در سینه‌ جنوب همدان، جایی که کوهستان سرافراز الوند با دشت‌های فراخ درآمیخته، شهری خفته است به‌نام تویسرکان؛ شهری که طبیعت با هزار دست هنرمندش آن را آراسته و تاریخ در هر گوشه‌اش نشان‌هایی از عظمت گذشتگان برجای نهاده است. این شهر را به‌حق «شهر طلای سبز» نام نهاده‌اند، چراکه گویی تاجی از درختان کهنسال گردو بر سر نهاده و در هر فصل، رخساری نو از زیبایی به نمایش می‌گذارد.
هوای معتدل و کوهستانی تویسرکان، نفس‌های تازه‌ای است که کوه الوند در سینه‌ این شهر می‌دمد؛ در دامن این طبیعت روح‌افزا، گنجینه‌ای از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی نهفته است.
تویسرکان شهری است که هر گوشه‌اش روایتی از هم‌زیستی طبیعت و تاریخ را بازمی‌گوید. از شکوه کاروان‌سراهای صفوی تا زیبایی باغ‌های سرسبز، از عرفان آرامگاه‌هایش تا هنر معماری بازارهای قدیمی، همه و همه نشان از شهری با اصالت و ظرفیت‌های بی‌نظیر دارد.
یکی از آثار تاریخی تویسرکان، آرامگاه حبقوق نبی (ع) است که در گذر تاریخ آسیب‌های بسیاری دیده و بارها هم بازسازی شده است. گفته شده حبقوق از پیامبران یهودی و اهل کتاب بوده که تقریباً 700 سال پیش از میلاد مسیح زندگی می‌کرده است.
مصالح اصلی این بنا آجر بوده و سقف آن به شکل گنبدی مخروطی است؛ همچنین قدمت این آرامگاه به دوره سلجوقیان و قرن هفتم هجری قمری می‌رسد.
اخیراً برای بهبود زیرساخت‌های گردشگری در آرامگاه حبقوق نبی (ع) طرحی پیشنهاد شده است تا برای این شهرستان جذب گردشگر داشته باشد،
مدیر طراحی پروژه توسعه و بازآفرینی آرامگاه حبقوق نبی (ع) در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه سپهرغرب مطرح کرده بود که طرحی مشابه میدان نقش جهان اصفهان برای این محل مورد نظر است و این سامان‌دهی برای ایجاد زیرساخت‌های لازم خدماتی، رفاهی و رونق گردشگری در پیرامون آرامگاه درنظر گرفته شده است.
به گفته صاحب محمدیان‌منصور، مجموعه آرامگاه حبقوق نبی (ع) یک پارک با ابعاد 200 متر در 200 متر پیرامون خود دارد و عرصه درجه یکش محسوب می‌شود که امکان دخل و تصرف در آن وجود ندارد؛ با توجه به نابه‌سامانی‌هایی که در این فضا وجود داشت و عدم وجود زیرساخت‌های لازم خدماتی، رفاهی و گردشگری پیرامون آن، پیشنهاد شد طرحی برای ساما‌ن‌دهی آن تهیه شود.
محمدیان منصور با اشاره به این موضوع که متأسفانه محل پیرامون آرامگاه این پیامبر الهی به فضایی برای دور دور کردن ماشین‌ها تبدیل شده است و به شکل نابه‌سامانی درحال ایفای نقش است، افزوده بود که با توجه به این موضوعات، مقرر شد برای آن طرحی تهیه شود که پس از مطالعات، طرحی با توجه به ضوابط میراث فرهنگی در پیرامون محدوده 200 متری محوطه مقبره و برگرفته از الگوهای ایرانی مثل میدان گنجعلی‌خان، میدان نقش جهان، امامزاده علی عباس (ع) و سایر امامزاده‌ها و مراکز مذهبی، برای آن درنظر گرفته شد.
مدیر طراحی پروژه توسعه و بازآفرینی آرامگاه حبقوق نبی (ع) تأکید کرده بود که در این طرح جاده به‌صورت انسان‌محور و برای گردشگری طراحی شد و در جداره بیرونی آن در لایه‌های بعدی کاربری‌های گردشگری، فرهنگی، مسجد و مواردی از این‌دست درنظر گرفته شده است.
