شمشیربازی یا فِنسینگ، یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین ورزش‌های رزمی در تاریخ بشر است که ترکیبی از مهارت‌های فنی، سرعت عمل، قدرت تمرکز و راهبردهای ذهنی را در قالب یک رقابت دوستانه به نمایش می‌گذارد. این ورزش که ریشه در هنرهای رزمی باستان دارد، امروز به‌عنوان یک رشته‌ المپیکی رسمی شناخته شده و در بسیاری از کشورها به‌عنوان یک ورزش مهارتی و حرفه‌ای دنبال می‌شود.
در ایران فدراسیون شمشیربازی فعالیت داشته و شمشیربازان ایرانی در رقابت‌های بین‌المللی حضور پررنگی دارند. همچنین شمشیربازی در مدارس، دانشگاه‌ها و باشگاه‌های ورزشی به‌عنوان ورزشی مؤثر در رشد جسمی، روانی و فکری نوجوانان و جوانان معرفی شده است. تمرکز، سرعت تصمیم‌گیری، احترام به قوانین و حفظ آرامش ازجمله ویژگی‌هایی هستند که در جریان آموزش این ورزش تقویت می‌شوند.
در همین راستا خبرنگار روزنامه سپهرغرب با سعید شعبانی‌راد، رئیس هیئت شمشیربازی استان همدان که فعالیت خود در این سمت را از اواخر سال 1401 آغاز کرده، گفت‌وگویی داشته که در ادامه می‌خوانید:
* مهم‌ترین برنامه هیئت شمشیربازی برای توسعه این ورزش در سطوح پایه و باشگاهی چیست؟
مهم‌ترین برنامه، جذب فعالان و معرفی این رشته به خانواده‌ها و ورزشکاران است. همچنین به‌کارگیری ظرفیت‌های بخش خصوصی جهت ارتقای زیرساخت‌ها و توسعه این رشته ورزشی نیز ازجمله اولویت‌های ما به‌شمار می‌آید.
* وضعیت زیرساخت این ورزش در استان چگونه است؟
در حال حاضر، زیرساخت‌های موجود برای شمشیربازی در استان در سطح مطلوبی قرار ندارند. تنها یک سالن مختص این رشته در سطح استان داریم که آن هم فضای محدود و کوچکی دارد. با وجود پیگیری‌های انجام‌شده، تاکنون موفق به تأمین فضای مناسبی برای این ورزش از طریق اداره ورزش و جوانان یا سایر نهادها نشده‌ایم؛ البته این امر ناشی از محدودیت‌هایی است که در سطح استان، به‌ویژه در شهر همدان، در خصوص سالن‌های ورزشی تخصصی وجود دارد.
* وضعیت فعلی شمشیربازی در همدان و شهرستان‌ها چگونه است؟
متأسفانه، فعالیت شمشیربازی در شهرستان‌های استان برقرار نیست؛ البته مذاکرات اولیه‌ای با چند شهرستان برای راه‌اندازی این رشته انجام شده بود، اما تاکنون به مرحله اجرا نرسیده. در حال حاضر تنها سالن فعال شمشیربازی استان، در مجموعه استادیوم قدس قرار دارد.
*چه تعداد ورزشکار در این رشته فعالیت دارند؟
در حال حاضر، حدود 80 ورزشکار سازمان‌یافته در دو بخش آقایان و بانوان در حال فعالیت هستند. برنامه‌ریزی ما بر این است که این تعداد را تقریباً دو برابر کنیم؛ اما مهم‌ترین مانع در مسیر تحقق این هدف، کمبود فضای ورزشی مناسب برای این رشته است.
در رده پایه، وضعیت بسیار خوبی داریم. در مسابقات اخیر، تیم نونهالان استان با کسب پنج نشان طلا و چهار نشان دیگر، موفق به کسب مقام دوم کشور شدند. همچنین در رده بزرگسالان، علیرضا سلیمانی به‌عنوان عضو ثابت تیم ملی در اسلحه فلوره فعالیت دارد. سال گذشته نیز در رده بانوان، در بخش نوجوانان و جوانان موفق به کسب مقام سوم شدیم. همچنین چندی پیش، کارن شمسی برای حضور در مسابقات المپیاد دانش‌آموزی در کشور صربستان انتخاب شد. به‌طور کلی، از نظر کسب عنوان و نتیجه، عملکرد خوبی داشته‌ایم، اما از لحاظ زیرساختی همچنان با چالش مواجه هستیم.
*آیا سالنی که در اختیار هیئت ورزشی شما قرار دارد، اختصاصی است؟
بله، با توجه به ویژگی‌های خاص رشته شمشیربازی، این رشته نیازمند سالن اختصاصی است. به‌دلیل استفاده از تجهیزات الکترونیکی و پیست شمشیربازی، سالن باید به‌طور کامل در اختیار هیئت باشد. تنها سالنی که در اختیار داریم، اگرچه فضای کوچکی دارد، اما مختص هیئت شمشیربازی است. در حال حاضر، تمرینات بانوان در روزهای فرد و تمرینات آقایان در روزهای زوج برگزار می‌شود. زمان شروع تمرینات از ساعت 16:30 تا ساعت 20:00 است.
