آیت‌الله آملی لاریجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام اخیراً گفته که آن چیزی که برخی از اعضای مجمع را قانع کرده، این است که مجلس دهم با تحفظ به این دو لایحه رأی داده است و ما با این تحفظ و به‌صورت مشروط می‌توانیم این دو لایحه را قبول کنیم.
پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی و بین‌المللی ایران طی سال‌های اخیر بوده است. در حالی که برخی معتقدند عضویت در این نهاد می‌تواند شفافیت مالی و تعاملات بانکی ایران با جهان را تسهیل کند، برخی کارشناسان نیز به پیامدهای پذیرش لوایح FATF هشدار داده‌اند.
حق شرط نمی‌تواند تهدیدات FATF را کاهش دهد
مسعود براتی، کارشناس اقتصادی، با اشاره به روند بررسی FATF در مجمع تشخیص تأکید کرد که پذیرش مشروط این لوایح، موضوع تازه‌ای نیست. براتی می‌گوید که از همان ابتدا که لوایح به مجلس ارسال شد، بحث حق شرط و پذیرش مشروط مطرح بود و در سال‌های 1397 تا 1400 نیز در مجمع بررسی شد.
براتی به بررسی دقیق کمیسیون حقوقی و قضائی مجمع در سال 1397 اشاره می‌کند و می‌گوید کمیسیونی که ریاست آن با آملی لاریجانی بود و شخصیت‌هایی چون شهید رئیسی، آیت‌الله جنتی، آقای اژه‌ای و دیگران نیز در آن حضور داشتند. این کمیسیون با رأی قاطع اعلام کرد که «حق شرط» نمی‌تواند تهدیدات FATF را برای ایران کاهش دهد.
به گفته براتی، یکی از دلایل این رأی قاطع، مغایرت حق شرط با اهداف اصلی معاهده است که آن را از نظر حقوقی باطل می‌کند. همچنین نهاد FATF به‌طور صریح اعلام کرده است که اگر حق شرط مانع اجرای کامل مفاد معاهده شود، از سوی این نهاد پذیرفته نخواهد شد.
چرا پذیرفتن لوایح FATF به ضرر کشور است؟
یکی از نگرانی‌های اصلی مخالفان پیوستن به لوایح FATF، احتمال دسترسی کشورهای غربی و به‌ویژه ایالات متحده به اطلاعات مالی و تراکنش‌های بانکی ایران از طریق سازوکارهای FATF است. این موضوع می‌تواند منجر به شناسایی مسیرهای دور زدن تحریم‌ها و تنگ‌تر شدن حلقه‌های فشار اقتصادی شود.
همچنین برخی از تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که استانداردهای FATF ممکن است به‌طور گزینشی و با نیت سیاسی علیه کشورهای خاصی مانند ایران به‌کار گرفته شود. به‌ویژه با توجه به نفوذ کشورهای غربی در این نهاد، احتمال سوءاستفاده از اطلاعات مالی به منظور فشار سیاسی و دیپلماتیک وجود دارد.
کارشناسان بر این باورند که حتی در صورت اجرای کامل استانداردهای FATF توسط ایران، هیچ تضمینی برای لغو تحریم‌ها یا باز شدن درهای نظام مالی جهانی و خارج شدن ایران از لیست سیاه به روی ایران وجود ندارد. تجربه‌های گذشته، از جمله در موضوع برجام، به عنوان نمونه‌ای از عدم پایبندی غرب به تعهدات خود مطرح می‌شود.