سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش :

جالب است آنان که می‌توانند سخن بگویند، سکوت را به رضایت تعبیر می‌کنند؛ اما سکوت گاهی اعتراض است و گاهی هم تقدیر. این در واقع همان تقدیری است که در دنیای ناشنوایان به سرنوشت آن‌ها بدل شده و تأسف‌بار اینکه دنیای ناشنوایان، دنیای سکوت است. به دیگر سخن در دنیای آن‌ها چشم‌ها هم باید ببیند و هم بشنود. دستانی دارند که هم باید با آن کار کرد و هم حرف زد. درواقع با دنیایی از سکوت مواجه‌اند که در آن رضایتی را نمی‌توان متصور شد البته با آن‌ها که همکلام ‌شوی شکایتی هم ندارند. تقدیر است و سرنوشت. سرنوشتی که شاید بتوان آن را به ارائه خدمات در خور و شأن این افراد به نوعی دیگر نوشت.

اما متأسفانه با نگاهی به زندگی بخش اعظمی از این عزیزان باید گفت شاید نشنیدنشان باعث شده تا دیده نشوند‌‌، این کلمات وصف حال ناشنوایان و کم‌شنواها است که حتی آمار دقیقی از آن‌ها در دست نیست، این افراد مانند دیگر معلولان جامعه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند، اما ناتوانی آن‌ها برخلاف دیگر معلولان سبب شده در برقراری ارتباط با سایر افراد جامعه با مشکلات بیشتری رو‌به‌رو باشند به طوری که در فراهم بودن بستر تعاملی ناشنوایان در دنیای ساکت‌شان هر روز تنهاتر می‌شوند و موانع بیشتری بر سر راهشان قرار می‌گیرد.

به دیگر سخن این روزها ناشنوایان برای رفع نیازهای ابتدایی خود مانند ارتباط با همنوع، اشتغال و تحصیل مشکل دارند. هفته جهانی ناشنوایان فرصتی است تا به نیازهای این افراد که در کنار ما زندگی می‌کنند اما به‌دلیل نشنیدنشان دیده نمی‌شوند، بیشتر توجه کنیم.

آنچه مسلم است اینکه هر سال در سراسر دنیا هفت روز پایانی ماه سپتامبر را به‌عنوان هفته ناشنوایان در نظر می‌گیرند و سعی می‌کنند مراسم‌ مختلفی برای بازگو کردن نیاز‌های این افراد برگزار کنند، فدراسیون جهانی ناشنوایان سال جاری شعار «مراقبت از گوش و شنوایی برای همه» را برای این مناسبت انتخاب کرده تا توجه مسئولان و شهروندان به این حق طبیعی ناشنوایان بیشتر جلب شود.

مسئولان فدراسیون جهانی ناشنوایان سعی دارند در این هفته افراد بیشتری درباره لزوم شناسایی ناشنوایان در جامعه، کمک به رفع نیازهای این افراد، آگاهی نسبت به خطراتی که ناشنوایان را تهدید می‌کند، ارتقای فرهنگ ناشنوایان، اهمیت زبان اشاره و توانایی‌های ناشنوایان آگاهی پیدا کنند.

بر این اساس با توجه اهمیت موضوع برآن شدیم تا با رئیس کانون ناشنوایان همدان گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

لیلا مرادی با بیان اینکه در استان حدود سه هزار و 800 ناشنوا داریم که از این تعداد بالغ بر هزار و 800 نفر در شهرستان همدان ساکن هستند گفت: در حال حاضر این کانون 400 تا 500 نفر عضو فعال دارد.

وی که خود جزو جامعه نیمه‌شنوایان است با تأکید بر اینکه حدود 23 سال پیش به‌طور اتفاقی در یک کلاس خیاطی که برای نیمه‌شنوایان بود شرکت کردم و وارد جمع ساده و صمیمی ناشنوایان شدم، بعد از مدتی احساس کردم که نیاز به یک مجموعه‌ای به نام کانون ناشنوایان دارند ابراز کرد: بدون اغراق می‌توانم بگویم جامعه ناشنوایان مظلوم‌ترین قشر در بین جامعه معلولان هستند زیرا به‌دلیل محسوس نبودن معلولیتشان کمتر مورد توجه قرار گرفته و حتی خود آن‌ها نیز به‌دلیل عدم توانایی در ارتباط‌گیری، در نبود بسترها و زیرساخت‌های لازم نمی‌توانند به بدیهی‌ترین حقوق خود دست پیدا کنند.

وی ادامه داد: اگر یک ناشنوا بخواهد برای کاری یا حل مشکلی به اداره یا سازمانی مراجعه کند، نمی‌تواند ارتباط برقرار و مشکلش را حل کند و این نداشتن ارتباط با جامعه موجب پایمال شدن حق‌شان شده و در نتیجه انزوای آن‌ها را فراهم می‌کند.

رئیس کانون ناشنوایان همدان با تأکید بر اینکه از نظر امکانات تفریحی و مراکز فرهنگی، جامعه ناشنوایان در مضیقه هستند و هیچ‌گونه خدماتی برای آن‌ها در جامعه فراهم نیست و حتی به لحاظ فرهنگ‌سازی نیز در جامعه کار مناسبی انجام نشده تا این افراد در تعامل با دیگران مورد تمسخر واقع نشوند اذعان کرد: بسیاری از اعضای کانون ما به همین دلیل انزواطلب شده و تنها به‌صورت موردی در جشن و مناسبت‌هایی که در کانون برگزار می‌کنیم شرکت می‌کنند زیرا حتی اگر بخواهند به‌صورت گروهی در پارک‌ها برای چند ساعتی حاضر شوند در نبود فرهنگ مناسب مردم بنا به تفاوتشان (استفاده از زبان اشاره) مورد تمسخر قرار می‌گیرند.

