سازمان فضایی ایران در راستای ارائه خدمات فضاپایه در حوزه ارتباطات به خصوص اینترنت اشیاء، پروژه نخستین منظومه ماهواره‌ای مخابراتی باند باریک را به نام «شهید سلیمانی» تعریف کرد و سپس با هدف تقویت بخش خصوصی و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فضایی، مناقصه واگذاری این پروژه را برگزار کرد.

با انجام فرآیند مرحله نخست مناقصه این پروژه مهم، ابتدا شرکت‌ها و کنسرسیوم‌های متقاضی واجد شرایط، شناسایی شدند و سپس با انجام مرحله دوم مناقصه، برنده مناقصه که کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های خصوصی و دولتی است، انتخاب شد. با تعیین مجری و همچنین انجام اقدامات مربوط، قرارداد طراحی، ساخت، پرتاب، آزمون و تحویل در مدار منظومه مخابراتی اینترنت اشیاء (IOT) میان سازمان فضایی ایران و کنسرسیوم داخلی منعقد شد.

منظومه مخابراتی شهید سلیمانی در واقع نخستین منظومه ماهواره‌ای ایران و جهان اسلام است که با تکیه بر توان داخلی در حال ساخت است و خدمات بسیار خوبی را به دستگاه‌های دولتی، بخش خصوصی و مردم ارائه خواهد کرد.

این منظومه در حوزه ارتباطات به‌ویژه اینترنت اشیاء کاربرد دارد، به این معنا که هرآنچه از اشیاء که قابلیت وصل شدن به این منظومه را داشته باشد، می‌توان با استفاده از ماهواره، کنترل کرد و برای آن شیء فرامین لازم کاربری را صادر کرد.

غیر از این مورد، در موارد مختلف دیگری مانند پایش آب و خاک، پایش جنگل‌ها، دمای هوا در مناطق آتش‌خیز، میزان خشکی یا رطوبت خاک نیز با استفاده از سنسورهایی که متصل به این ماهواره هستند، می‌توان داده‌های مرتبط را با سرعت بسیار مناسبی جابجا کرد.

یکی دیگر از مهم‌ترین کاربردهای این منظومه ماهواره‌ای، استفاده از سنسورهای ارتباطاتی آن برای رصد و پایش خطوط انتقال نفت و گاز است که با این روش، ایستگاه‌های کنترل خطوط به راحتی می‌توانند میزان فشار و یا وضعیت خطوط را با ارسال داده‌ با استفاده از ماهواره، به سرعت‌ترین زمان ممکن در تمام نقاط کشور حتی نقاط صعب‌العبور و خارج از شبکه‌های زمینی، انجام دهند.

به‌کارگیری ظرفیت منظومه مخابراتی شهید سلیمانی، به‌خوبی می‌تواند بسیاری از مشکلات حوزه ارتباطاتی کشور به خصوص در مناطق دورافتاده و صعب‌العبور را رفع کند و امیدواریم با تکمیل فرآیند ساخت ماهواره‌ها و پرتاب آن‌ها، این امکان مهم برای شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و خصوصی فراهم خواهد شد.

مدیر پروژه منظومه شهید سلیمانی به بیان روند توسعه صنعت فضایی کشور اشاره کرد و گفت: از سال 1336 که ماهواره اسپوتنیک روسیه برای نخستین‌بار به فضا پرتاب شد، پیشینیان ما هرگز تصور نمی‌کردند که ایران 50 سال بعد از آن بتواند وارد این عرصه شود. بعد از انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی اجازه نداد تا کشور وارد این عرصه شود و در سال 1375 با حضور ماهواره‌های «مصباح» و «سینا» فعالیت‌های فضایی ایران آغاز شد.

غیاثوند اظهار کرد: ماهواره «مصباح» ساخته شد، ولی توسط اروپایی‌ها پرتاب نشد و ماهواره «سینا» نیز پرتاب شد ولی در همان ابتدا اعلام شد که امکان ارتباط گیری با آن وجود ندارد و مسیر و فعالیت‌های فضایی ایران با طراحی و ساخت ماهواره‌های «امید»، «رصد»، «نوید» و «فجر» شتاب گرفت.

وی با بیان اینکه این‌ها در حد ماهواره‌های تحقیقاتی است و لازم بود که به سمت ماهواره‌های عملیاتی برویم تا نیازهای جامعه تأمین شود و بازار این حوزه شکل بگیرد، ادامه داد: لازمه حضور بخش خصوصی در صنعت فضایی، ایجاد بازار آن است، از این رو باید به سمت توسعه ماهواره‌برها برویم و این رویکرد موجب شد که در سال‌های 1399 تا 1402 به سمت توسعه ماهواره‌برها برویم و در سال 1402 ماهواره «ثریا» با استفاده از ماهواره بر «قائم 100» پرتاب شد و یک هفته بعد از آن ماهواره‌های «مهدا» و «هاتف» با ماهواره‌بر سیمرغ به مدار تزریق شدند.

این فعال صنعت فضایی خاطرنشان کرد: این فعالیت‌ها منجر به توسعه صنعت فضایی در کشور شد و در حوزه پرتاب ماهواره نیز ماهواره‌برهای «قائم»، «سیمرغ»، «سفیر» و «قاصد» نیز ازجمله ماهواره‌برهایی هستند که عملیات با آن‌ها اجرایی شده است.

مجری طرح منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی یادآور شد: یکی از تأکیدات برنامه 10 ساله فضایی کشور توسعه مخابرات باند باریک یا اینترنت اشیاء است؛ از این رو به همت دولت و سازمان فصایی پروژه منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی شکل گرفت تا بتوانیم در شعاع 15 کیلومتری از کشور حسگرهای اینترنت اشیاء را رصد کرده و داده‌برداری کنیم.

غیاثوند، منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی را بزرگترین پروژه‌ صنعت فضایی کشور توصیف کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین نکته این طرح هم‌افزایی بین بخش خصوصی و بخش‌های دولتی بود.

وی اضافه کرد: طراحی و ساخت این منظومه ماهواره‌ای وارد فازهای اجرایی شده و این منظومه شامل 16 ماهواره است (به جز ماهواره‌های رزرو) که در 34 صفحه مداری کار خواهد کرد و در هر صفحه چهار ماهواره عملیات دارد.

مجری طرح خاطرنشان کرد: سال گذشته یک نمونه آزمایشی تحت عنوان «هاتف 1» پرتاب شد تا زیر سیستم‌های آن تست شود و امسال نیز سه پرتاب آزمایشی از این منظومه ماهواره‌ای خواهیم داشت. این پرتاب برای تست محموله و زیر سامانه اینترنت اشیاء است.

غیاثوند مرحله بعدی این پروژه را تجاری‌سازی آن دانست و گفت: گام بعدی طراحی و ساخت منظومه 64 ماهواره‌ای است که از یک میلیون سنسور پشتیبانی می‌کند.