نسل جوان شاعران آرام نیست؛ زمینهسازی برای خلاقیت آنان ضروری است
در دل شهرستان نهاوند، جایی که تاریخ و فرهنگ هر کوچه و سنگفرش آن حرفهایی برای گفتن دارد، مردی زندگی میکند که سالهاست با شعر عجین شده است. علی علیپور، شاعر، پژوهشگر و مسئول انجمن ادبی سرای سخن، نهتنها به نوشتن شعر میپردازد، بلکه زندگی خود را به گونهای سامان داده که هر لحظه آن با واژهها و معناهای عمیق شعر پیوند خورده باشد. از روزهای آغازین فعالیت ادبی پس از دانشگاه تا امروز، او با شور و اشتیاق، مسیر دشوار پرورش و آموزش نسلهای تازه شاعران را پیموده و نقش مؤثری در حفظ و گسترش فرهنگ شعری شهرستان و حتی فراتر از آن ایفا کرده است.
دیدگاه فلسفی و معنوی علیپور درباره شعر، نگاه او به زندگی، تجربههای شخصی و تعامل با شاعران جوان، تصویری از یک شاعر متعهد و مسئولیتپذیر ارائه میدهد؛ کسی که شعر را نهتنها هنر بلکه سبک زندگی خود میداند و معتقد است که برای پرورش نسل جدید، عشق و دلبستگی بهکار مهمتر از هر ابزار و موقعیت دیگری است.
این مقدمه، دریچهای است به دنیای شعر و تجربههای علیپور، جایی که واژهها زندهاند، معناها جاریاند و دل شاعر محور اصلی همه تلاشهاست. گفتوگویی که در ادامه میخوانید، روایتگر مسیر طولانی و الهامهای اوست و نشان میدهد چگونه یک شاعر میتواند با عشق و پشتکار، شعور ادبی را به نسلهای بعد منتقل کند.
شاعر، پژوهشگر و فعال ادبی، با بیان اینکه فعالیت خود را از سال 1372 و پس از پایان دانشگاه آغاز کرده گفت که حضور در انجمنهای ادبی شهرستان نهاوند سرآغاز فعالیت ادبیاش بوده و تحت راهنمایی اساتید آن زمان، مسیر رشد و ارتقای هنری خود را دنبال کرده و اکنون در خدمت جامعه ادبی است.
علی علیپور، توضیح داد: این مسیر نهتنها او را با زبان شعر و سنتهای ادبی آشنا کرد، بلکه زمینهای فراهم آورد تا بتواند نگاه فلسفی و معنوی خود را در شعر پیاده کند و تجربههای شخصی را با جامعه به اشتراک بگذارد.
وی ادامه داد: فعالیت اصلی من در حوزه شعر است، شعر کلاسیک با قالبهای مختلف مثل غزل، مثنوی، دوبیتی و رباعی.
این شاعر پیشکسوت درباره ماهیت شعر و نگاه خود توضیح داد: شعر برای من تنها نوشتن نیست، بلکه زیستن است. بهطور کلی معتقدم شاعر کسی است که زندگیاش با شعر عجین شود؛ وقتی زندگی با شعر عجین شد، تمام مسائل زندگی در شعر نمود پیدا میکند؛ چه فلسفی، چه عرفانی و حتی مسائل دینی و مذهبی. من سعی کردهام این نگاه را از قوه به فعل برسانم و در آثارم تجسم دهم.
علیپور در ادامه گفتوگو، در تبیین نسبت توجه به مخاطب و زبان شعر، یادآور شد: من حدود 80 درصد به مخاطب و 20 درصد به زبان فکر میکنم. شعر امروز باید هم معنا داشته باشد و هم ساختار درست؛ مانند پرندهای که برای پرواز به دو بال نیاز دارد. اگر تنها یکی از این دو (معنا یا ساختار) وجود داشته باشد، شعر کامل نیست.
وی با اشاره به تجربه شخصی خود اضافه کرد: شاعر واقعی کسی است که هم شادی و هم حزن را در زندگی تجربه و آن را با قلم خود منتقل کند. حتی انضباط و برنامهریزی تنها بخش کوچکی از موفقیت شاعر است؛ اصلیترین انگیزه، عشق به کار و زندگی همراه با شعر است.
مسئول انجمن ادبی «سرای سخن» شهرستان نهاوند، درباره فرآیند خلق اثر، همچون نوشتن شعر توضیح داد: هر اثر باید چند بار نوشته و خوانده شود تا بتوان اصل مطلب را استخراج کرد. گاهی پس از نوشتن یک غزل، بازخوانی نشان میدهد نیاز به اصلاح دارد. اعتقاد من این است که باید نوشت، سپس اصلاح کرد و به شکل نهایی رساند. نوشتن و بازخوانی، کلید رسیدن به لب مطلب در شعر است.
علیپور درباره تأثیر فضای مجازی بر خواندن شعر نیز گفت: امروز اگرچه بیشتر مردم موبایل در دست دارند و کمتر ممکن است کتاب بخوانند اما این مسئله روند سرودن شعر را کند نمیکند.
وی ادامه داد: در خصوص نقشآفرینی فضای مجازی نیز باید عرض کنم شبکههای اجتماعی و فضای مجازی نمیتوانند جای ارتباط مستقیم و حضور منتقد زنده را پر کنند. ارتباط رو در رو، تجربهای عمیق و اثرگذار ارائه میدهد و مباحث ادبی را ملموستر میکند. وقتی منتقد حاضر و زنده در انجمنها حضور دارد، حرفها و اندیشههایش بهتر درک میشود و اثرگذاری آن بیشتر است.
