اسراف از واژه "س ر ف" گرفته شده و به معنای "تجاوزکردن و از حد گذشتن در هر کاری که انسان انجام می‌دهد" است.(مفردات، ج2،ص211)اسراف، گناه و در معنای اصطلاحی آن حرام است. چرا که تضییع حقوق الهی و حق‌الناس را در پی دارد. حق الله از آن جهت که نعمت‌های خدا را هدر می‌دهد و حق‌الناس از آن جهت که بنده‌ای دیگر محتاج است ولی اسرافکار در آن چیزی که دارد اسراف می‌کند و از بین می‌برد.

 اسراف در روایات

عموم مردم در مورد اسراف خیلی در سطح بالا فکر می‌کنند. حال آن که حتی موارد کوچک و بی‌توجه هم اسراف هست. امام صادق علیه‌السلام پایین‌ترین سطح اسراف را اینگونه تبیین می‌فرمایند:

1- دور ریختن آبی که از آشامیدن اضافه آمده 2- یکی بودن لباس کار و لباس بیرون 3- دور انداختن هسته خرما پس از خوردن خرما. (وسائل‌الشیعه، ج3، ص374)

امیرالمومنین علیه‌السلام علامت‌های اسرافکار را اینگونه بیان می‌کنند: چیزی می‌خورد، لباسی می‌پوشد و چیزی را می‌خرد که در شان او نیست. (بحارالانوار،ج72،ص304)

 انواع اسراف

عموما تصور می‌کنند که اسراف فقط در زمینه خوردن و آشامیدن است اما در هر چیزی که زیاده‌روی شود و از حد اعتدال خارج شود، اسراف است.گاهی اسراف عقیدتی است مانند گناه کردن که انسان را از اعتدال خارج می‌کند. برخی اوقات اسراف اخلاقی و رفتاری است. انحراف جنسی، بدرفتاری‌ها و هرگونه اخلاق نادرست شامل این نوع اراف می‌شود. گاهی هم اسراف، اقتصادی است. مانند: از بین بردن چیزهای قابل استفاده، مصرف بیش از حد اندازه در هر چیزی خوردن، آشامیدن، پوشاک و تهیه وسایلی خارج از شان.

 پیامدهای اسراف در قرآن

قرآن کریم برای مسرفین از هر نوع آثاری بیان نموده که در اینجا به برخی از آنها می‌پردازیم.محرومیت از محبّت و هدایت الهی(اعراف،31- مومن،28)، موجب گمراهی(مؤمن، 34)، ایجاد ناامیدی(زمر،53)، گناه و فحشا (اعراف،80 و81)، عذاب دنیوی(اعراف،81 و83)، فساد در زمین(شعراء،150و151)، حسرت و پشیمانی(اسراء، 29)، کوری در قیامت (طه،124و127)، سبب درماندگی(اسراء، 29)، برادری با شیاطین(اسراء، 26و27)، ورود در آتش جهنم(غافر،43)، هلاکت(انبیاء، 9)، قحطی و گرسنگی(نحل، 112) و زیبا پنداشتن زشتی‌ها(یونس، 12) از جمله آثاری است که دامن فرد اسرافکار را می‌گیرد.

 آثار زیانبار اسراف در کلام معصومین (ع)

به گزارش وبگاه تبیان، در کلام معصومین (ع) نیز برای فرد اسرافکار نتایجی ذکر شده که به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم: قساوت قلب(میزان‌الحکمه، ج1، ص115)، مستجاب نشدن دعا(میزان‌الحکمه، ج1، ص214)، نابودی سرمایه(الحیاة، ج4، ص322)، جهل و نادانی (نهج‌البلاغه، خطبه 126)، محرومیت از تیزهوشی(غررالحکم، ح 10572)، فقر(مستدرک‌الوسائل، ج2، ص646)، پند ناپذیری(وسائل‌الشیعه، ج15، ص262)، ارتکاب گناه کبیره(نهج‌البلاغه، حکمت70)، تنبلی در اطاعت خداوند(میزان‌الحکمه، ج1، ص214)، منشأ دردها(غررالحکم، ج2، ص484).