مرادی با تأکید بر اینکه به‌دلیل نبود مترجم زبان اشاره، ناشنوایان مخاطب برنامه‌های تلویزیون نیستند، ابراز کرد: برای درک این موضوع کافی است برای نیم ساعت تلویزیون را بدون صدا تماشا کنید تا بدانید آن‌ها چه می‌کشند زیرا درکی از تصویر بدون زبان اشاره ندارند این در حالی است که ما با صدا و سیمای استان بارها جلسه گذاشته و پیشنهاد دادیم که حتی مترجم برایشان می‌فرستیم اما هنوز خبری نیست.

وی در واکنش به اینکه برخی پایین بودن دایره لغات ناشنوایان را مسئله‌ساز می‌دانند، نظر شما در این زمینه چیست؟ اظهار کرد: متأسفانه مسئله را بنده نیز تأیید می‌کنم، البته اصلی‌ترین دلیل آن به ساختار آموزشی ما در مدارس استثنایی بازمی‌گردد. بارها ما بر وجود این مسئله و مشکل و لزوم رفع آن تأکید کردیم اما تاکنون کار خاصی انجام شده به طوری که فقط الفبای دستی و چند کلمه محدود را آموزش می‌دهند، در نتیجه محدود به کتاب درسی هستند، در حالی که ناشنوایان نیاز به یادگیری مکالمه و جمله دارند، این بچه‌ها نیاز دارند، مدام در محیط بیرون باشند تا بتوانند دایره لغات خود را افزایش دهند.

وی با تأکید بر اینکه خوشبختانه حدود سه سال است که سامانه مترجم زبان اشاره در استان به همت بهزیستی راه‌اندازی شده اما به‌دلیل نوپا بودن در حال حاضر تنها پاسخگوی نیازهای ضروری ناشنوایان است، اذعان کرد: در حال حاضر تنها این سامانه در مراجعه ناشنوایان به ادارات و مراکز قضائی به‌صورت محدود مورد استفاده قرار می‌گیرد.

رئیس کانون ناشنوایان همدان با اشاره به مشکل تجهیزات و ملزومات توانبخشی در این قشر از جامعه توان‌یابان، گفت: مسئله قیمت بالای خرید سمعک و حتی تعمیر باتری آن یکی مشکلات اصلی پیش روی ناشنوایان است به طوری که اغلب باتری‌هایی که از سوی سازمان بهزیستی در اختیارشان قرار می‌گیرد تاریخ مصرفشان گذشته است به طوری که بارها حتی در این باره به سازمان بهزیستی پیشنهاد دادیم که تعمیر این باتری‌ها را خودمان انجام می‌دهیم و تنها در اجرای این امر و تأمین اعتبار با ما همکاری داشته باشند که آن هم تاکنون مقبول واقع نشده است.

مرادی با تأکید بر اینکه میزان تعیین مستمری و کمک‌هزینه پرداختی به ناشنوایان نیز خود داستان عجیب دیگری است ابراز کرد: متأسفانه در کمیسیون‌هایی که برای این موضوع تشکیل می‌شود هیچ یک از اعضای کانون که شناخت کافی بر مسائل و موضوعات و افراد کم‌توان دارند، حاضر نیستند.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد ناشنوایان در دنیایی خالی از صوت، کلام و مملو از تنهایی زندگی می‌کنند، دنیایی که همه‌چیز و همه‌کس در آن با سکوت محض همراه است، سکوتی که توأم شده با بی‌زبانی و ناتوانی در بیان دردها.

در واقع بی‌زبانی‌شان در دنیای پرهیاهو باعث شده حضورشان دیده نشود و همین است که اغلب نادیده گرفته می‌شوند و از ابتدایی‌ترین حقوق خود بی‌بهره می‌مانند.

این درحالی است که معلولیت به هیچ‌وجه مانعی بر حق‌ حیات و زیست در جامعه و مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی و غیره نیست و همه معلولان حق دارند از فرصت‌های برابر در جامعه برخوردار باشند، گرچه معلولیت یک ناتوانی جسمی است که به تبع آن موجب برخی مشکلات و سختی‌ها برای فرد می‌شود، اما به‌هیچ‌وجه این ناتوانی جسمی را نباید به چشم محدودیت دید، اکثر قریب به اتفاق مشکلات معلولان تابع شرایط جامعه است. بنابراین با توجه آنچه گفته شد به‌نظر می‌رسد بدیهی‌ترین و ضرورتی‌ترین خدمت، حضور افراد مسلط به زبان اشاره در ادارات و دستگاه‌های خدمات‌رسان است زیرا وقتی فرد نتواند خواسته خود را بیان کند چگونه می‌توان انتظار داشت که بتوان برای آن‌ها کاری کرد.

زیرا چنانکه در بطن سخنان خانم مرادی آمده است؛ معلولیت ناشنوایی معلولیتی ناملموس و پنهان است و از همین رو یکی از سخت‌ترین نوع معلولیت‌ها به‌شمار می‌رود حال آنکه این بخش از جامعه برای برقراری ارتباط، زبان اشاره را به رسمیت می‌شناسند در حالی که به اذعان کارشناسان این حوزه، به‌دلیل به رسمیت شناخته نشدن این زبان از سوی جامعه، ناشنوایان با چالش‌هایی برای تحصیل، شغل و حتی انجام برخی کارهای روزمره مواجه هستند.