کسب و کار خانگی در چندین سال اخیر علاقه‌مندان زیادی پیدا کرده تا جایی که بسیاری از افراد برای اینکه بتوانند زندگی بهتر و راحت‌تری داشته باشند به این سمت کشیده شده‌اند. به همین خاطر برخی از افراد با تلاش بیشتر و کمی چاشنی صبر، حتی درآمدی چندین برابر درآمد از شغل اولشان دارند.
به دیگر سخن سال‌های اخیر به‌دلیل تحریم‌های شدید و البته با شیوع بیماری کرونا، شرایط برای مردم ما بسیار سخت شده است، با این حال خیلی از افراد خود را با شرایط موجود وفق داده و راه‌هایی را برای ادامه مسیر پیدا کرده و به موفقیت‌هایی نیز رسیده‌اند.
اگرچه شرایط آنچنان که باید خوب به‌نظر نمی‌رسد، اما با همه این تفاسیر فرصت‌های زیادی نیز وجود دارد به‌عنوان مثال فروش اینترنتی افزایش پیدا کرده و بسیاری از افراد حتی در خانه خودشان توانستند کارگاه‌های خانگی پردرآمدی را راه‌اندازی کنند و محصولات خود را در شبکه‌های اجتماعی به فروش برسانند و از این طریق به درآمدهای خوبی دست پیدا کنند.
در این بین آقای عبدی یکی از جوانان همدانی است که از سال گذشته به همراه همسر خود با خرید یک دستگاه میوه خشک‌کنی در عرصه کسب و کار خانگی ورود کرده است. بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا گفت‌وگویی را با وی و نیز محمد عزیزی؛ دانشیار کارآفرینی دانشگاه تهران ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
کارآفرین جوان همدانی با بیان اینکه ورود ما به این عرصه از ابتدای سال گذشته کلید خورد، گفت: نکته قابل توجه اینکه پیش از آغاز به‌کار من به شهرهایی همچون تهران که در حوزه تولید میوه خشک سرآمد بودند سری زده و از نزدیک با فعالیت این عرصه آشنا شدم تا هم علم این کار را به‌دست آورده و هم از تجارب آن‌ها استفاده کنم.
عبدی با بیان اینکه یکی از رموز موفقیت، داشتن بازار برای فروش محصول تولیدشده است گفت: در بازدید‌هایی که داشتم مشخص شد خوشبختانه فعالیت در این بخش بازار خوبی دارد.
وی با اشاره به اینکه علاوه بر بازدید‌ها در یکسری از کلاس‌های آموزشی به همراه همسرم حضور پیدا کرده و نسبت به مطالعه یکسری از مقالات مرتبط با این موضوع پرداختیم تا کار را به‌صورت اصولی پیش ببریم، تصریح کرد: با مقدماتی که فراهم کرده بودیم وقتی کار را آغاز کردیم خوشبختانه با استقبال خوبی مواجه شدیم.
این کارآفرین جوان همدانی با بیان اینکه کار را با خرید یک دستگاه میوه خشک‌کنی 10 میلیون تومانی و سرمایه در گردش پنج میلیون تومان آغاز کردیم تشریح کرد: مزیت محصول ما نسبت به محصولات کارخانجات تولیدی بزرگ، عدم استفاده از مواد نگهداره و رنگ و دیگر تازه بودن محصول است.
عبدی با بیان اینکه میوه خشک شده ما کاملاً طبیعی و سالم است و با نام «آلبالو» به فروش می‌رسد تصریح کرد: یکی دیگر از مواردی که محصول ما را متمایز کرده اینکه سعی می‌کنیم میوه‌های مورد نیازمان را از مزارعی تهیه کنیم که کمترین سموم در تولید آن استفاده شده باشد به طوری که حتی در برخی موارد بنده شخصاً به باغات رفته و از نزدیک در جریان فرایند تولید آن‌ها قرار گرفته و سپس نسبت به خرید محصول اقدام کرده‌ام.
وی با بیان اینکه برای بازاریایی در بدو امر کارمان را از طریق تبلیغات در فضای مجازی آغاز کردیم اما متأسفانه با بروز اتفاقات اخیر این مهم با اختلال مواجه شد تصریح کرد: خوشبختانه کیفیت محصولات ما به‌قدری مطلوب بود که این محصولات خود سفیر فروش بیشتر ما شدند، در حال حاضر بخش اعظمی از خریداران آشنایان، دوستان و همکاران ما هستند.
وی با تأکید بر اینکه با افزایش ظرفیت تولید خوشبختانه برای دو نفر دیگر نیز به‌صورت مجزا اشتغال‌ ایجاد کردیم و آن‌ها نیز در منزل شخصی خود برای ما میوه مورد نیاز را بر حسب سفارش خشک می‌کنند تصریح کرد: قطعاً طبق برنامه‌ریزی‌ها در نظر داریم در سال آینده ظرفیت را افزایش دهیم.
