جنگ میان اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران با تهاجم بی‌سابقه رژیم صهیونیستی که در 23 خردادماه 1404 (13 ژوئن 2025) آغاز شد و به مدت 12 روز ادامه یافت، یکی از مهم‌ترین درگیری‌های نظامی منطقه‌ای در دهه‌های اخیر بوده است. این درگیری که با حملات غافلگیرانه اسرائیل به تأسیسات نظامی و هسته‌ای ایران آغاز شد، با پاسخ موشکی ایران به مراکز نظامی و اقتصادی رژیم صهیونیستی، شدت گرفت. این یادداشت به بررسی تبعات اقتصادی این حملات، با تمرکز بر خسارات وارده به اقتصاد رژیم، هزینه‌های سنگین جنگ و پیامدهای بلندمدت آن می‌پردازد. تحلیل حاضر براساس اطلاعات موجود از منابع معتبر و گزارش‌های رسانه‌ای تهیه شده است و تلاش می‌کند تصویری جامع از اثرات این درگیری بر اقتصاد و سیاست رژیم صهیونیستی ارائه دهد.
1. براساس تازه‌ترین برآوردهای منتشره توسط نهادهای مالی و رسانه‌ای رژیم، جنگ جاری موجب وارد آمدن خسارت اقتصادی سنگینی شده است؛ به‌گونه‌ای که تاکنون این زیان بیش از 100 میلیارد شِکِل (بیش از 28 میلیارد دلار) برآورد می‌شود. رسانه‌های عبری نوشتند زیان‌های اقتصاد رژیم به‌دلیل حملات موشکی ایرانی، روزانه به حدود 1.5 میلیارد دلار رسیده و بخش خدمات که دوسوم اقتصاد این رژیم را تشکیل می‌دهد، تقریباً فلج شده، این درحالی بوده که اقتصاد رژیم با بدهی 380 میلیارد دلاری مواجه است و همان‌طور روزنامه وال‌استریت ژورنال اشاره داشته که هزینه جنگ اسرائیل علیه ایران ماهانه حداقل 12 میلیارد دلار است و تحلیل‌گران هشدار داده‌اند اگر جنگ به بیش از دو هفته کشیده شود، فشارهای مالی و ساختاری قابل‌ مدیریت نخواهد بود.
2. حمله موشکی به قلب تپنده اقتصاد رژیم صهیونیستی؛ یعنی پارک‌های فناوری که قلب تپنده اقتصاد جنگ‌افروز این رژیم هستند.
این مراکز که با ادعای «استارت‌آپ نیشن» (Startup Nation) خود را پنهان می‌کنند و درواقع موتور محرک درآمدهای نظامی و غیر نظامی صهیونیست‌ها محسوب می‌شوند. آمارها می‌گوید:
- صنعت فناوری 8.8٪ از تولید ناخالص داخلی (GDP) اسرائیل را تشکیل می‌دهد و سالانه ده‌ها میلیارد دلار برای این رژیم درآمد ایجاد می‌کند.
- بیش از 400 شرکت چندملیتی (از گوگل و اینتل تا مایکروسافت و اپل) مراکز تحقیق و توسعه‌ خود را در این پارک‌ها مستقر کرده‌اند.
نتیجه اینکه هدف قرار دادن این مراکز، مساوی با فلج کردن اقتصاد رژیم و فرار سرمایه‌های خارجی است.
توقف نوآوری نظامی- امنیتی: پارک‌هایی مانند «گاو- یام» پایگاه اصلی شرکت‌های سایبری و دفاعی اسرائیل هستند.
شوک به بورس و افزایش بدهی‌ها: تجربه نشان داده هر تنش ژئوپلیتیک در اسرائیل، بورس تل‌آویو را به رکود می‌کشاند و دولت را مجبور به استقراض سنگین برای جبران خسارات می‌کند؛ این امر بدهی ملی را افزایش داده و خدمات رفاهی را تحت‌ فشار قرار می‌دهد.
در ساعات اولیه پس از حمله موشکی به ساختمان بورس تل‌آویو در رامات گان، شاخص (TA-125) بیش از سه درصد سقوط و شوک بزرگی به بازار 475 میلیارد دلاری وارد کرد که این موضوع فروش گسترده سهام (به‌دلیل وحشت سرمایه‌گذاران) را باعث شد.
این میزان اُفت از زمان جنگ 2023 با غزه، بی‌سابقه بوده است؛ براساس آخرین آمار رسمی، ارزش کل بازار سرمایه اسرائیل حدود 475 میلیارد دلار برآورد می‌شود. سقوط سه درصدی تنها در یک روز، به معنای کاهش حدود 14 میلیارد دلاری ارزش بازار است.
