تحولات خونبار پس از 7 اکتبر 2023، نقطه عطفی در تاریخ تقابل ملت فلسطین و رژیم صهیونیستی رقم زد. از همان ساعات اولیه پس از عملیات «طوفان الأقصی» که توسط نیروهای مقاومت فلسطینی انجام شد، رژیم اشغالگر قدس با نادیده‌ گرفتن تمامی هنجارهای بین‌المللی، حقوق بشر و اصول بنیادین حقوق جنگ، حملاتی همه‌جانبه و بی‌سابقه را علیه نوار غزه آغاز کرد؛ حملاتی که نه‌تنها زیرساخت‌های غیرنظامی، بلکه بیمارستان‌ها، مدارس، مساجد، کلیساها، کمپ‌های پناهجویان و حتی کاروان‌های امدادرسانی را هدف قرار داد.
در این مدت، آنچه بیش از هر چیز در افکار عمومی جهانیان جلب توجه کرد، عبور آشکار رژیم صهیونیستی از تمامی خطوط قرمز انسانی و حقوقی بود که تظاهرات علیه سیاست‌های رژیم صهیونیستی را تا قلب کشورهای آمریکایی و اروپایی به‌ویژه جوامع دانشگاهی آنجا کشاند. همزمان، سکوت سنگین نهادهای بین‌المللی و ناکارآمدی سازمان‌های مدعی دفاع از حقوق بشر، عمق بحران را دوچندان کرد و نشان داد که مسئله غزه، تنها یک مسئله فلسطینی یا عربی نبوده، بلکه مسئله‌ای انسانی، جهانی و وجدانی است.
در این میان، جایگاه ایران به‌عنوان یکی از حامیان تاریخی آرمان فلسطین و نیز نقش نخبگان فکری، احزاب سیاسی و کارشناسان حوزه سیاست خارجی، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته. در همین راستا، گفت‌وگویی داشته‌ایم با کارشناس برجسته مسائل خاورمیانه و دبیرکل حزب سبز ایران، تا از منظر تحلیلی و راهبردی به بررسی وضعیت جاری در غزه، دلایل عبور رژیم صهیونیستی از آتش‌بس‌های موقت، ضرورت حمایت همه‌جانبه از ملت فلسطین و وظایف نهادهای داخلی و بین‌المللی در این زمینه بپردازیم.
آنچه در ادامه می‌خوانید، حاصل این گفت‌وگوست؛ تلاشی برای واکاوی لایه‌های پنهان بحران و بازتاب مسئولیت‌هایی که امروز بیش از هر زمان دیگری بر دوش جامعه جهانی سنگینی می‌کند.
*جنایات سیستماتیک، بدون مرز و محدودیت
دکتر حسین کنعانی‌مقدم در ابتدای سخنان خود با اشاره به استمرار جنگ‌افروزی از سوی رژیم صهیونیستی، تصریح کرد: این رژیم، بر اساس راهبرد «زمین سوخته» و هدف کوچ اجباری مردم فلسطین از غزه، عمل می‌کند. این رویکرد تنها در سایه حمایت کامل ایالات متحده آمریکا و انفعال مجامع بین‌المللی امکان‌پذیر شده، بنابراین، نمی‌توان واژه آتش‌بس را در این معادله دارای مفهوم واقعی دانست.
وی سپس با اشاره به ملاقات‌های پشت پرده سیاسی، به روایت دیداری میان نتانیاهو و ترامپ پرداخت و گفت: در این دیدار، ترامپ صراحتاً از نتانیاهو خواسته تا به عملیات نظامی ادامه دهد و غزه را خالی از سکنه کند، اسرائیل از واکنشی نگران نباشد زیرا مذاکرات با ایران ادامه دارد حتی وعده داده که پس از پایان عملیات، خودش برای تصاحب و بازسازی وارد میدان خواهد شد. این، نمونه‌ای از پشت‌پرده سیاست‌گذاری‌های ناعادلانه در نظم جهانی امروز است.
*سقوط دولت نتانیاهو در گرو توقف جنگ
دبیرکل حزب سبز ایران با اشاره به معادلات درون‌سیاسی تل‌آویو ادامه داد: نتانیاهو به‌خوبی می‌داند که پذیرش آتش‌بس و پایان دادن به جنگ، می‌تواند به سقوط کابینه‌اش منجر شود؛ بنابراین، حفظ بقای سیاسی خود را در گرو ادامه کشتار و جنایت علیه مردم غزه می‌بیند. در کنار این هدف، او تلاش می‌کند با نابودسازی توان مقاومت، مانع از تکرار حملات حزب‌الله، جهاد اسلامی و همچنین موشک‌باران یمنی‌ها به تل‌آویو شود.
*سکوت سازمان‌ها، خیانت برخی سران عرب
کنعانی‌مقدم از عملکرد نهادهای بین‌المللی به‌شدت انتقاد کرد و افزود: سازمان همکاری‌های اسلامی که اساساً برای حمایت از قدس شریف و مردم فلسطین تشکیل شده، به همراه اتحادیه عرب، نتوانسته‌اند هیچ اقدام بازدارنده مؤثری انجام دهند در حالی که رژیم صهیونیستی هر روز صدها غیرنظامی را قتل‌عام می‌کند، پاسخ این نهادها در حد صدور بیانیه باقی مانده است.