*برنامه هیئت شمشیربازی استان همدان برای تابستان چیست و افراد علاقه‌مند چگونه می‌توانند ثبت‌نام کنند؟
برای فصل تابستان، برنامه‌هایی در حوزه استعدادیابی داریم. علاقه‌مندان به این رشته می‌توانند برای ثبت‌نام، در ساعت فعالیت باشگاه یعنی از ساعت 16:30 به بعد، به محل سالن شمشیربازی واقع در مجموعه ورزشی قدس مراجعه کنند. همچنین حضور خانواده‌ها در ساعت 18 نیز امکان‌پذیر است.
*آیا رشته شمشیربازی هزینه‌بر است؟
با توجه به تجهیزات خاصی که نیاز دارد، در مقایسه با برخی دیگر از رشته‌های ورزشی، رشته‌ای نسبتاً هزینه‌بر به‌شمار می‌رود و نیازمند شمشیر، لباس مخصوص، ماسک و سایر تجهیزات استاندارد است. برخلاف برخی رشته‌ها که با یک توپ یا تجهیزات ساده آغاز می‌شوند، شمشیربازی به‌صورت حرفه‌ای و با هدف شرکت در مسابقات دنبال می‌شود و حالت آماتور چندانی ندارد. بنابراین هزینه تهیه لوازم اجتناب‌ناپذیر است و ورزشکاران از همان ابتدا نیاز به تجهیزاتی مشابه ورزشکاران قهرمانی دارند.
*آیا برنامه‌‌ای برای آموزشگاه شمشیربازی در استان مدنظر دارید؟
برنامه‌ریزی برای تابستان، پیش از شروع فصل انجام می‌شود. فرآیند استعدادیابی از مدارس آغاز شده و با تبلیغات محیطی، نصب بنر، همکاری با مشاوران مدارس و فعالیت‌های عمومی، اقدام به جذب ورزشکار می‌کنیم. در ایام تابستان، با توجه به زمان آزاد دانش‌آموزان، تمرینات در دو نوبت صبح و عصر برگزار می‌شود. علاقه‌مندان و افراد مستعد پس از طی دوره تابستانی، در صورت علاقه و توانایی، به‌صورت حرفه‌ای این رشته را ادامه می‌دهند.
*به‌عنوان رئیس هیئت، مهم‌ترین چالش حال حاضر را چه می‌دانید؟
مهم‌ترین چالش فعلی ما، کمبود فضای ورزشی اختصاصی است. در حال حاضر، با وجود 80 ورزشکار فعال، فضای موجود پاسخگوی نیازها نیست. در سال‌های اخیر، فعالیت‌های بسیاری ازجمله سازماندهی مربیان و داوران انجام شده که در گذشته یکی از چالش‌های اصلی ما بود و اکنون دیگر نیست. پس از حل مسئله سالن، تجهیز آن کار آسان‌تری خواهد بود. فعلاً نبود فضای مناسب مانند یک مانع سنگین در مسیر توسعه ما قرار دارد.
*چه اقداماتی برای جذب حامی مالی و سرمایه‌گذار انجام داده‌اید؟
در سال‌های گذشته، موضوع جذب حامی مالی را پیگیری کرده‌ایم. متأسفانه، در استان همدان فرهنگ حمایت از ورزش توسط صنایع هنوز به‌صورت گسترده شکل نگرفته. با این حال، با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و شرکت شهرک‌های صنعتی، اقداماتی صورت گرفته تا بتوانیم از طریق ارتباط با شرکت‌های بزرگ، حمایت‌های مالی را جذب کنیم. امید است این اقدامات منجر به حضور تیم شمشیربازی استان در لیگ سال آینده شود؛ لیگی که حدود دو سال است از آن فاصله گرفته‌ایم.
البته لازم به ذکر است که در ماه‌های گذشته، بخش زیادی از مسابقات ازجمله مسابقات عقب‌افتاده سال گذشته و رقابت‌های جدید برگزار شد. همان‌گونه که پیش‌تر عرض کردم، ورزشکاران ما در این رقابت‌ها موفق به کسب عناوین ارزشمندی شدند. در صورتی که مسابقات جدیدی در سطح استانی، کشوری یا بین‌المللی پیش‌رو باشد، آمادگی داریم نمایندگان خود را اعزام کنیم.
