باور به فرهنگ ایمنی ازسوی کسبه، رکن اصلی حفاظت از بازار
حریق اصلی‌ترین خطر بازار شهر همدان
در گفت‌وگو با عضو هیئت علمی گروه آموزشی مدیریت HSE دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی همدان مشخص شد؛ باور به فرهنگ ایمنی ازسوی کسبه، اصلی‌ترین رکن در مسیر حفاظت از بازارهای شهری است.
سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش:
با گذشت زمان و دستیابى انسان به مواد و انرژى‌هاى جدید، افزایش جمعیت شهرها و غیره بازارها و افراد شاغل در آن با خطرات جدیدترى روبرو شده‌اند یکی از بازارهای مهم از نظر تاریخی، اقتصادی، اجتماعی و همچنین ایمنی؛ بازار همدان است که در آن به‌دلیل عدم همخوانی طراحی قدیمی اماکن و معابر با شرایط فعلی به همراه ارزش اقتصادی بالای کالاهای موجود در این بازار باعث شده که به یکی از حوزه‌های پراهمیت از نظر ایمنی تبدیل شود که لحظه‌اى غفلت مى‌تواند تمامى دارایى‌هاى موجود را از بین برده و خسارات جبران‌ناپذیرى را تحمیل کند.
به طوری که امروز اگر سری به بازار همدان بزنیم کیفیت و کمیت زیاد مواد خطرناک، نامناسب بودن شبکه‌های برق‌رسانی، شبکه‌ها و انشعابات نه‌چندان ایمن گازرسانى، راه‌هاى دسترسى غیر استاندارد، تجهیزات ایمنى نارسا و غیره از یک طرف و ارزش اقتصادى، اجتماعى و تاریخى بازار از طرف دیگر، باعث شده که بازارها به یکی از حوزه‌های خطرناک و پراهمیت از نظر ایمنى در شهر تبدیل شوند.
بنابراین مجموعه موارد مذکور باعث شده که ارزیابى ایمنى بازارها به‌صورت پیش‌گیرانه اهمیت روزافزونى پیدا کند به عبارت دیگر در این اماکن نمى‌توان منتظر حادثه‌اى شد که با تحلیل و ریشه‌یابى نتایج آن بتوان از وقوع حوادث مشابه جلوگیرى کرد پس شناسایى و ارزیابى خطرات در بازارها به‌عنوان یک ضرورت از اهمیت بالایی برخوردار است.
بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا با عضو هیئت علمی گروه آموزشی مدیریت HSE دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
دکتر مصطفی میرزایی علی‌آبادی با بیان اینکه در خصوص و ضرورت ایمنی اماکنی همچون بازار همین بس که طی چند دهه اخیر حوادث بزرگی را در شهرها رقم زده‌اند، گفت: از جدی‌ترین این حوادث می‌توان به حادثه پلاسکو اشاره کرد زیرا این مکان یک مرکز تجاری در مسیر بازار تهران بود که بر اثر حریق جان ده‌ها تن را گرفت.
وی با تأکید بر اینکه متأسفانه گاهی نیز خبر از حوادث در راسته‌بازارهای همدان نیز به گوش می‌رسد و زنگ خطری است که باید مورد توجه در عرصه تأمین ایمنی قرار گیرد، اذعان کرد: مسئله این است که در حوزه ایمنی نخستین عامل اعتقاد و باور بر لزوم تأمین ایمنی است یعنی پیش از وقوع حادثه باید افراد از فرهنگ ایمنی برخوردار بوده و در کنش‌های فردی و اجتماعی خود این امر را در دستور کار خود قرار دهند.
وی با تأکید بر اینکه توجه به فرهنگ ایمنی در بازارها نیز یکی از موارد ضروری است که مورد توجه قرار می‌گیرد گفت: بدان معنا که مثلاً مغازه‌دارها برای گرم کردن غذا یا محیط واحد صنفی خود اِلمنت دست‌ساز به‌کار نبرند، غذای خود را روی پیک‌نیک در کنار جعبه‌های پر از مواد پرخطر داغ نکند و همچنین برای بیشتر از واحد صنفی خود، سیم‌های نازک برق لامپ‌های پرمصرف را به برق وصل نکنند که نهایتاً منتج به آتش‌سوزی شود.
