شیرینی‌های جورواجور، ساندویچ‌های متنوع، نوشیدنی خنک و گوارا، مغزهای نمکی و البته خوش‌قیمت، میوه‌های واکس‌زده و خوش‌عطر در بسته‌بندی‌های ویژه، هم دلبرند و هم انصافاً آب از لب‌ولوچه آدم به راه می‌اندازند! عطر خوش مریم و لیلیوم‌های تازه در جوار رخ زیبای رز سرخ و سفید هم که هوش از سر می‌برد. همه‌چیز مهیاست تا پس از یک تحقیق و پژوهش نفس‌گیر، تأیید اساتید در پای دفاعی جانانه خستگی را از دوش دانشجوی جوان بردارد. میهمانان سر می‌رسند. در ابتدای مراسم پک‌های پروپیمان تقدیم نگاه و شکم‌هایشان می‌شود تا ضیافتی خاطره‌انگیز را رقم زند. یک میهمانی علمی اما…
*رشد پذیرایی‌های لاکچری در جلسات دفاعیه
پذیرایی از مهمانان در جلسات دفاعیه دانشجویان همیشه بخشی از فرهنگ دانشگاهی بوده است. این کار نشانی از احترام و قدرشناسی به حاضران است؛ افرادی اعم از خانواده، فامیل، دوستان و آشنایان، و هم‌کلاسی‌ها و اساتید دانشگاه. اما اخیراً، شاهد روندی هستیم که پذیرایی‌های ساده به‌سوی لاکچری شدن و تجملات بیش از حد حرکت کرده‌اند. شاید بهتر است بگوییم یک‌جور بریزوبپاش افراطی با هزینه‌های فوق سنگین! این تغییر، به‌نوعی باعث ایجاد چشم‌وهم‌چشمی بین دانشجویان شده و فشارهای مالی زیادی را بر آن‌ها تحمیل کرده. بسیاری از دانشجویان دیگر احساس می‌کنند که برای جلب رضایت استادان و هم‌کلاسی‌ها، آن‌ها هم باید هزینه‌های بالایی را برای این پذیرایی‌ها متحمل شوند.
*وقتی چشم و هم‌چشمی وارد دنیای علم و دانش می‌شود
یکی از عوامل اصلی رشد پذیرایی‌های لاکچری، چشم‌وهم‌چشمی بین دانشجویان است. گاه دانشجویان به‌منظور جلب‌توجه و تأثیرگذاری بر اساتید و هم‌دانشگاهیان خود، از پذیرایی‌های خاص و پرهزینه استفاده می‌کنند. متأسفانه، با نگاهی به برخی از موارد، می‌توان این‌طور تلقی کرد این روند پذیرایی‌های ویژه به‌نوعی شبیه به رشوه به استادان تلقی می‌شود و این برداشت در اذهان مخاطبان ایجاد می‌شود که چه‌بسا دانشجو برای افزایش نمره و توجه استادان، به سمت تجملات بیش از حد و پذیرایی‌های گران‌قیمت رفته است.
* تأثیر پذیرایی‌های لاکچری بر دیگر دانشجویان
این نوع پذیرایی‌ها تأثیر منفی بر دیگر دانشجویان دارد. برای مثال، دانشجویی که توان مالی کمتری دارد، به‌دلیل نگرانی از مقایسه‌شدن با پذیرایی‌های لاکچری دوستانش و یا خجالت از چنین وضعیتی مجبور به قرض گرفتن پول از خانواده و دوستان خود می‌شود. این وضعیت به‌طور مستقیم باعث افزایش استرس و فشار بر دانشجویان و همچنین نگرانی‌های غیرضروری خواهد شد و بدون شک دانشجویان را از هدف اصلی جلسات دفاعیه که همان ارزیابی علمی و پژوهشی است دور می‌کند.
*این محفل علمی هم بوی بدعت می‌دهد!
پذیرایی‌های لاکچری در جلسات دفاعیه شباهت زیادی به سایر مراسم‌های تجملی پیدا کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال همان‌طور که در عروسی‌ها، جهازبرون‌ها، سیسمونی‌ها و جشن‌های من‌درآوردی مانند تعیین جنسیت و… شاهد تجملات و هزینه‌های بالا و چه‌بسا بریز و بپاش‌های غیرضروری هستیم، این مدل پذیرایی‌های افراطی در جلسات علمی همچون دفاع از پایان‌نامه نیز به‌نوعی تقلید از این بدعت‌ها محسوب می‌شود.
*نظرات مخاطبان شنیدنی است!
کامنت‌های مخاطبان بسته‌بندی‌ها و به‌عبارتی پک‌های ویژه خواندنی است. عده‌ای تحسین و تشویق می‌کنند و از زیبایی و نظمشان می‌گویند و در این میان عده‌ای هم، نگران ایجاد فرهنگی مصرف گرایانه و مسرفانه در بین جامعه دانشگاهی و فرهیخته اند. جامعه‌ای علمی که مبارزه با ضد ارزش‌ها باید از دل او بیرون بیاید نه آنکه خود مروج آن باشد.