این شاعر نهاوندی در ادامه به سوابق مدیریتی خود اشاره کرد و گفت: در طول سالها فعالیت ادبی، تجربه قابل توجهی در حوزه مدیریت انجمنها کسب کردم. پیش از این، در مقام معاون انجمنهای ادبی شهرستان نهاوند فعال بودم و همچنین بهعنوان منتقد در جلسات و انجمنها حضور یافته و نقش مؤثری ایفا کردم. این مسئولیتها فرصتی فراهم آورد تا بتوانم با نسلهای گوناگون شاعران تعامل و تجربیات و دیدگاههای خود را به آنها منتقل کنم کنم.
علیپور گفت که در حال حاضر نیز هدایت و مدیریت فعالیتهای انجمن ادبی سرای سخن نهاوند را بر عهده دارد و علاوه بر مدیریت، به آموزش، راهنمایی و نقد آثار شاعران جوان نیز میپردازد. همچنین سعی دارد محیطی فراهم کند که هم تجربههای ادبی نسل گذشته منتقل شده و هم خلاقیت و انرژی نسل جوان شکوفا شود.
وی در توضیح جایگاه انجمنهای ادبی گفت: انجمنهای ادبی قدیم نقش پرورش نسلهای شاعر را داشتند. امروز هم وظیفه دارند مخاطب جذب و به تربیت شاعران جوان کمک کنند؛ البته نحوه جذب مخاطب به مدیریت و مسئولان انجمن بستگی دارد، اما حضور فعال و نقد زنده اهمیت بیشتری دارد. فضای مجازی نمیتواند جای ارتباط مستقیم و حضور منتقد زنده را پر کند. ارتباط رو در رو، تجربهای عمیق و اثرگذار ارائه میدهد و مباحث ادبی را ملموستر میکند.
این شاعر پیشکسوت و شناختهشده تأکید کرد: در انجمنهای ادبی، تجربه و تعامل مستقیم با شاعر و منتقد، جوانان را با واقعیتهای شعر و نقد روبهرو میکند. این حضور مستقیم، آموزنده و تأثیرگذارتر از خواندن متنها در فضای مجازی است.
علیپور در باب ویژگیهای نسل جدید شاعران گفت: افکار و اندیشههای جوانان امروز آرام نیست و ذهنشان پر از چالشهای فکری است. اگر یک جوان بهدنبال مسائل زندگی با شدت فکری باشد، تفکر او در شعر هم منعکس میشود. باید زمینهسازی کنیم تا این نسل بتواند به هدف واقعی خود دست یابد. اگرچه تجربههای عینی و فضاهای مختلف زندگی تأثیر مستقیمی بر شعر میگذارد، اما نکته حیاتی این است که قلم شاعر با زندگی او عجین باشد؛ یعنی شاعر هم شادی و هم حزن را بهطور واقعی تجربه کند.
وی درباره شاعران گذشته و الهام از آنها گفت: پاسخ به این پرسش سخت است، من آثار حافظ، سعدی، خیام و فردوسی را مطالعه کرده و الهام گرفتهام، اما حافظ جایگاه ویژهای در دل من دارد. مطالعه آثار این شاعران کلاسیک دیدگاه و عمق بیشتری به شعر من داده است و همواره تلاش کردهام از آموزههای آنها در آثار خود بهره ببرم.
این شاعر پیشکسوت در پایان، با اشاره به انگیزه واقعی خود خاطرنشان کرد: این کار را صرفاً به خاطر دلم انجام میدهم. فعالیت در انجمن ادبی نهاوند و چند انجمن دیگر کاملاً رایگان است و تنها انگیزهام عشق به یادگیری و انتقال تجربه به نسلهای بعد است. این هدف از ابتدای فعالیت ادبی من بوده و با همین انگیزه ادامه خواهم داد.
شعر؛ سبک زندگی و تعهد یک شاعر
مصاحبه با علی علیپور تصویری کامل و روشن از یک شاعر و فعال ادبی متعهد ارائه میدهد، کسی که شعر را فراتر از هنر صرف، بهعنوان سبک زندگی و مسیر زیستن خود میبیند. نگاه فلسفی و معنوی او، نهتنها در آثارش نمود دارد، بلکه در رفتار، انتخابها و تعاملش با جامعه ادبی نیز کاملاً مشهود است.
تجربههای شخصی و سالها فعالیت در انجمنهای ادبی، به علیپور این امکان را داده که با نسل جوان شاعران ارتباط برقرار کند و به آنها کمک کند تا علاوه بر یادگیری فنون و قالبهای شعری، معنای واقعی شعر و ارزش پشتکار و صبر در مسیر ادبی را درک کنند. او معتقد است که شعر امروز نیازمند عشق، پشتکار، تعامل مستقیم و بازخوانی مستمر آثار است تا بتواند با مخاطب امروز ارتباط برقرار کند و تأثیرگذار باشد.
این شاعر نهاوندی با تأکید بر اهمیت انگیزه شخصی و دل، پیام روشنی برای جامعه ادبی دارد؛ شعر واقعی تنها از دل و تجربه زندگی شاعر میجوشد. او باور دارد که فعالیت صادقانه در انجمنها، انتقال تجربه و پرورش نسلهای بعدی، نهتنها وظیفه اخلاقی یک شاعر است، بلکه بزرگترین سرمایه فرهنگی برای حفظ و توسعه ادبیات بهشمار میرود.
