دلایلی متعدد و وجود باورهای نادرست در جامعه منجر به افزایش سن بارداری و بارداری شده و شاهد کاهش نرخ ازدواج و فرزندآوری هستیم و این موضوع آینده جمعیتی جامعه را تحت تأثیر قرار خواهد داد، باروری زنان حدود 20 سالگی به بعد افزایش می‌یابد و حوالی سن 25 سالگی به اوج خود می‌رسد، بهترین سال‌های باروری (سن بارداری) یک زن بین 25 و 30 سال است و از 30 سالگی به بعد میزان باروری کاهش خواهد یافت و از 35 سال این میزان با شیب سریع‌تری کم می‌شود؛ به طوری که بعد از سن 40 و به خصوص 42 سالگی، میزان باروری به‌صورت خودبه‌خودی و با روش‌های کمک باروری به‌شدت کاهش می‌یابد.

به گفته برخی متخصصان، در علم پزشکی بارداری در هیچ سنی منعی ندارد، بلکه در بعضی سنین مادر نیاز به مراقبت بیشتری قبل از زایمان، بعد از زایمان و حین بارداری دارد.

  پوشش بیمه‌ای درمان ناباروری

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان، با بیان اینکه مدت زمان پنجره جمعیتی در کشور به هفت تا 10 سال رسیده است، اظهار کرد: پنجره جمعیتی به معنای مدت زمانی است که افراد در سنین باروری قرار و فرصت باردار شدن دارند؛ اکنون بین هفت تا 10 سال مدت زمان پنجره جمعیتی کشور است که اگر این زمان بگذرد باروری افراد دچار مشکل می‌شود و ممکن است باردار نشوند.

سیدسعید کسائیان، افزود: در سال 1360 شمار زنان با توانایی باروری در جامعه به 10 و نیم میلیون نفر می‌رسید و کشور از 2.5 میلیون نوزاد برخوردار بود و به ازای هر چهار زن یک فرزند وجود داشت. در حال حاضر علی‌رغم وجود 25 میلیون زن، یک میلیون و 400 هزار نوزاد داریم و به ازای هر 18 زن، یک فرزند وجود دارد.

وی تصریح کرد: میانگین سن بارداری در کشور از سال 1355 تا 1399 حدود 10 سال افزایش یافت و از 22 سال به 30 سال رسیده است، ناباروری در بیشتر موارد قابل درمان است و پوشش بیمه‌های مناسبی نیز در پرداخت هزینه‌ها وجود دارد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: برای جوانی جمعیت، سقط غیرقانونی جنین باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

کسائیان با بیان اینکه تولد نوزاد نارس سهم زیادی در تولدها دارد، گفت: تولد فرزند نارس احتمال مرگ دارد و پدر و مادرها سختی‌های زیادی را متحمل می‌شوند که موجب می‌شود والدین دیگر تمایل به فرزندآوری در نوبت‌های دوم و سوم نداشته باشند، پیشنهاد می‌شود مراقبت‌های دوران بارداری بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.

  فرزندآوری نیازمند فرهنگ‌سازی و ارزش‌گذاری در جامعه

وی با تأکید بر اینکه نازایی مشکل اساسی در فرزندآوری نیست، اضافه کرد: نازایی مشکل فرزندآوری نیست، چراکه در زمان حاضر سهم قابل توجهی از هزینه‌های درمان ناباروری به وسیله بیمه‌ها پرداخت می‌شود، اما اقتصاد خانواده‌ها، مشکلات جوانان در مسیر ازدواج و ازدواج نکردن، هر یک از موانع فرزندآوری است.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان ادامه داد: فرزندآوری نیازمند فرهنگ‌سازی و ارزش‌گذاری در جامعه است. اکنون در زمینه ارزش‌گذاری برای داشتن فرزند در حد مطلوب کار نشده، جوان‌ها دیر ازدواج می‌کنند و دیر بچه‌دار می‌شوند، فاصله بین تولد فرزندان خانواده‌ها زیاد است و گاهی افراد از سن باروری خارج می‌شوند و داشتن فرزند برای آن‌ها ارزش و اولویت نیست.

