نبود حمایت از همراهدوندهها، بزرگترین چالش ورزشکاران نابینا
ورزش دو و میدانی نابینایان، یکی از شاخههای مهم ورزشهای جانبازان و معلولان، در سالهای اخیر جایگاه ویژهای در همدان پیدا کرده و بهعنوان بستری برای شکوفایی استعدادهای ورزشی این قشر شناخته میشود.
دو و میدانی نابینایان، شامل رشتههایی همچون دوهای سرعت، نیمهاستقامت، پرش طول و پرتاب وزنه است که با قوانین بینالمللی کمیته پارالمپیک و فدراسیون جهانی نابینایان و کمبینایان برگزار میشود. در این رشته، ورزشکاران بر اساس میزان بینایی در کلاسهای مختلف (T11، T12 و T13) دستهبندی میشوند و هر کلاس، مقررات ویژهای برای حضور در مسابقات دارد.
ویژگی شاخص این رشته، همراهی راهنما (Guide) برای ورزشکاران نابینای کامل است. دونده و راهنما با استفاده از نوار یا طناب باریک به هم متصل میشوند و باید هماهنگی کامل در طول مسیر داشته باشند. زمان ثبتشده در مسابقه به نام ورزشکار ثبت میشود، اما موفقیت حاصل همکاری هر دو نفر است.
در همدان، برگزاری دورههای آموزشی، تمرینهای منظم و اعزام تیمها به رقابتهای کشوری، باعث رشد سطح فنی و افزایش انگیزه ورزشکاران نابینا و کمبینا شده است. ادارهکل ورزش و جوانان استان و هیئت ورزشهای نابینایان و کمبینایان همدان با همکاری مربیان مجرب، تلاش دارند این رشته را از سطح قهرمانی تا همگانی توسعه دهند.
با توجه به نتایج درخشان ورزشکاران همدانی در مسابقات پارالمپیک و قهرمانی کشور، امید میرود دو و میدانی نابینایان در این استان بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و با حمایت نهادهای مسئول، بسترهای لازم برای شناسایی استعدادهای جدید فراهم شود.
در ادامه گفتوگویی با قهرمان همدانی پارالمپیک دو و میدانی را خواهید خواند؛
حمید اسلامی در گفتوگو با خبرنگار سپهرغرب اظهار کرد: فعالیت ورزشیام با تشویق معلم علومم، آقای نجفی، در رشته گلبال آغاز شد و سپس با پیشنهاد مربی دیگری به نام آقای تهراندوست، به دوومیدانی روی آوردم.
وی در تشریح مسیر موفقیتهای خود افزود: نخستین افتخارم در سال 2004 قهرمانی جهان جوانان در چک بود و پس از آن در سال 2011 در مسابقات جهانی ترکیه نایبقهرمان شدم. سال 2012 در کویت قهرمان آسیا شدم و سال 2013 دو مقام سوم جهان را در امارات کسب کردم. در بازیهای پارآسیایی 2014 اینچئون کره جنوبی دو نشان نقره، در سال 2015 دو نشان برنز جهانی در کره جنوبی و در سال 2016 نایبقهرمانی آسیا و اقیانوسیه و حضور در پارالمپیک ریو را تجربه کردم. در سال 2017 در تونس یک نشان طلا و یک نقره جهانی، در 2018 قهرمانی پارآسیایی جاکارتا و در سال 2024 مقام سوم جهانی امارات را بهدست آوردم.
وی با بیان اینکه در ابتدای راه بهدلیل نابینایی مطلق، پیدا کردن همراهدونده دشوار بود و تمرینات سختی را پشت سر گذاشتم، اذعان کرد: بزرگترین مانع در مسیر حرفهایام، نبود حمایت کافی از همراهدوندههاست؛ ورزشکار نابینای مطلق بدون همراهدونده نمیتواند تمرین کند یا مسابقه دهد، اما وزارت ورزش هیچ پاداشی برای آنان در نظر نمیگیرد، در حالی که هزینههایی مانند لباس، کفش و مکملها بر عهده آنهاست و متأسفانه حتی یکسوم جایزه ورزشکار نیز به آنان پرداخت نمیشود.
