سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: با بررسی وضعیت فعالان عرصه تولید فرش دستباف سپهرغرب مطرح کرد: نگرانی مواد اولیه چوبِ لای چرخ تولید فرش دستباف همدان است

همدان، با سابقه‌ای تاریخی بس طولانی در هنرصنعت فرش همواره به عنوان مامنی برای فرش دستبافت در سطح ملی و بین‌المللی مطرح شده است به‌طوریکه مشخصات اقلیمی ساکنان روستا و شهرهای سردسیر این دیار را به فعالیت در بخش صنایع دستی به ویژه فرش هدایت کرده است.

از سویی تنوع نقوش و طرح‌های فرش در منطقه به آسانی دلالت بر آن دارد که گستردگی این حرفه قطعاً حاصل تلاش سال‌هایی بسیار پیشتر از این بوده است اما طی چند دهه اخیر دیگر نه خبری از رونق فرش مهربان کبودراهنگ هست و نه دیگر نقشه حاج خانومی میهمان بافندگان همدانی است.

البته سوت و کور شدن راسته خامه‌فروشان در همدان نیز مستند دیگری است بر افول جایگاه فرش در همدان این درحالی است که طی یک دهه گذشته همواره تاکید مقام معظم رهبری در عرصه تولید تکیه بر داشته‌های داخلی است.

حال آنکه این روزها همدان میزبان شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی تخصصی فرش دستباف است به گونه‌ای که مدیرعامل شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی استان همدان از حضور 61 واحددراین نمایشگاه خبر می‌دهد.

حمید گلی‌پور با بیان اینکه از شهرها و استان‌های همدان، تهران، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، یزد، اصفهان، آذربایجان غربی، نائین، فارس، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، گلستان، سنقر و مرکزی محصولات خود را در فضایی به مساحت سه هزار مترمربع در معرض دید مخاطبان قرار می‌دهند عنوان کرد: محصولات این شرکت‌کنندگان شامل انواع فرش دستباف اردکان، یزد و کاشمر، انواع فرش و تابلو فرش ابریشم قم، فرش‌های نفیس تبریز، فرش افشار و بیجار، فرش اصفهان و نائین، گزل بافت قشقایی، انواع فرش‌های چله ابریشم و کرک و گل ابریشم، فرش‌های گیاهی سنندج، انواع گلیم و گبه، انواع فرش‌های بختیاری و یلمه، اراک، ساروق و جیریا است که به لحاظ تنوع و کیفیت گستره وسیعی را شامل می‌شود.

حال با کمی تامل می‌توان دید که در این بین نامی از فرش همدان نیست براین اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا با زهره مصباحی یکی از فعالان و تولیدکنندگان فرش دستباف همدان گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

این تولید کننده فرش دستباف همدانی با بیان اینکه زمانی منطقه مهربان کبودراهنگ قطب تولید فرش دستباف در کشور بود اما امروز بیشتر بافندگان این خطه از استان به دلیل مقرون به صرفه نبودن این هنرصنعت دیگر تمایلی به بافندگی ندارند گفت: درحال حاضر معدود بافندگان فرش کبودراهنگ نیز فرش و نقشه تبریز و قم را می‌بافند چراکه تجار این شهرها دستمزد خوبی را به بافندگان فرش می‌دهند.

زهره مصباحی با اشاره به اینکه 15 سال است که از طریق دایر کردن کارگاه‌های غیر متمرکز در منازل با 15 نیرو کار به صورت حرفه‌ای در حوزه فرش مشغول هستم گفت: متاسفانه گرانی مواد اولیه و در پی آن عدم حمایت از تولیدکنندگان، خود چرخه ناقص اقتصادی ایجاد کرده است که نیروی انسانی ماهر را از فعالیت دراین بخش فراری می‌دهد.

