در 30 سال گذشته روند افزایش دما، کاهش بارش، افزایش تبخیر و بهتبع آن خشکسالی در کشور به علت تغییرات اقلیمی رخ داده که تبعات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی زیادی به همراه داشته است. هوا هر سال گرمتر میشود، سطح ایستایی آبهای زیرزمینی در طول یک دهه گذشته حداقل 10متر کاهش یافته و بسیاری از نقاط کشور چهرهای بیابانی به خود گرفته است.
حالا بهجرأت میتوان گفت اصلیترین مشکل کشور آب است؛ دشمن میخواهد منابع آبی این سرزمین تمام شود. وقتی منابع آب تمام شود، یعنی تسلیم شدهایم. پس بحران آب اولین مسأله کشور است که میتوان با حل آن آبادانی را به این سرزمین بازگرداند.
یک روز نیست که هشدار یا خبری در زمینه فرونشست زمین در ایران منتشر نشود. بلایی که مانند خوره به جان زمین افتاده است. فرونشست زمین فقط مخصوص چند استان نیست و مدام خبرهای تازهای منتشر میشود و اطلاعاتی در مورد منطقه جدیدی از کشور میدهد که گرفتار فرونشست شده است. مطابق آمارهای رسمی 70درصد استانهای ایران درگیر فرونشست شدهاند. چندی پیش رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با تاکید بر حفظ پوشش گیاهی و حفاظت از منابع طبیعی کشور، گفته بود: براساس مطالعات انجام شده در صورتی که کشور با سرعت فعلی به سمت خشکسالی حرکت کند، ایران در سال 2040 جزو 19 کشور خشک دنیا خواهد شد.
409 دشت در مرحله بحرانی
49 درصد مردم ایران در معرض فرونشست زمین قرار دارند. مساحت تقریبی پهنههای فرونشستی کشور حدود 185هزار کیلومتر مربع برآورد میشود. همچنین تعداد جمعیت در معرض خطر فرونشست زمین نیز حدود 39میلیون نفر تخمین زده شده است. بیشترین خطر فرونشست متوجه تهران، خراسانرضوی و اصفهان است. براساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس فرونشست در ایران پنج تا هفت برابر متوسط جهانی و با نرخ 25تا 30سانتیمتر در سال رخ میدهد. فرونشست زمین در ایران 15برابر سطح بحرانی اعلامشده از سوی اتحادیه اروپاست. 70درصد دشتها درگیر پدیده فرونشست هستند و از 609 دشت ایران 409دشت به مرحله بحرانی رسیده و توسعه بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی در آنها ممنوع شده است. یک مقام سازمان نقشهبرداری کشور گفته است که 14کلانشهر کشور درگیر فرونشست زمین هستند. بالاترین نرخ فرونشست مربوط به استان کرمان است. براساس آمار وزارت نیرو، 70 درصد دشتهای کشور بحرانی است که ناشی از سوءمدیریت است. در ارزیابیها، 245 منطقه فرونشست شناسایی شده که 30درصد آنها دارای سرعت بالای فرونشست هستند.
فرونشست 40 برابر نرخ جهانی
به هر استان که سر بزنیم، میتوانیم رد پای فرونشست را ببینیم. زبانههای فرونشست اصفهان را فرا گرفته است. زمین زیر پای 820 هزار خانه مسکونی، 6000 بنای تاریخی، ورزشگاه بزرگ نقشجهان، دو پالایشگاه، سه فرودگاه و 5.2میلیون نفر ساکن در دشت اصفهان ـــ برخوار سست شده است. مشکل این است که فرونشست دست به گزینش نمیزند بلکه همه را نابود میکند. طبق آخرین دادههای سازمان زمینشناسی نرخ فرونشست در دشت اصفهان ـــ برخوار در حدود 160 میلیمتر در سال است و فرودگاه شهید بهشتی اصفهان بین 8 تا 12 سانتیمتر در سال نشست میکند. این در حالی است که در مناطقی از شمال شهر اصفهان عمق آبهای زیرزمینی از 30متر به 180متررسیده است. اهمیت این نگرانی را زمانی متوجه میشویم که بدانیم در دنیا وقتی نرخ فرونشست به چهار میلیمتر در سال میرسد، وضعیت بحرانی اعلام میشود، این در حالی است که طی سالهای 1400 تا 1401 در مناطق شمالی اصفهان نرخ فرونشست 156میلیمتر اعلام شده که تقریبا 40 برابر نرخ جهانی است.
افزایش دما در ایران 2 برابر میانگین جهانی
براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال 2023 تغییر اقلیم و آبوهوای شدید بهعنوان دومین خطر بزرگ جهان رتبهبندی شده است. بزرگترین خطر در 10سال آینده بهعنوان یک شکست در کاهش تغییرات آبوهوایی است. رئیس سازمان هواشناسی کشور نیز اعتقاد دارد سرعت افزایش دما در ایران دو برابر میانگین جهانی است.روندگرمایش فعلی زمین در10هزارسال گذشته بیسابقه است. میانگین افزایش دما در ایران با سرعتی دو برابر روند جهانی پیش میرود وبا کاهش قابل توجه انتشار گازهای گلخانهای، دمای سالانه میانگین جهانی میتواند به دو درجه سانتیگراد یا کمتر محدود شود.ما نیاز به بازتعریف بسیاری از مفاهیم داریم، وگرنه با صدمه دیدن طبیعت وازبین رفتن محیط زیست،باید شاهد جهنمی باشیم که بادست خود ساختهایم. دنیای سخت یعنی مواجهه با تنش آبی،یعنی هجوم ریزگردها وخشک شدن تالابها ورودخانهها.جهنم یعنی مرگ ومعلول شدن چندهزار نفر در عرض دوهفته تعطیلات نوروز. بیایید بیش از این آب را گل نکنیم وفرصتها را هدر ندهیم تا اتفاقهای خوب برای جامعه رقم بخورد.
منبع: ایمنا
شناسه خبر 84357