این جوان همدانی با اشاره به اینکه تاکنون موفق به خشک کردن 10 نوع میوه در این کارگاه کوچک خانگی شدیم اظهار کرد: علاوه برای میوه خشک در عرصه پودر کردن ادویه‌جات نیز اخیراً ورود کرده‌ایم.
عبدی با بیان اینکه کیفیت محصولات برای ما اولویت کاری است، تشریح کرد: بر این اساس نسبت به تولید سفارشی اقدام می‌کنیم تا تازگی محصول محفوظ باشد.
وی در خصوص مشکلات پیش روی این صنف گفت: مهم‌ترین موضوع، هفت‌خوان رستم برای دریافت مجوز است تا اینکه مدتی بنا به سختگیری‌هایی که در خصوص فعالیت‌های خانگی وجود داشت دریافت مجوز را کنار گذاشتم و بعد از مدتی با توجه به تغییر ضوابط جدید و ساده‌تر شدن آن بالأخره اخیراً مراحل صدور مجوز را گذرانده و منتظر تأیید نهایی هستیم.
وی با اشاره به اینکه مسئله بعدی به گسترش فعالیت‌های این‌چنینی و ورود به عرصه صادرات محصول بازمی‌گردد افزود: مسئله این است که صدور مجوز را منوط به استفاده از مواد نگهدارنده کرده‌اند حال آنکه این مهم خود کیفیت محصول را پایین آورده و مزیت خاص بودن را زیر سؤال می‌برد.
این کارآفرین گران شدن یک‌باره ماشین‌آلات را نیز از دیگر موانع پیش رو دانست و گفت: سال گذشته ماشین میوه خشک‌کنی را 10 میلیون تومان خریدم و اکنون که بنا به افزایش ظرفیت به‌دنبال خرید یک دستگاه دیگر برآمدم، متأسفانه قیمت آن به 40 میلیون تومان رسیده، بنابراین از آنجا که سوددهی کار‌های خانگی نوپا همچون ما به این حد نیست پس نتوانستم دستگاه دوم را خریداری کنم.
دانشیار کارآفرینی دانشگاه تهران نیز با بیان اینکه به زبان ساده هر کسب و کاری که در آن از امکانات منزل استفاده شود به‌عنوان کسب و کار خانگی می‌توان از آن یاد کرد، گفت: البته در گذشته نیز رواج داشته به نحوی که در دوره رواج کشاورزی در شهرها و روستاها شاهد رونق این کسب و کار‌ها بودیم اما با صنعتی شدن جوامع این مهم کم‌رونق‌تر و فاصله خانه‌ها با کسب و کارها بیشتر شد.
محمد عزیزی با اشاره به اینکه در عصر جدید با پیشرفت‌هایی که در عرصه فناوری به‌ویژه در حوزه آی‌تی شاهد آن بودیم زیرساخت رونق مجدد این کسب و کارها فراهم شده تشریح کرد: این موضوع در عصر حاضر از دو منظر رشد داشته نخست ازلحاظ زیرساخت است که از طریق اینترنت می‌توانید در عین حال که به امور منزل خود می‌رسید به‌راحتی کسب و کار خانگی خود را نیز سر و سامان دهید و دیگری وجود فرصت‌های متنوع در هر منطقه است که این فرصت‌ها از طریق کسب و کارهای خانگی پوشش داده شده و در نتیجه کارآفرینی در آن منطقه توسعه پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه از نگاه من این نوع کسب و کارها تنها مختص بانوان نیست بلکه برای همه اقشار به‌ویژه آن‌هایی که امکان برقراری تعادل بین کارهای خانه و فعالیت در خارج خانه را ندارند بستر مناسبی است، تصریح کرد: رونق و توجه به این نوع از کسب و کارها به گونه‌ای است که اخیراً حتی این فرصت فراهم شده که ساختمان‌های مسکونی در شهرها را با توجه به اینکه فرد در آینده ممکن است در آن کسب و کار خانگی راه بیندازد طراحی می‌کند تا اعضای خانواده و همسایگان دچار مشکل نشوند.
دانشیار کارآفرینی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه با این بسترهایی که فراهم شده امکان اجرای بسیاری از فعالیت‌های کارآفرینانه در منزل فراهم است، تشریح کرد: الزاماتی که در کسب و کارهای خانگی باید مورد توجه قرار گیرد چندسطحی است.
عزیزی افزود: این الزامات را باید از سطح فردی تا سطح کلان مورد توجه قرار دهیم، به این معنا که در خصوص فردی مهم‌ترین موضوع به الزام آموزش بازمی‌گردد تا افرادی که از بستر لازم در منزل برخوردارند از طریق آموزش به‌صورت اصولی وارد عرصه شده و حتی در آن به شیوه تعامل با همسایه و سایر اعضای خانواده نیز باید پرداخت.
