مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان ایلام از مرمت و سامان‌دهی قلعه اشرف‌العشایر (قلعه پوراشرف) واقع در شهرستان دره‌شهر خبر داد.
فرزاد شریفی گفت: با اعتبار پنج میلیارد ریال از محل اعتبارات ملی، عملیات مرمت و حفاظت قلعه اشرف‌العشایر واقع در شهرستان دره‌شهرانجام می‌شود این قلعه تاریخی در 6 کیلومتری ضلع جنوب شرقی شهرستان دره‌شهر در روستای شیخ مکان قرار گرفته است.
وی افزود: از عملیاتی که بر روی این قلعه انجام می‌شود می‌توان به حفاظت، بندکشی، آجرفرش پشت بام، ایزولاسیون سقف اشاره کرد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام تصریح کرد: مطابق سنگ‌نوشته نصب‌شده بر روی دیوار ورودی قلعه، این بنا در سال 1335 هجری قمری به دستور میرصید محمدخان هاشمی ساخته شده، مصالح به‌کار رفته در ساخت این بنا بیشتر قلوه سنگ و در مواردی نیز آجر برای تزئین است، این قلعه در دو طبقه ساخته شده و دارای پنج برج نگهبانی وتعدادی اتاق بوده است، این بنا کاربرد مسکونی و نظامی داشته و در نوع خود بی‌نظیراست.
شریفی گفت: قلعه اشرف‌العشایر به شماره ثبت 2923 در تاریخ در سال 1380 در فهرست اثار ملی کشور ثبت شده است.
*قلعه پوراشرف دره‌شهر
این بنای سه طبقه به‌صورت تقریباً مربع شکل و دارای نقشه تک‌ایوانی است و 1470 مترمربع مساحت دارد. در سَر درِ ورودی این بنای سه طبقه کتیبه‌ای سنگی قرار دارد درون یک قاب گچی با طاق هلالی که مزین به اشعاری به خط نستعلیق است. در این کتیبه که بیشترین تزئینات را دارد، سال ساخت و نام بانی حک شده است. ورودیِ قلعه در بخش شمالی دارای سه در است، دو در آن که اکنون بسته است به اصطبل راه داشته و یک در، محل عبور و مرور مردم بوده است. با گذر از هشتیِ مستطیل‌شکل و طی‌کردن یک دالان به حیاط می‌رسید.
حیاط قلعه سه راه دارد. یک راه به اصطبل ختم می‌شود، راه دیگر به طبقه دوم که محل زندگی خان بوده و راه سوم که به حیاط مرکزی می‌رسد. همه اتاق‌ها با حیاط در ارتباط هستند. در حیاط، حوضی آجری و مربع‌شکل با طرح گُلِ چهار پَر وجود دارد که آب آن از طریق رودخانه شیخ مکان تامین و بعد از ورود به حوض، از زیر دیوار شمالی خارج می‌شد.
بخش اداری و نظامی در طبقه همکف و بخش مسکونی در طبقه دوم شمالی بوده، همان‌جا که خانواده صید محمدخان زندگی می‌کردند. آشپزخانه، اتاق‌هایی که محل اسکان نظامیان بوده و مستراح و اصطبل در ضلع جنوب غربی و بازداشتگاه در زیرزمین قرار داشته است.
در این بنا سکوهای توخالی با سوراخ‌هایی تعبیه شده که محل ذخیر مواد غذایی است. طبقه دوم که محل اسکان خان و خانواده‌اش بوده، قسمت اعیانی بنا است؛ پوشش رنگی دارد، اتاق‌های مستطیل شکل تودرتو از گچ پوشیده شده که دارای سه پنجره با طاق‌های هلالی چوبی است. در امتداد ضلع شمالی بنا اتاق‌هایی بوده که طبق مطالعات اسناد متعلق به دکان‌های شیرینی‌پزی، چرم‌سازی، نمدمالی و... است. مصالحی که در این بنا به‌کار رفته، قلوه‌سنگ‌های تراشیده و نتراشیده، ملات و گچ است. آجر و گچ بیشتر برای تزئینات بنا به‌کار رفته است.
آن‌چه این بنا را شاخص کرده برج‌های چند طبقه دیده‌بانی با کارکرد نظامی است با تیرکش‌هایی که در چهار طرف قلعه وجود دارد. وجود این برج‌ها، اصطبل درون قلعه، چاه آب، زندان یا بازداشتگاه موقت، محل استقرار نظامیان و محل ذخیره غذایی، بیانگر معماری نظامی آن است از طرفی دیگر محل زندگی خانواده خان، وجود حمام در بیرون قلعه، محل کسب‌و‌کار در ضلع شمالی ازجمله وجوه غیر نظامی ساختار معماری این بنا محسوب می‌شود.