالبات گندم‌کاران معادل با 110 همت پرداخت شده و مابقی آن نیز با توجه به پیگیری‌ها تا پایان شهریورماه درصورت تأمین منابع، پرداخت خواهد شد.

وزیر جهاد کشاورزی در سفر یک‌روزه خود به استان همدان همچنین از نخستین زنجیره تولید نهال گردوی پیوندی کشور در تویسرکان بازدید کرد. این طرح از سه بخش باغ مادری به مساحت 6 هکتار، خزانه تولید نهال گردو به مساحت پنج هکتار و گلخانه تولید نهال گردوی پیوندی به مساحت سه هکتار تشکیل شده؛ گفتنی است کل مساحت اجرای پروژه زنجیره تولید نهال گواهی‌شده گردو در شهرستان تویسرکان معادل 14 هکتار است.