سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش :

به طوری که از مجموع یک میلیون و 217 هزار هکتار اراضی زراعی موجود در کردستان حدود سه هزار و 900 هکتار آن به کشت توت‌فرنگی اختصاص پیدا کرده و سالانه 65 هزار تن از این محصول در مزارع استان برداشت می‌شود.

جالب‌تر اینکه عمده تولید این محصول مربوط به شهرستان سنندج با دو هزار و 350 هکتار و تولید 38 هزار تن است؛ بیشتر ارقام توت‌فرنگی کشت‌شده در کردستان شامل پاروس، کوئین، سلوا، کاماروسا است.

از دلایل اهمیت پرداختن به چالش‌های پیش روی این محصول همین بس که 17 هزار بهره‌بردار این استان از طریق کشت این محصول درآمد کسب می‌کنند، هرچند که دولت‌های مختلف سال‌ها است در خصوص ساماندهی وضعیت کاشت، برداشت و عرضه توت‌فرنگی در استان کردستان در حال دادن وعده ‌و وعید هستند، اما کشاورزان این استان باوجود تمامی این وعده‌های تاحدودی محقق‌شده و اغلب محقق‌نشده، با تلاش و پشتکاری مثال‌زدنی و در میان حداقل امکانات و زیرساخت‌های اولیه، هرساله سطح زیر کشت این محصول را افزایش می‌دهند.

بر این اساس با توجه به جایگاه این‌ محصول در بین محصولات باغی استان کردستان برآن شدیم تا با تنی چند از توت‌فرنگی‌کاران این استان‌ در خصوص وضعیت‌ کشت این محصول، مزیت‌ها و مشکلات پیش‌رویشان گفت‌و‌گویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

یک تولیدکننده نشاء توت‌فرنگی‌ با اشاره به سابقه 10 ساله کشت این محصول در شهرستان مریوان‌، گفت: میزان تولید سالانه با توجه به تقاضای مشتری در ارقام مختلف انجام می‌شود.

اژدری در پاسخ به چرایی عدم پرداختن به تولید محصول؟ اذعان کرد: از آنجایی که در شهرستان ما به لحاظ آب و هوایی تنها یک رقم «پاروس» کشت می‌شود بنابراین ترجیح‌مان بر تولید نشاء ارقام گوناگون و فروش آن‌هاست.

وی با تأکید بر اینکه درواقع ما مرزعه مادر تولید نشاء توت‌فرنگی داریم و محصول تولیدی را به استان‌ها و کشورهای متقاضی ارسال می‌کنیم، اذعان کرد: در حوزه بازاریابی نیز باید بگویم کیفیت محصول ما خود اصلی‌ترین‌ بازاریاب ماست به طوری که اگر کسی از ما خرید کرده باشد به مشتری ما تبدیل شده و خود معرف ما به دیگر متقاضیان است.

این نشاءکار توت‌فرنگی در واکنش به این سؤال که حمایت‌های جهاد کشاورزی را در این محصول‌ چگونه ارزیابی می‌کنید؟ اذعان کرد: هیچگونه حمایتی‌ نمی‌شود؛ درواقع اصلاً ما را نمی‌بینند. هرآنچه در عرصه تولید انجام می‌شود به همت خود بهره‌برداران است.

اژدری با تأکید بر اینکه امروز تأمین دارو و سموم مورد نیاز برای مزارع توت‌فرنگی اصلی‌ترین مشکل پیش روی کشاورزان است و به باری سنگین بر دوش آن‌ها بدل شده، اذعان کرد: هیچ‌کس جوابگوی نیاز کشاورز از سوی جهاد کشاورزی نیست.

دیگر توت‌فرنگی‌کار سنندجی نیز ابراز کرد: مساحت مزرعه‌ام بالغ بر یک هکتار و نیم است که حدود سه هزار متر آن را تحت پوشش گلخانه مدرن با عنوان گلخانه‌های اسپانیایی درآورده‌ام.

صادق روح‌الهی با تأکید بر اینکه البته پیشتر نیز فعالیت مزرعه‌ام در قالب سازه‌ای قدیمی بود، تشریح کرد: در راستای بهره‌مندی از فناوری روز در کشت گلخانه‌ای، احداث سازه اسپانیایی را در دستور کار خود قرار داده‌ایم.

