محیطهای شهری، فضای زندگی روزمره شهروندان است و باید توانایی پذیرش تمام افراد و تأمین خدمات رفاهی مربوط به آنها را داشته باشد، اما در این میان نامناسب بودن امکانات رفاهی و تفریحی، حملونقل عمومی برای معلولان در جامعه و معابر شهری ازجمله مشکلاتی است که موجب شده تا افراد معلول نتوانند همچون مردم عادی از آنها استفاده کنند در حالی که آنها نیز حق زندگی دارند.

شهر محل و تجلیگاه رشد و شکوفایی جامعه درون خود است، مشروط به اینکه فضای توسعه و نمو در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برای تکتک شهروندان آن مهیا باشد. توانخواهان یک شهر که شامل معلولان جسمی حرکتی و ذهنی، جانبازان، ناشنوایان و نابینایان، سالمندان، کودکان و زنان باردار هستند، قشر وسیعی از ساکنان شهرها را تشکیل میدهند، بنابراین برای حضور خلاق این جامعه خاص، با تکیه بر اصول کرامت انسانی، برابری و نبود تبعیض، موظف هستیم شهری قابل فعالیت، با معیارهای استاندارد و مطلوب بسازیم.
اگر بپذیریم که شهر تبلور کالبدی مردمی است که در آن زندگی میکنند، پس شهر جسم ما و جامعه جان آن است و این موضوع بدیهی است که وقتی که جسم دچار معلولیت باشد، جان نیز در سردرگمی و آشفتهحالی بهسر میبرد.
بدون شک نبود دسترسی کافی افراد دارای معلولیت جسمی یا سالمندان به فضاهای عمومی میتواند زندگی روزمره این گروههای آسیبپذیر و حتی مراقبان آنها را تحت تأثیر قرار دهد و به انزوای آنها در منازل منجر شود.
ایجاد شهری که برای تمام اقشار جامعه ازجمله افراد دارای معلولیت قابل دسترس باشد، یکی از اهداف اساسی برنامهریزی شهری مدرن است، از اینرو شهر دوستدار معلولان یک ضرورت اجتماعی است که میتواند جامعهای عادلانهتر و پایدارتر ایجاد کند.
شهر دوستدار معلولان، شهری است که در آن تمام زیرساختها، امکانات و خدمات بهگونهای طراحی شده است که افراد دارای معلولیت بتوانند بدون هیچ محدودیتی از آنها بهرهمند شوند و این رویکرد نهتنها حقوق انسانی و اجتماعی افراد دارای معلولیت را رعایت میکند، بلکه به یکپارچگی اجتماعی و افزایش کیفیت زندگی تمام شهروندان کمک میکند.
طبق آمار سازمان ملل بیش از یک میلیارد نفر یا حدود 15 درصد جمعیت جهان با نوعی معلولیت زندگی میکنند و در ایران نیز بنا به گزارش سازمان بهزیستی کشور دو درصد از جمعیت کل کشور شامل حدود یک میلیون و 300 هزار نفر معلول هستند که این افراد نیازمند دریافت خدمات مختلف توانبخشی هستند، بنابراین سیستم حملونقل عمومی شهر دوستدار معلولان باید شامل اتوبوسها، متروها، و تاکسیهای قابل دسترس برای افراد دارای معلولیت باشد و این وسایل دارای رمپ، آسانسور، و فضای کافی برای ویلچر باشد.
زیرساختهای شهری همچون پیادهروها، تقاطعها و فضاهای عمومی باید به گونهای طراحی شود که عبور و مرور افراد دارای معلولیت را تسهیل کند.
اگر تفکر جامعه توجه به اکثریت گروههای جامعه است، افراد کمتوان نیز باید در اولویت توجه قرار گیرند، بیشک بسیاری مواقع شاهد مشکلات متعدد معلولان در سطح شهر برای تردد و استفاده از امکانات شهری بودهایم و بسیاری از طراحیهای سطح شهر بدون توجه به نیازهای این قشر انجام شده است، بنابراین ضروری است که مدیریت شهری بستر فعالیتها و وسایل رفع نیازهای افراد گروههای مختلف بهویژه معلولان که بخشی از ظرفیتهای جامعه هستند را در شهر به بهترین وجه فراهم سازد.
در کشور ما نیز طبق ماده دو قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، تمام وزارتخانهها، سازمانها و مؤسسات، شرکتهای دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظف هستند در طراحی، تولید و احداث ساختمانها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل کنند که امکان دسترسی و بهرهمندی از آنها، برای معلولان همچون افراد عادی فراهم شود.
شناسه خبر 92972