محمدیان‌منصور تصریح کرده بود که طرح به‌گونه‌ای درنظر گرفته شده که لایه نخست آن کاربرد تجاری داشته باشد تا بتواند هزینه‌های ساخت‌وساز ادامه طرح را از فروش واحدهای ساخته‌شده تأمین کند.
وی در تشریح این طرح گفته بود که این طرح شامل یک فرهنگ‌سرا در جداره شمال غربی، مسجد بزرگ در قسمت جنوب غربی، زائرسرا و مجموعه‌های گردشگری در شمال شرقی بوده و در لاین نخست پارک رواق‌هایی هست که طبقه بالا و پشت آن تجاری طراحی شده است.
این مدیر با بیان اینکه آن را تقریباً مشابه میدان نقش جهان اصفهان طراحی کرده‌ایم، افزوده بود که تاکنون تنها طرح این فضا ارائه شده است و ازنظر کالبدی کاری در آن انجام نشده و فقط برای آن کمیسیون ماده پنج گرفته شده است و تا جایی که من اطلاع دارم به دنبال جذب سرمایه‌گذار هستند.
وی ادامه داده بود که طرح ما همانند میدان نقش جهان است که مرکز اقتصادی توریستی است و درعین‌حال ابعادهای مختلفی که میدان‌های کهن ایرانی مثل میدان نقش جهان داشتند را در بر بگیرد و فقط یک میدان برای بُعد اجتماعی، اقتصادی و یا مذهبی به‌تنهایی نیست، بلکه همه این ابعاد را شامل می‌شود.
مدیر طراحی پروژه توسعه و بازآفرینی آرامگاه حبقوق نبی (ع) با بیان اینکه میدان نقش جهان دارای سه رکن اساسی شامل بازار، حکومت و مذهب است، گفته بود که در این میدان مسجد بُعد مذهبی، عالی‌قاپو بُعد حکومتی و بازار حکم اقتصاد مردمی است و همه ابعاد مختلف در آن حضور دارند.
وی توضیح داده بود که هدف ما در آرامگاه حبقوق نبی (ع) همین است که اقتصاد، مباحث اجتماعی، مذهبی، زیست‌محیطی، فضای سبز و آرامگاه به‌صورت یک میدان قاب‌شده باشند و ابعاد مختلف در کنار آن نقش پیدا کنند و یک مرکز گردشگری باشد.
محمدیان‌منصور با اشاره به اینکه در این فضا گردشگر همه موضوعات لازم خود را مانند اقامت، خرید، مرکز مذهبی و غیره خواهد یافت، افزوده بود که بخش فرهنگ‌سرا و سالن چندمنظوره درنظر گرفته‌شده در این محل به‌عنوان نمادی از بُعد حکومتی با کاربرد اداری است تا به‌صورت قطب گردشگری باشد و گردشگر بتواند از طریق آن به دیگر فضاها معرفی شود.
مدیر طراحی پروژه توسعه و بازآفرینی آرامگاه حبقوق نبی (ع) در ادامه تصریح کرده بود که انتقادی که به طرح وارد می‌شد، عدم توانایی جذب گردشگر به این فضا بود؛ اینکه تویسرکان چنین قدرتی برای جذب گردشگر ندارد و شاید بعد از ساخت مغازه‌ها نتوانیم آن‌ها را به فروش برسانیم.
وی با عنوان اینکه طرح‌های این‌چنینی برای بازه دو روز آینده نیست بلکه این طرح‌ها در طولانی‌مدت به نتیجه خواهند رسید، تأکید کرده بود که برای مثال فضای آرامگاه بوعلی‌سینا قبل از ساخت آرامگاه فعلی، آیا گردشگری داشته است؟ در گذشته بنای آرامگاه بوعلی‌سینا نسبت به امروز کمتر شناخته شده بود، اما امروز این بنا به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری همدان تبدیل شده است که پیرامون آن به‌عنوان یک بازار برای توریست بوده و انواع مقاصد مختلف در آن وجود دارد.
محمدیان‌منصور افزوده بود که مقبره باباطاهر هم قبل از اینکه آرامگاه آن تأسیس شود، وضعیتی مانند آرامگاه حبقوق نبی (ع) داشت، اما اکنون پس از سامان‌دهی و ایجاد مراکز تفریحی و مذهبی و هتل، میزان گردشگر زیادی را به خود جذب کرده است.