وی با بیان اینکه در سازه‌های قدیمی میزان برداشت محصول به ازای هر هکتار بیش از 30 تن است، اذعان کرد: علاوه بر مشکلات عدیده‌ای که پیش روی کشاورزان این محصول وجود دارد، اصلی‌ترین مشکل عدم ثبات شرایط آب و هوایی است؛ بیشتر کشاورزان به‌دلیل عدم آموزش لازم برای مزارع از پوشش لازم استفاده نمی‌کنند و در پی بارندگی، سرما و یا گرمای هوا کل محصولشان نابود می‌شود مثل بارندگی چند روز اخیر که محصول مزارع توت‌فرنگی روستا‌های سنندج را تا حدود 50 تا 60 درصد نابود کرد.

این توت‌فرنگی‌کار سنندجی با بیان اینکه متأسفانه جهاد کشاورزی در خصوص لزوم پوشش مزارع، کشاورزان را توجیه نمی‌کند و آموزش‌های لازم را ارائه نمی‌دهد، اذعان کرد: بنا به نقص موجود همچنان کشت سنتی در مزارع توت‌فرنگی استان رواج دارد.

روح‌الهی با ابراز اینکه برای در امان ماندن از شرایط جوی نامساعد می‌بایست مزارع حداقل به نازک‌کشی در حد یک تا یک و نیم متر مجهز باشند، تشریح کرد: این محصول پاییز کشت شده و از اوایل اردیبهشت قابل برداشت است.

وی نداشتن سردخانه، صنایع تبدیلی و بسته‌بندی را از دیگر مشکلات پیش روی اعلام کرد و گفت: متأسفانه در نبود این زیرساخت‌ها محصول نهایتاً از مزارع به میدان‌بار منتقل شده و این دلال هستند که قیمت‌گذاری می‌کنند.

وی با بیان اینکه یقیناً در کشاورزی امروز سطح سواد بهره‌بردار و دریافت آموزش‌های لازم از اهمیت بالایی برخوردار است، اذعان کرد: یکی دیگر از مشکلات امروز ما سوء‌استفاده داروخانه‌های گیاهپزشکی است زیرا بیشتر بهره‌برداران از دانش لازم برخوردار نبوده و این داروخانه‌ها نیز در ارائه سموم و دارو درست عمل نمی‌کنند و نتیجه این می‌شود که در برخی موارد سموم، کود و داروی ارائه‌شده اشتباه بوده و یا درخصوص نحوه استفاده آموزش داده نمی‌شود پس تعادل لازم وجود ندارد بنابراین همین مسئله نابودی محصول و یا بازدهی کم مزرعه را در پی خواهد داشت.

این مزرعه‌دار سنندجی با ابزار گلایه‌مندی از ارائه مباحث ترویجی، تشریح کرد: متأسفانه هیچ کاری در زمینه ترویجی در مزارع توت‌فرنگی انجام نمی‌شود.

دیگر مزرعه‌دار توت‌فرنگی با بیان اینکه از سال 90 در شهرستان مریوان وارد عرصه کشت محصول توت‌فرنگی و تولید نشاء این محصول شده، گفت: متأسفانه در حوزه تولید میوه همچون سایر محصولات کشاورزی، با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کنیم.

ادریس تورانی با تأکید بر اینکه ازجمله چالش‌هایی که امروز در تولید این محصول با آن مواجه هستیم می‌توان به بازار فروش، نبود صنایع تبدیلی، بسته‌بندی و سردخانه اشاره کرد، افزود: علاوه بر موارد ذکرشده کمبود ماشین یخچال‌دار در شهرستان مریوان نیز صادرات را با مشکل مواجه کرده و همین باعث شده بخش اعظمی از محصول به کمترین قیمت ممکن توسط دلالان به شهرستان‌های اطراف ارسال شود.

وی با بیان اینکه در این شهرستان به‌دلیل جمعیت اندک با مازاد تولید مواجهیم بنابراین نمی‌توان روی تازه‌خوری محصول نیز حساب باز کرد، افزود: این امر در کاهش قیمت محصول بر سر مزرعه تأثیرگذار است.