وی با بیان اینکه طی ماه‌های اخیر شاهد افزایش قیمت سه برابری خامه هستیم گفت: در نظر بگیرید علاوه براین افزایش قیمت من به عنوان تولیدکننده می‌بایست هزینه بافت نیز به نیروی فرشباف بپردازم اما از آنجایی‌که گرانی مواد اولیه قدرت مالی مرا کاسته پس مجبورم هزینه کمتری به بافندگان بپردازم.

وی ادامه داد: براین اساس دیگر رغبتی برای فرش بافی وجود ندارد.

مصباحی با بیان اینکه دراین بین قیمت فرش بالا رفته پس به تبع آن انتظار فرشبافان نیز افزایش دستمزد است خاطر نشان کرد: با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه این امکان برای تولیدکننده و کارآفرین وجود ندارد اما نکته اینجاست که عایدی این افزایش قیمت تنها به جیب دلال گسیل می‌شود.

وی با انتقاد ازاینکه سازمانی متولی فضای بازاریابی برای فرش‌های بافته شده در همدان نیست گفت: نبود حمایت دراین بخش باعث حضور دلالان و نقش پررنگ آن‌ها دراین هنرصنعت شده است.

این هنرمند همدانی با بیان اینکه مشکلات معیشتی و مالی نیروی کارآمد بافنده را به حاشیه رانده است عنوان کرد: این قصه پر غصه برای طراحان و رنگرزان نیز تکرار شده به‌طوریکه دیگر استادان این دورشته که زیربنای تولید فرش هستند به کار‌های دیگری مشغول شده‌اند.

این تولیدکننده فرش‌دستباف همدان با بیان اینکه در نبود استادکار نقشه‌های فرش همدان نیز کم‌کم به فراموشی سپرده می‌شوند گفت: بنده بنا به عرقی که به همدان دارم باید روزها و ساعت‌ها به دنبال استادکاران اهل‌فن بگردم این درحالی است که تا چندی پیش اساتید نقشه‌کش فرش همچون استاد صباغ و اسماعیلی هر کدام دفتری داشتند که می‌شد با مراجعه به آن‌ها سفارش نقشه داد.

وی با اشاره به اینکه نقشه حاج خانومی و پرطاووسی از جمله نقش‌های اصیل همدانی است تاکید کرد: اگر سری به نمایشگاه فرش همدان بزنید می‌بینید که تنها یک غرفه به استان همدان اختصاص یافته و تاسف‌بارتر اینکه خبری از قالی با نقشه همدان درآن نیست.

مصباحی با بیان اینکه یکی از اصلی‌ترین اهدافی که از برگزاری نمایشگاه تخصصی دنبال می‌شود تعامل بیشتر کارآفرینان با فعالان زبده درآن فن و هنر است عنوان کرد: متاسفانه به دلیل هزینه‌بر بودن شرکت در نمایشگاه و نیز اختصاص غرفه‌های نامناسب به هنرمندان همدانی در اغلب نمایشگاه‌های برگزارشده امسال حتی زبده‌ترین هنرمند رنگرز استان(موسوی) نیز دراین نمایشگاه شرکت نکرده است زیرا در نمایشگاه‌های پیشین به دلیل موقعیت مکانی نامناسب غرفه این هنرمند امکان عرضه هنرو در پی آن تبادل تجربه و فن به کارآفرینان فراهم نشد.

مع الوصف با توجه به آنچه گفته شد به نظر می‌رسد می‌بایست مسئولان و متولیان صنعت فرش به صورت جدی نسبت به حل مشکلات فرشبافان همدانی اقدام عاجلی را در دستور کار خود قرار دهند زیرا عدم حضور فعالان این عرصه در نمایشگاه تخصصی خود زنگ خطری است برای جدی بودن خطر افول این هنرصنعت در همدان پس دراین بین می‌بایست به صورت جدی به دنبال رفع مشکلات همچون ارائه راهکار برای تامین مواد اولیه و نیز بستری برای فروش محصولات تولید شده باشند و صرفا شعار نمی‌تواند پاسخگوی مشکلات این قشر هنرمند باشد.