کسائیان اظهار کرد: اگر می‌خواهیم جامعه به فرزندآوری ترغیب شود باید در زمینه اهمیت داشتن فرزند، ارزش‌گذاری و فرهنگ‌سازی کنیم، فرهنگ‌سازی طی یک شب رخ نخواهد داد و نیازمند اقدامی مستمر هستیم. رفع موانع ازدواج، تکریم خانواده، ترویج سبک زندگی اسلامی، ارتقای امید زندگی، تکریم سالمندان، توانمندسازی جمعیت، توزیع فضای جغرافیایی جمعیت و مدیریت مهاجرت، باید در جامعه برنامه‌ریزی شود.

وی افزود: رهبر معظم انقلاب طی یک دهه گذشته بارها بر موضوع جمعیت و سیاست‌های جمعیتی تاکید فرمودند و در سال 1393 سیاست‌های کلی جمعیت را ابلاغ کردند و قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» نیز با تصویب مجلس شورای اسلامی توسط دولت در آبان‌ماه 1400 ابلاغ شد. در این قانون که در 73 ماده تنظیم شده، تکالیف دستگاه‌های اجرایی مشخص شده است و پس از ابلاغ این قانون، قرارگاه جمعیت در وزارت بهداشت به ریاست وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تشکیل شد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: در قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» به موضوعات مهم در حوزه زنان و خانواده، مسائل مربوط به جمعیت، ازدواج، فرزندآوری، اعطای تسهیلات به خانواده‌ها برای تأمین مسکن، حوزه بهداشت و سلامت مسائل معیشتی و رفاهی کارکنان، و سیاست‌های تشویقی برای بانوان پرداخته شده است و برآیند داده‌ها نشان می‌دهد، مسائل فرهنگی و ایجاد و تقویت باور ضرورت فرزندآوری در کنار توجه به رفع نیازهای اقتصادی و معیشتی باید مورد توجه باشد.

  تولد فرزند سوم 2.5 درصد و فرزند چهارم به بعد 15 درصد افزایش داشته است

در اردیبهشت‌ماه، سرپرست مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت اظهار کرد: امروز به سرعت به سمت سالخوردگی و سالمندی جمعیت پیش می‌رویم. 10 درصد جمعیت کشور سالخورده هستند و شتاب و سرعت ما به سمت سالخوردگی با هیچیک از کشورها قابل مقایسه نیست. اگر در فرصت باقی مانده برای پنجره زاد و ولد تدبیری نکنیم، دیگر نمی‌توان نرخ رشد جمعیت و باروری را کنترل کرد و در سیاه چاله جمعیت می‌افتیم که غیرقابل جبران است.

صابر جباری فاروجی، افزود: اکنون نرخ رشد جمعیت 0.6، نرخ باروری 1.65 و میزان کاهش موالید 3.7 درصد است و با افزایش سن ازدواج روبه‌رو هستیم. در سال 1401 نسبت به سال 1400 کاهشی حدود چهار درصد در ازدواج داشتیم و این خبر خوبی نیست، اما خبر خوب اینکه بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت، الگوی فرزندآوری در حال تغییر است.

وی تصریح کرد: میزان تولد فرزندان اول و دوم کاهشی بوده، اما میزان تولد فرزند سوم 2.5 درصد و فرزند چهارم به بعد 15 درصد افزایش داشته است، البته این بدین معنا نیست که همه چیز خوب است، بلکه دولتمردان، نهادهای مردمی و رسانه‌ها باید تدابیر بیشتر بیندیشند تا در تله جمعیتی گیر نکنیم.

وی درباره اقدامات وزارت بهداشت در زمینه قانون جوانی جمعیت ادامه داد: حدود 60 درصد از قانون جوانی جمعیت به وزارت بهداشت مرتبط است که دو دسته تکلیف برای آن وجود دارد؛ مانند مرخصی زایمان که به صورت مشترک با سایر ارگان‌ها در حال انجام است و تکلیف بعدی در حوزه‌ی تسهیل ازدواج، ترویج زایمان طبیعی و پیشگیری از سقط جنین است. رویکرد ما در وزارت بهداشت این است که ازدواج، فرزندآوری و خدمات ناباروری را آسان کنیم که اعتمادساز و امیدآفرین باشد.