این کشاورز کردستانی با اشاره به اینکه شرایط برای توت‌فرنگی مریوان در حوزه مازاد تولید بغرنج‌تر است زیرا محصول تولیدی این شهرستان نسبت به سایر شهرستان و استان‌ها به لحاظ شرایط آب و هوایی دیرتر روانه بازار شده و به‌شدت با کاهش قیمت مواجه می‌شویم، اذعان کرد: در روزهای ابتدای برداشت محصول شاهد قیمت 300 هزار تومانی هستیم اما وقتی نوبت به محصول مریوان می‌رسد این قیمت به 50 تا 25 هزار تومان سر مزرعه کاهش می‌یابد.

تورانی با ابراز اینکه میزان تولید محصول سالانه در هر هکتار 25 تا 30 تن است، اذعان کرد: البته برخی کشاورزان تا 40 تن در هکتار نیز برداشت می‌کنند که این موضوع تابعی از نحوه مدیریت مزرعه و تغذیه زمین است.

دیگر مزرعه‌دار توت‌فرنگی با بیان اینکه ما نیز در منطقه «پاروس» را کشت می‌کنیم که رقمی دو فصله است، افزود: گرچه کشت سایر ارقام در شهرستان‌های مختلف رواج یافته اما متأسفانه در مریوان به‌دلیل نبود مرکز تحقیقات، درخصوص استفاده از ارقام بهتر تحقیقاتی نشده؛ بنابراین همچنان به‌عنوان رقم پایه در این شهرستان کشت می‌شود حال آنکه به لحاظ طعم و مزه از کیفیت مطلوبی برخوردار نبوده و بیشتر برای تولید مربا و شربت به‌کار گرفته می‌شود.

وی با تأکید بر لزوم انجام و ارائه تحقیقات به‌روز برای استفاده از ارقام مختلف با کیفیت بهتر در شهرستان، گفت: یقیناً انجام این کار از توان کشاورزان خارج بوده و باید توسط جهاد کشاورزی دنبال شود.

وی تأکید کرد: متأسفانه امروز تولید محصول توت‌فرنگی در مزارع برای کشاورزان مریوانی با توجه به نبود زیرساخت‌های عنوان‌شده و عدم حمایت، نهایتاً در بهترین شرایط سود 20 درصدی را به همراه خواهد داشت.

مع‌الوصف می‌توان گفت الماس سرخ کردستان امروز از سوی مسئولان مرتبط در حوزه جهاد کشاورزی به طرق مختلف مورد بی‌مهری قرار گرفته؛ از عدم توجه به افزایش بهره‌وری و عدم توجه به آسیب‌های مرتبط با شرایط جوی، نبود سردخانه و صنایع تبدیلی و فرآوری گرفته تا عدم انجام تحقیقات پایه‌ای و ارائه آموزش به بهره‌بردار در مسیر استفاده از کود و سم و یا در خصوص شناسایی و معرفی ارقام با کیفیت در راستای تولید محصول منطبق با نیاز بازار صنعت بهتر که نتیجه آن چیزی نیست جز ناامیدی کشاورزان.

این در حالی است که اگر بتوان به‌موقع محصول تولیدشده را در بسته‌بندی‌های مناسب عرضه کرد، می‌توان بازار صادرات را نیز فعال کرد تا از این راه سود بیشتری به کشاورزان برسد.

البته وقتی آبی از سوی مدیران در بستر حمایت گرم نمی‌شود، سازمان تعاون روستایی باید در خصوص دلالان و عدم فعالیت این قشر در حوزه خرید و فروش محصول باارزشی مانند توت‌فرنگی ورود پیدا کند تا کشاورزان بتوانند با ایجاد تعاونی‌های کوچک و با عضویت کشاورزان چند روستا این محصول را به‌صورت مناسب بسته‌بندی و مستقیم به بازار عرضه کنند. تا زمانی که این تعاونی‌ها تشکیل نشود، نمی‌توان امید داشت که دست دلالان از این بازار کوتاه شود.