وی ادامه داد: این مهم بدان جهت است که ما از امکانات منزل استفاده می‌کنیم حال آنکه فضای اشتراکی است و نباید کار ما مشقتی برای دیگر اعضای خانواده و همسایه‌ها ایجاد کند.
این دانشیار کارآفرینی دانشگاه تهران با بیان اینکه بحث بعدی موضوعات مربوط به فرصت‌های کارآفرینانه در منطقه مورد نظر است تصریح کرد: هر منطقه ویژگی‌های خاصی داشته و بر اساس آن زمینه برای توسعه کسب و کارهای خانگی مساعدتر است؛ برای مثال در این منطقه مواد اولیه مرغوب فراهم بوده و یا دسترسی به بازارهای خاصی وجود دارد و یا ترانزیتی هست که از طریق آن می‌توان حتی نسبت به صادرات محصول حاصل از کسب و کارهای خانگی اقدام کرد. پس این نگاه محلی می‌تواند برای توسعه کسب و کارهای خانگی مورد توجه قرار گیرد.
عزیزی تشریح کرد: نکته حائز اهمیت دیگر اینکه باید در هر صنف و اتحادیه‌ای برای کارهایی که امکان انجام آن در منزل فراهم است دستورالعمل تدوین و تهیه کنیم؛ این موضوع بدان جهت اهمیت بالایی دارد که معمولاً برای کسب و کارهای خانگی به لحاظ قانون و ضابطه، نیازمند زیرساخت هستیم که اگر نباشد لزوماً تولید در منزل به‌تنهایی کفایت نمی‌کند.
وی ادامه داد: این بدان جهت است که چون کسب و کارهای حرفه‌ای‌تر شده‌اند مثلاً نیازمند بسته‌بندی مناسب و تأمین بخشی امورات کسب و کار توسط دیگر شرکت‌ها هستند، فراهم شدن این بسترها نیازمند ضابطه است که از طریق اتحادیه و صنف باید برای آن برنامه داشت.
وی با بیان اینکه وجود این ضابطه در واقع فراهم‌کننده زنجیره تأمین در کسب و کارهای خانگی است، تصریح کرد: متأسفانه این زیرساخت در کشور فراهم نیست.
این دانشیار کارآفرینی دانشگاه تهران با بیان اینکه هنوز در کشور این مهم جا نیفتاده که برخی کسب و کارها می‌توانند به‌عنوان زنجیره تأمین در خدمت کسب و کارهای خانگی قرار گیرند تشریح کرد: اگر این زیرساخت فراهم شود راحت می‌توان این موضوع را در کشور توسعه داد.
عزیزی افزود: نکته بعد مربوطه به قوانین و مقررات است بدان مفهوم که گرچه قانون حمایت از کسب و کار در کشور 10 سال است که به تصویب رسیده و حتی برخی از بانک‌ها تسهیلاتی را نیز در اختیار این قبیل مشاغل می‌گذارند اما به‌نظر می‌رسد هنوز این حمایت‌ها کافی نیست زیرا همه بانک‌ها برای این مهم پای کار نیامده‌اند.
مع‌الوصف باوجود آنچه گفته شد متأسفانه عموم جامعه در بسیاری از موارد به کسب و کارهای خانگی نگاه جدی ندارند این در حالی است که یکی از شاخه‌های پرطرفدار کسب و کار است که نیاز به تبیین چشم‌انداز، تدوین قوانین و توجه صاحب نظران متخصص در حوزه کسب و کار دارد، به طوری که می‌توان با برنامه‌ریزی درست، کسب و کارهای خانگی را نه‌تنها تبدیل به یک ویژند تجاری موفق کرد بلکه درآمد زیادی را نیز از آن صاحبانش می‌کند. شغلی که برای شروع، احتیاج به سرمایه‌های هنگفت ندارد و در ازای آن ظرفیت بی‌نظیری برای رشد و موفقیت دارد؛ البته ارزش این قبیل از کسب و کارها در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته بسیار بیشتر است.
آن‌ها به‌خوبی دریافته‌اند که کسب و کارهای خانگی ظرفیت آن را دارند که نقش کم‌نظیر و تأثیرگذاری را در چرخه اقتصادی کشورشان ایفا می‌کند چراکه علاوه بر داشتن شغل، مزایای بی‌نظیر کسب و کارهای خانگی و از همه مهم‌تر، حضور و همراهی خانواده در این کسب و کارها امکان داشتن همزمان چندین شغل پردرآمد خانگی، امکان صرفه‌جویی در هزینه‌ها و انعطاف‌پذیری زیاد از مشخصه‌های منحصر به‌فرد مشاغل خانگی زودبازده هستند که آن را از سایر کسب و کارهای پرمشغله مجزا و سرآمد کرده است.

طاهره ترابی مهوش