وی در ادامه تأکید کرد: تنها راهکار مؤثر، تشکیل ارتشی واحد و منسجم از کشورهای اسلامی برای مقابله عملی با رژیم صهیونیستی است. تجربه‌های گذشته نشان داده که تنها حضور فیزیکی و اراده قاطع، می‌تواند معادلات میدانی را تغییر دهد. اما متأسفانه برخی سران عرب با خیانت به آرمان فلسطین، این ظرفیت را عملاً به حاشیه رانده‌اند.
کارشناس مسائل خاورمیانه در پاسخ به این پرسش که چه نوع حمایت‌هایی در حال حاضر مؤثرترند، چند محور را برشمرد و اعلام کرد: تقویت مقاومت در همه سطوح، به‌ویژه در بعد تسلیحاتی و لجستیکی، بازگشایی معابر انسانی برای رساندن کمک‌های دارویی، غذایی، آب و برق به مردم تحت محاصره و نیز اعمال فشار سیاسی بر حامیان رژیم صهیونیستی، بخشی از راهکارهای مؤثر هستند.
کنعانی‌مقدم همچنین به نقش کشورهای اسلامی در سازمان ملل متحد اشاره و اعلام کرد: این کشورها باید با رویکردی واحد، به‌دنبال صدور قطعنامه‌هایی الزام‌آور باشند که ماشین جنگی رژیم صهیونیستی را متوقف کند. اگر این اتفاق نیفتد، به‌نظر می‌رسد نقشه آمریکا و اسرائیل برای پاک‌سازی کامل فلسطین از سکنه، وارد مرحله اجرایی خواهد شد.
*بیداری وجدان جهانی، از خیابان تا تحریم
وی با اشاره به موج‌های مردمی ضدصهیونیستی در سراسر جهان اظهار کرد: ما شاهد یک بیداری جهانی هستیم؛ به‌ویژه در میان جوانان که فارغ از مذهب و نژاد، به خیابان‌ها آمده‌اند و جنایات رژیم صهیونیستی را محکوم می‌کنند. اگر این حرکت‌های خودجوش مردمی تقویت شده و به مطالبه سیاسی از سوی ملت‌ها علیه دولت‌هایشان تبدیل شود، می‌تواند حاکمان را به قطع روابط با رژیم صهیونیستی وادار کند.
دبیرکل حزب سبز ایران اضافه کرد: تحریم اقتصادی، رسانه‌ای، دانشگاهی و حتی ورزشی، ابزارهای قدرتمندی برای منزوی کردن اسرائیل است و این بایکوت‌ها می‌توانند نقش مکمل مقاومت نظامی در میدان باشند.
*راهپیمایی روز قدس؛ نماد تداوم آرمان
کنعانی‌مقدم سپس با اشاره به حضور گسترده مردم ایران در راهپیمایی روز جهانی قدس گفت: سال جاری، با وجود هم‌زمانی با اعیاد نوروز، شاهد حضور پرشور مردم بودیم. بر اساس اطلاعاتی که دریافت کرده‌ام، میزان مشارکت نسبت به سال گذشته بیش از 30 درصد افزایش یافته. این نشان می‌دهد که مردم ما همچنان پای آرمان فلسطین ایستاده‌اند.
وی در پایان مطرح کرد: بزرگ‌ترین وظیفه ما امروز، حفظ روحیه مقاومت و بیدار نگه داشتن وجدان نسل جوان است. اگر این وجدان‌ها بیدار بمانند، هیچ نیرویی در جهان نمی‌تواند نام فلسطین را از حافظه تاریخ پاک کند.
*ضرورت عبور از همدردی و حرکت به‌سوی اقدام
در خاتمه باید گفت؛ بحران جاری در غزه دیگر صرفاً یک مسئله منطقه‌ای یا درگیری دوطرفه نیست؛ آنچه در این سرزمین کوچک اما مقاوم جریان دارد، بازتابی از شکاف عمیق میان ادعاهای جهانی درباره حقوق بشر و واقعیت میدانی بی‌دفاع‌ترین انسان‌هاست. نسل‌کشی سیستماتیکی که در سایه محاصره، بمباران و قطع جریان حیاتی زندگی اتفاق می‌افتد، نیازمند چیزی فراتر از واکنش‌های کلیشه‌ای و بیانیه‌های محکومیت است.
امروز نه‌تنها قدرت‌های جهانی، بلکه افکار عمومی، رسانه‌ها، نهادهای مدنی و حتی شهروندان عادی نیز در برابر یک انتخاب روشن قرار دارند؛ یا باید به ادامه سکوت و انفعال تن داد یا مسئولیتی جدی در قبال جلوگیری از تکرار فجایع انسانی برعهده گرفت.
از این منظر، حمایت از مردم غزه دیگر یک ترجیح سیاسی یا ایدئولوژیک نیست، بلکه آزمونی برای صداقت در پایبندی به اصول اولیه انسانیت است؛ آزمونی که رسانه‌ها نیز در آن نقش برجسته‌ای دارند. رساندن صدای محاصره‌شدگان، ثبت حقیقت در برابر تحریف و تبدیل موج همدردی جهانی به فشار عملی بر تصمیم‌گیران سیاسی، تنها بخشی از مسئولیتی است که امروز، رسانه‌ها در برابر تاریخ و وجدان بشری برعهده دارند.

سمیرا گمار