به این ترتیب جمهوری اسلامی ایران با خونسردی تمام به سمت پاشنه آشیل صهیونیست‌ها رفته است و این مسیر خوب و هوشمندانه‌ای بود؛ ورود هوشمندانه و مؤثر و عملیاتی جمهوری اسلامی ایران به جنگ اقتصادی توانست جلوی تمرکز و تجدید قوای دشمن را بگیرد و مانع از فرسایشی شدن جنگ شود.
3. خسارت‌های حوزه حمل‌ونقل و تجارت در رژیم صهیونیستی بسیار جدی بود؛ با توقف پروازهای بین‌المللی و بسته شدن حریم هوایی، بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی بین‌المللی ازجمله لوفت‌هانزا، ایرفرانس، KLM و ایزی‌جت پروازهای خود را بر فراز حریم هوایی اسرائیل لغو کردند. حملات موشکی ایران به شهرهای کلیدی مانند حیفا و تل‌آویو و آسیب جدی دیدن زیرساخت‌های شهری و پالایشگاه حیفا که بیش از 60 درصد سوخت مصرفی اسرائیل (ازجمله سوخت جت برای نیروی هوایی) را تأمین می‌کرد، باعث اختلال جدی در حمل‌ونقل هوایی و زمینی شد.
حملات موشکی ایران، بازارهای جهانی و معاملات آتی سهام شرکت‌های هواپیمایی بین‌المللی را سه تا پنج درصد کاهش داد و همچنین افزایش 7 تا 11 درصد قیمت جهانی نفت به‌دلیل درگیری را در پی داشت که هزینه‌های تجارت و حمل‌ونقل دریایی اسرائیل را تحت‌ تأثیر قرار داد.
4. صنایع نظامی و دفاعی اسرائیل ازجمله پایگاه‌های نظامی، از اهداف اصلی موشکی جمهوری اسلامی ایران بود؛ پایگاه نواتیم یکی از مراکز کلیدی نیروی هوایی رژیم صهیونیستی، در نتیجه حملات موشکی جمهوری اسلامی ایران دچار خسارات ساختاری و عملیاتی شد. همچنین هزینه اصلی ناشی از فعال‌سازی سامانه‌هایی است که هر فروند آن می‌تواند بین 700 هزار تا چهار میلیون دلار برای رهگیری هر موشک ایرانی، هزینه داشته باشد.
5. خسارت‌هایی که به حوزه علمی و قلب دانش در رژیم صهیونیستی در نتیجه حملات موشکی جمهوری اسلامی وارد آمد نیز قابل‌ توجه است؛ یکی از مهم‌ترین خسارات گزارش‌شده، اصابت موشک ایرانی به مؤسسه وایزمن است که از برترین مراکز تحقیقاتی اسرائیل بوده و در نتیجه آن، تخریب آزمایشگاه‌ها، تجهیزات حیاتی و سال‌ها تحقیقات، علمی شد.
6. خسارت‌هایی که به زیرساخت‌های انرژی و برق رژیم صهیونیستی وارد شد؛ حملات موشکی به پالایشگاه حیفا و اختلال در زنجیره تأمین سوخت، حملات موشکی به شبکه برق رژیم صهیونیستی، خسارت به زیرساخت‌های ارتباطی و سایبری و اختلال در سامانه‌های هشداری رقم خورد؛ همچنین خسارت‌هایی به زیرساخت‌های دولتی و اداری وارد آمد.
* جمع‌بندی
حملات گسترده و دقیق موشکی جمهوری اسلامی ایران و خسارات زیادی که به حوزه‌های حمل‌ونقل، تجارت، صنایع نظامی و دفاعی و پالایشگاه حیفا وارد شد، زنجیره تأمین سوخت نیروی هوایی را مختل کرد و از طرف دیگر تخریب شبکه برق، آسیب جدی رسیدن به مؤسسه تحقیقاتی وایزمن، ترس عمومی، آوارگی، کاهش اعتماد به دولت نتانیاهو و بی‌ثباتی اجتماعی، فشار گسترده‌ای بر دولت بنیامین نتانیاهو وارد کرد. همچنین حمله موشکی ایران به پایگاه آمریکایی العدید قطر در پاسخ به حملات هوایی آمریکا به مراکز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، باعث شد تا ترامپ و نتانیاهو به پایان سریع جنگ و آتش‌بس فوری بیندیشند.