«مسعود»، مخاطبی است که رقم پک‌ها را به تعداد میهمانان محاسبه می‌کند و معتقد است چرا این همه هزینه نابه‌جا؟! با این مبلغ می‌شود نه به این تعداد میهمان که به چند برابرشان یک وعده غذای کامل وچه بسا لاکچری تقدیم کرد.
هموطن دیگری این مدل از پذیرایی را یکجورهایی همان رشوه معمول خودمان می‌داند و معتقد است این خوراکی‌های جذاب بوی تملق و چاپلوسی می‌دهند؛ آن هم از نوع گدایی برای نمره‌ای شیرین!
دختر خانمی 24ساله هم این هم زیبایی را تجمل می‌داند و انگار دل خوشی از آن ندارد.
«روزبه» نگران جوانان این مملکت است. نگران روح و روان آن‌هایی که یا دستشان به دهانشان می‌رسد اما می‌خواهند بدعت‌شکنی کنند و یا آن‌هایی که واقعاً آه در بساط ندارند. او آرزو می‌کند این اخلاقیات ضد علمی و چه‌بسا ضد ارزش‌ها از جامعه علمی رخت بربندد تا جوان‌های ایرانی بدون ناخالصی مدرک بگیرند. مدارکی که قرار است با آن‌ها، آینده ایران را بسازند و خلوصشان بی‌اندازه مهم و حیاتی است!
خانم استاد هم کم، دغدغه ندارد. پیشنهادش چای یا آب معدنی با چند تا کیک ناقابل است آن هم فقط برای خالی نبودن عریضه و تر کردن گلو وگرنه به قول او دانشجو زحمت کشیده و پذیرایی این جلسه، باید برعهده دانشگاه باشد. چراکه دانشجو خودش به اندازه کافی نگرانی، اضطراب و استرس دارد.
*بسته‌بندی‌هایی که روز به‌روز لاکچری‌تر می‌شوند
بگذریم که تقاضای این پذیرایی‌های ویژه و گران‌قیمت، نه‌تنها میزان عرضه را بالا می‌برد بلکه باعث می‌شود روز به‌روز شکل‌هایی جدید و لاکچری‌تر از قبل با قیمت‌هایی بیشتر و بیشتر ارائه شود. تولیداتی که امنیت فرهنگی در جوامع علمی و دانشگاهی را خدشه دار خواهد کرد.
*هدیه‌ای به ارزش یک سکه ناقابل از نوع بهار آزادی!
البته گاه دانشجویان متمول در اجرای پذیرایی‌های روز دفاعشان، به این حد بسنده نمی‌کنند و به جای یک شاخه گل، گلدانی به نشان طراوت طبیعت، کتابی ارزنده و یک یادگاری ارزشمند اما کم‌قیمت برای قدرشناسی از اساتید راهنمای خود، به قدر برهم زدن همه تابوها، سنت‌ها، قوانین ارزشی و انسانی و در یک کلام به حد در هم ریختن معادلات استاد و شاگردی هدایایی با ارزش مالی فراوان درنظر می‌گیرند. مواردی همچون تقدیم یک سکه طلایی رنگ بر روی پک لاکچری پذیرایی از اساتید حاضر در جلسه!
*راهکارهای مقابله با تجمل‌گرایی در عرصه دانش
انگار اینجا هم حرف و سخن افاقه‌ای ندارد و برای مقابله با این روند رو به رشد در معضل تجمل‌گرایی، باید پای قانون وسط بیاید! قوانینی برای ساده‌سازی و کاهش هزینه‌های پذیرایی. به‌عنوان مثال، می‌توان به دانشجویان توصیه کرد که از پذیرایی‌های ساده و مختصر استفاده کنند و به جای تمرکز بر تجملات، به کیفیت محتوای علمی و پژوهشی خود بپردازند. همچنین دانشگاه‌ها می‌توانند با ایجاد قوانین و سیاست‌های مناسب، برگزاری جلسات دفاعیه را به سمت ساده‌سازی و کاهش هزینه‌ها هدایت کنند.
*پذیرایی آری، بریز و بپاش نه!
پذیرایی از مهمانان در جلسات دفاعیه امری مهم و لازم است، اما باید تنها نشانه‌ای از احترام و تشکر باشد، نه وسیله‌ای برای چشم و هم‌چشمی و جلب توجه مخاطبان و لازم نیست که این پذیرایی‌ها به شکل‌های بسیار پرهزینه تبدیل شوند. در ضمن نباید فراموش کنیم که هدف اصلی جلسات دفاعیه، ارزیابی علمی و پژوهشی دانشجویان است و نباید با تجمل‌گرایی و پذیرایی‌های لاکچری این هدف اصلی تحت تأثیر قرار گیرد. باید تا می‌شود از افراط در پذیرایی آن هم در یک محیط علمی خودداری و تادحد ممکن آن‌ها را ساده و محترمانه برگزار کرد تا به همه دانشجویان امکان برگزاری جلساتی بدون نگرانی از هزینه‌ها و چشم و هم‌چشمی را بدهد. دانشگاه‌ها هم باید دست بجنبانند تا با اتخاذ سیاست‌های مناسب و متناسب، از تداوم و گسترش این بدعت‌ها جلوگیری کنند و جلسات دفاعیه را به مسیری صحیح و علمی هدایت کنند.