این کارشناس ایمنی با تأکید بر اینکه یکی دیگر از موارد مبتلابه بازارهای ما در کشور، وجود واحدهای صنفی نامتجانس در کنار یکدیگر است اذعان کرد: در برخی موارد مثلاً در راسته گونی‌دوزی که یک ماده سریع‌الاشتعال است، شاهد فعالیت قاچاقی تولیدکننده مواد شیمیایی نیز هستیم.
میرزایی علی‌آبادی با تأکید بر اینکه وجود تجهیزات اطفای حریق اتوماتیک در مراکز تجاری یکی از الزاماتی است که پیش از وقوع حوادث باید از سوی مدیران متولی حوزه نظارت بر ایمنی بازار مورد بررسی قرار گیرد، افزود: نحوه انشعابات برق و گاز و دیگر خدمات موجود در بازارها نیز مسئله دیگری است که باید پیش از حادثه مورد توجه قرار گیرد.
وی با تأکید بر اینکه وجود دسترسی‌ها و فراهم بودن تجهیزات امدادی برای تسریع در کمک‌رسانی نیز در صورت وقوع حادثه در مراکز عمومی همچون بازار یک الزام است اذعان کرد: در حال حاضر بنا به قدمت بازارهای شهری انتظار می‌رود پیش از اینکه به‌دنبال تغییر در کالبد این ساختارها باشیم روی تقویت فرهنگ ایمنی تمرکز کنیم زیرا بازار همدان همچون بیشتر بازارهای شهری ایران تنها محل توزیع و خرید و فروش کالا نیست بلکه در آن شاهد واحدهای تولیدی زیادی هستیم که در دل این بازار فعالیت دارند.
مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد به‌نظر می‌رسد امروز پیش از هر روز دیگری سازمان فرهنگی شهرداری و متولیان فرهنگ در شهر می‌بایست در حوزه فرهنگ و به‌ویژه فرهنگ ایمنی کار کرده و آن را به یک باور در بین شهروندان و کسبه بدل کنند تا در پی آن هر فرد خود را در عرصه تأمین ایمنی مکلف دانسته و از انجام فعالیت‌های خطرآفرین حزر کند زیرا طبق آخرین یافته‌های علمی که اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 توسط اساتید HSE دانشگاه بوعلی در خصوص ایمنی بازار همدان انجام شده، مشخص شد مهم‌ترین و پرخطرترین بخش‌هاى بازار همدان از لحاظ مؤلفه‌های دخیل در شناسایى خطرات قبل از وقوع نظیر سیستم‌هاى کشف، مجاورت با خیابان‌هاى اصلى و در زمینه ایمنى با تأکید بر روى ایمنى حریق راسته کهنه‌فروش‌ها، سرای روحیه، بازار شاهزاده حسین، سرای قبله، سرای قدسیه، سرای پیغمبر، سرای قلمدانی، سرای بانک، سرای دکتر مطلب، سرای یعقوب یاری، سرای حاج صفرخان، سرای دالان دراز، راستای مو‌تاب‌خانه، سرای سقط‌چی، پاساژ مرکزی، بازار ولایت، سرای مولایوسف، با نمره ریسک بالا هستند.
همچنین از نظر ناحیه خطر پرخطرترین بخش‌هاى بازار همدان عبارت بودند از بازار شاهزاده حسین، راسته قیصریه قدیم، راسته قیصریه نو، راسته صندوق‌سازها، راسته چلنگر (چاقوسازها)، راسته قنادها، راسته مسگرها، سرای دکتر مطلب و سرای یعقوب یاری.
قابل ذکر است که بازارها بیشتر داراى دو مشخصه یادشده هستند؛ از یک طرف بالا بودن تنوع خطرات در بازار به همراه کمیت خطرات یادشده و احتمال وقوع بالاى آن‌ها که بر بالا بودن درجه خطرات موجود در بازارها تأکید مى‌کند و از طرف دیگر ارزش بالاى دارایى‌هاى موجود در بازارها نظیر تراکم بالاى افراد موجود، ارزش زیاد اقتصادى مواد موجود، ارزش تاریخى بخش عمده‌اى از بازارها که منجر شده استفاده از سیستم‌ها و تکنیک‌هاى پیش‌گیرانه در بازارها جایگاه ویژه‌اى پیدا کنند البته طی چند سال اخیر بخش‌هایی از بازار همدان به لحاظ ایمنی ساماندهی شده اما درست مشخص نیست این نواحی و نقاط در برابر کدامیک از مخاطرات ایمن شده و در برابر کدام بخش‌ها همچنان با مشکل مواجه‌اند.
شناسه خبر 83488