این قهرمان پارالمپیکی خاطرنشان کرد: این مشکل را با همراهی، درک متقابل و حمایت دوستان و همتیمیهایم حل کردم.
اسلامی با ابراز اینکه موفقیت خود را بدون حمایتهای گسترده و تنها با تلاش شخصی بهدست آورده است، گفت: از نظر امکانات، مربی یا حمایتها، تنها هیئت دو و میدانی دخیل بوده و من خودم هزینه مربی، بدنسازی و سایر ملزومات را پرداخت میکنم. نه حامی مالی داریم که ما را حمایت کند و نه اینکه مسئولان استان در حدی که در مسابقات پارالمپیک حضور یابم، حمایت و پشتیبانی داشتهاند.
وی درباره احساس خود از حضور در مسابقات پارالمپیک افزود: آرزوی هر ورزشکاری شرکت در پارالمپیک است که یکی از بزرگترین رویدادهای دنیا بهشمار میرود و هر چهار سال یک بار برگزار میشود. در مسابقات جهانی بهترینها حضور دارند اما در المپیک و پارالمپیک گلچین بهترینهای جهان در رشتههای مختلف هستند. این تجربه برای یک ورزشکار حس بسیار خوبی دارد.
این ورزشکار درباره برنامههای آینده خود گفت: اسفندماه در مسابقات بینالمللی امارات شرکت خواهیم کرد که بهنوعی مدلسازی و آمادهسازی برای مسابقات آسیایی 2026 در شهر ناگویا و استان آیچی ژاپن است. هدف من در آن رقابتها کسب نشان طلا برای کشور است.
اسلامی خطاب به جوانان و ورزشکاران دارای معلولیت گفت: معلولیت محدودیت نیست؛ همانطور که خودم ثابت کردم، اکنون در ترم پایانی دکتری هستم و هفته آینده از رسالهام دفاع میکنم. در کنار تحصیل، در عرصه ورزش نیز موفق بودهام و تاکنون 14 مقام بینالمللی برای استان و کشور کسب کردهام. با وجود معلولیت به این جایگاه رسیدهام و امیدوارم همه ورزشکاران با تلاش به اهداف خود دست یابند.
در پایان باید گفت که کارشناسان ورزش و توانبخشی بر اهمیت نقش همراه دوندگان نابینا در موفقیت ورزشی و امنیت جسمی این ورزشکاران تأکید میکنند. به گفته آنان، همراه یا «گاید رانر» نهتنها نقش راهنمای مسیر را ایفا، بلکه بخشی از تمرکز و آرامش روانی ورزشکار نابینا را نیز تضمین میکند.
بر اساس مقررات فدراسیون جهانی ورزشهای نابینایان، همراه دونده باید آموزشهای ویژه هماهنگی حرکتی، ارتباط کلامی کوتاه و ایمن و رعایت فاصله مناسب را دیده باشد. این همکاری نزدیک، نیازمند اعتماد دوطرفه و تمرینات مشترک منظم است.
مسئولان ورزشی میگویند، حمایت از همراهان دوندگان نابینا، صرفاً تأمین دستمزد یا تجهیزات نیست، بلکه شامل آموزش تخصصی، بیمه ورزشی و پشتیبانی روانی نیز میشود. به باور آنان، سرمایهگذاری در این بخش، علاوه بر ارتقای رکوردهای ملی و بینالمللی، پیام روشنی از همبستگی اجتماعی و احترام به حقوق ورزشکاران دارای معلولیت ارسال میکند.
نمونههای موفق بینالمللی نشان میدهد که کشورهایی که ساختار حمایتی منسجم برای همراهان ورزشی نابینایان ایجاد کردهاند، توانستهاند شمار بیشتری از ورزشکاران خود را به سکوهای قهرمانی برسانند.
کارشناسان پیشنهاد میکنند کمیته ملی پارالمپیک و فدراسیونهای مربوطه، با همکاری نهادهای حمایتی و خیرین، برنامههای ویژه برای شناسایی، آموزش و حفظ همراهان متخصص طراحی کنند تا این حلقه مهم از زنجیره موفقیت، پایدار و کارآمد بماند.