*آیا مسابقات جدیدی برای ورزشکاران شمشیربازی پیش رو دارید؟
در حال حاضر، بر اساس تقویم فدراسیون شمشیربازی، تا چند ماه آینده مسابقه‌ای پیش‌بینی نشده. با این حال، هیئت شمشیربازی استان همدان تلاش کرده تا ورزشکاران را به‌طور کامل به تمامی مسابقات کشوری که تاکنون برگزار شده‌اند، اعزام کند. خوشبختانه تاکنون هیچ مسابقه‌ای نبوده که ورزشکاران استان در آن حضور نداشته باشند. اعزام به مسابقات همواره با هدف ارتقای سطح فنی و تجربه ورزشکاران انجام شده و در دستور کار هیئت قرار دارد.
* از دیدگاه شما رشته شمشیربازی به اندازه کافی در جامعه دیده شده؟ چه راهکاری برای ارتقای این وضعیت دارید؟
خیر، رشته شمشیربازی آن‌گونه که شایسته است در سطح استان دیده نشده و آگاهی عمومی نسبت به وجود چنین رشته‌ای در همدان همچنان پایین است. بسیاری از افراد حتی اطلاع ندارند که چنین ورزشی در استان فعال است. بخشی از این موضوع به سیاست‌های کلان و نگاه حاکمیتی بازمی‌گردد؛ به‌ویژه اینکه وزارت ورزش و صدا و سیمای کشور عمدتاً تمرکز بیشتری بر ورزش‌هایی با سابقه و مدال‌آوری بالا دارند.
با این حال، در سطح استان اقدامات مؤثری انجام داده‌ایم ازجمله تبلیغات میدانی، راه‌اندازی صفحه‌های اطلاع‌رسانی در فضای مجازی و حضور در رویدادهای عمومی برای معرفی هرچه بیشتر این رشته. این تلاش‌ها تا حدی موفق بوده، اما همچنان با نقطه ایده‌آل فاصله داریم.
*لطفاً درباره بودجه اختصاص‌یافته به هیئت شمشیربازی استان توضیح دهید. آیا این بودجه کافی است؟
بودجه‌ای که از سوی منابع دولتی به هیئت اختصاص می‌یابد، محدود است و تنها در حد اعزام به برخی مسابقات کفایت می‌کند. در برخی مواقع، این بودجه نیز به‌صورت کامل و به‌موقع تخصیص نمی‌یابد؛ البته ما با اداره کل ورزش و جوانان استان و نیز فدراسیون شمشیربازی در خصوص جذب حمایت‌های بیشتر در تعامل هستیم. با این حال، واقعیت آن است که برای توسعه واقعی این رشته، نمی‌توان صرفاً به اعتبارات دولتی تکیه کرد؛ همچنین موضوع پشتیبانی مالی اهمیت بسیار زیادی دارد و لازم است این موضوع به شکل جدی‌تری پیگیری و به نتیجه منتهی شود. بدون جذب سرمایه‌گذار و حامی مالی، امکان توسعه زیرساختی و افزایش مشارکت مردمی در این ورزش دشوار خواهد بود.
هماهنطور که خواندید؛ با وجود ظرفیت‌های فراوان و موفقیت‌های اخیر در رده‌های پایه، رشته شمشیربازی در استان همدان با چالش‌های اساسی روبه‌رو است که مانع توسعه و شکوفایی کامل آن می‌شود. ازجمله مهم‌ترین این چالش‌ها می‌توان به کمبود فضای ورزشی مناسب و محدودیت‌های مالی اشاره کرد. تنها سالن موجود برای این رشته در استان، واقع در مجموعه ورزشی قدس، با فضای محدود خود، پاسخگوی نیاز حدود 80 ورزشکار فعال نیست و امکان افزایش این تعداد را نیز سلب می‌کند.
علاوه بر این، نبود سالن‌های اختصاصی در شهرستان‌های استان، گسترش این رشته به سایر مناطق را غیرممکن ساخته است. محدودیت‌های مالی نیز به نوبه خود، چالش‌های بسیاری را برای شمشیربازی همدان ایجاد کرده. با توجه به هزینه‌بر بودن این رشته به‌دلیل نیاز به تجهیزات خاص و گران‌قیمت، بودجه محدود دولتی تنها صرف اعزام تیم‌ها به مسابقات می‌شود و امکان توسعه زیرساخت‌ها، جذب مربیان مجرب و برگزاری دوره‌های آموزشی باکیفیت را از هیئت سلب کرده است.
در این راستا، برای رفع این چالش‌ها، اقداماتی نظیر تأمین فضای ورزشی مناسب و اختصاصی در همدان و سایر شهرستان‌ها، جذب حامیان مالی از طریق تعامل با صنایع و شرکت‌های بزرگ، افزایش بودجه دولتی و برگزاری دوره‌های استعدادیابی با هدف جذب و پرورش استعدادهای جوان ضروری است. با انجام این اقدامات، می‌توان امیدوار بود که شمشیربازی همدان به جایگاه واقعی خود دست یابد و شاهد افتخارآفرینی ورزشکاران این رشته در عرصه‌های ملی و بین‌المللی باشیم.