با ذکر این مقدمه و بازخوانی اطلاعاتی که بهار سال گذشته درخصوص طرح توسعه آرامگاه حبقوق نبی (ع) به‌دست آوردیم، اکنون با اسحاق ترکاشوند، رئیس اداره میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی شهرستان تویسرکان گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
رئیس اداره میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی شهرستان تویسرکان با اشاره به اینکه از سال 1400 با تدبیر مسئولان شهرستان تویسرکان و به‌منظور مدیریت جامع آستان حضرت حبقوق نبی (ع)، اعضای هیئت امنا به اعضای حقوقی تغییر پیدا کردند، گفت: بر این اساس ریاست هیئت امنای حبقوق نبی (ع) به‌عهده استاندار همدان بوده و مدیرکل میراث فرهنگی، مدیرکل اوقاف و امور خیریه، نماینده مردم تویسرکان در مجلس شورای اسلامی و فرماندار، امام‌جمعه و شهردار تویسرکان به‌عنوان اعضای حقوقی هیئت امنای جدید حبقوق نبی(ع) انتخاب شدند.
اسحاق ترکاشوند خاطرنشان کرد: نخستین تصمیم هیئت امنای جدید تهیه طرح مطالعاتی برای این محل بود که بر این اساس پس از انتخاب مشاور ذی‌صلاح، فاز صفر آن با اعتباری بیش از 250 میلیون تومان و فاز یک آن با اعتباری بیش از 500 میلیون تومان، تهیه شد و پس از طرح و تصویب در هیئت امنا، به تصویب کمیسیون‌های ذی‌ربط رسید.
وی در ادامه ابراز کرد: برایاین طرح پس از رسیدن به مرحله اجرا، با توجه به پیگیری منابع مالی آن از بخش خصوصی، جلساتی در سطوح مختلف با حضور و پیگیری‌های نماینده مردم تویسرکان در مجلس شورای اسلامی و همچنین فرمانداران ادوار مختلف تویسرکان، برگزار شد.
ترکاشوند ادامه داد: سرمایه‌گذارانی برای اجرای این طرح اعلام آمادگی کرده‌اند و در این خصوص جلساتی در سطوح مختلف به‌منظور پیگیری طرح سامان‌دهی آرامگاه حبقوق نبی (ع) برگزار شده است.
رئیس اداره میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی شهرستان تویسرکان نیز از برگزاری جلسه فنی طی این هفته برای طرح خبر داد و گفت: برگزاری این جلسه با حضور کارشناسان میراث فرهنگی، شهرداری، اوقاف و دفتر فنی استانداری همدان خواهد بود تا ملاحظات فنی آن بررسی شود و سپس در جلسه هیئت امنا موضوع واگذاری پروژه به سرمایه‌گذار ذی‌صلاح مطرح می‌شود تا ساخت و اجرای پروژه آغاز شود.
تویسرکان یکی از شهرستان‌هایی است که جهت توسعه نیازمند زیرساخت مناسب برای معرفی است؛ چراکه هنوز برخی محصولات این شهرستان مانند گردو در سایه عدم برندسازی، مغفول مانده‌اند.
توسعه حوزه گردشگری کمک شایانی به معرفی و رونق این شهرستان خواهد کرد و طرح توسعه و سامان‌دهی آرامگاه حبقوق نبی (ع)، یکی از ظرفیت‌های مناسب جهت پیشرفت این شهرستان در حوزه گردشگری مذهبی است و می‌تواند ظرفیت بسیار خوبی برای پیوند بین ادیان باشد.
با وجود اینکه طرح مطالعاتی این پروژه از سال 1400 آغاز شده و سرمایه‌گذارانی برای سرمایه‌گذاری در این طرح اعلام آمادگی کرده‌اند، اما روند کار به‌کُندی پیش رفته و طی این چهار سال تنها فاز صفر و یک پروژه انجام شده؛ درحالی که با توجه به اینکه گردشگری به‌عنوان یکی از محورهای توسعه استان مطرح می‌شود، انتظار می‌رود چنین طرح‌هایی بیشتر پیشرفت داشته باشند.
کلام آخر آنکه وجود ظرفیت‌های مکمل در شهرستان‌های استان همدان، می‌تواند در ماندگاری مسافر و افزایش حضور آن در شهر، کمک کند؛ البته به شرط آنکه ظرفیت‌‎‌های گردشگری استان به‌صورت مداوم در بسترهای مختلف، معرفی و تبلیغ شوند.

شهره کرمی