ازجمله پدیده‌هایی که در سال‌های اخیر باعث بروز مشکلات در حوزه شهری شده، ساخت و سازهای غیر مجاز است.
این پدیده به‌دنبال افزایش جمعیت شهرها با توجه به مهاجرت‌های ناهمگون از روستا به شهر اتفاق افتاده. کمبود زمین جهت ساخت خانه در شهر مردم را بر آن داشته با ساخت آپارتمان‌های سر به فلک کشیده بتوانند سرپناهی برای خود در شهر فراهم سازند.
گسترش این پدیده با روند افزایش ساخت و سازهای غیر مجاز و ناایمن می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری را در زمان بروز بلایای طبیعی چون زلزله و یا تخریب چهره کالبدی شهر، از بین رفتن منابع طبیعی و یا آلودگی‌های زیست محیطی به‌دنبال داشته باشد.
  آلودگی‌های متعدد در راستای ساخت و ساز غیر مجاز
معاون اداره کل محیط زیست استان ایلام گفت: ساخت و سازهای بی‌رویه و غیر مجاز می‌تواند اثرات زیست محیطی در سطح و تراکم ساخت و سازهای شهری را چون افزایش بار ترافیکی شهری و افزایش آلودگی‌های هوا و صوت به‌دنبال داشته باشد.
علیرضا محمدی افزود: کاهش سرانه فضای سبز و امکانات رفاهی در شهر،کاهش سرانه کاربری‌های عمومی و در نتیجه تداخل در ارائه خدمات شهری و یا ناکارآمدی خدمات شهری و همچنین صدمه به مبلمان و اصول زیباسازی شهری می‌تواند از مهم‌ترین پیامدهای ساخت و سازهای غیر مجاز باشد.
  گفتنی است شهر ایلام یکی از شهرهایی است که در کشور کمترین فضای سبز را دارد و همین موضوع تناسب بین انسان و طبیعت جهت ایجاد روحیه با نشاط را فراهم نخواهد کرد.
وی در ادامه به اثرات زیست محیطی ساخت و سازهای غیر مجاز شهری نیز اشاره کرد و گفت: از بین رفتن منابع، تعرض به اراضی ملی و حریم منابع زیستی، تعرض به کاربری‌های کشاورزی و افزایش آلودگی‌های آب هوا وخاک از اثرات جبران‌ناپذیر زیست محیطی است.
کاهش کیفیت محیط زندگی شهری و افزایش مشکلات روحی و روانی شهروندان همچنین افزایش مشکلات اجتماعی ناشی از اشرافیت بناهای همجوار، افزایش هزینه‌های بخش سلامت و درمان به واسطه افزایش آلودگی‌های ناشی از کاهش کیفیت محیط زیست از دیگر این موارد است.
  روند افزایشی ساخت و سازهای غیرمجاز در ایلام
مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان ایلام گفت: متأسفانه در استان شاهد رشد ساخت و سازهای غیرمجاز هستیم و متوالیان امر باید قبل از انجام ساخت و ساز مانع از تخلف شوند.
حبیب‌الله محبی خاطرنشان کرد: بسیاری از افرادی که در حاشیه روستاها ساخت و ساز غیرمجاز انجام می‌دهند، تحت فشار اقتصادی هستند و وضعیت مالی مناسبی ندارند، بنابراین برای الحاق ملک مذکور به نهادهای مختلف مراجعه می‌کنند و انتظار الحاق دارند.
وی با اشاره به اینکه در روستاهایی که دارای دهیاری هستند، دهیار موظف است تخلفات را به کمسیون ماده 90 گزارش کند گفت: زمان گزارش کردن تخلفات به کمسیون ماده 90 پیش از اینکه ساخت و ساز صورت گیرد بسیار اهمیت دارد.
  70 درصد از ساخت‌ و سازهای غیرمجاز در روستاها ناشی از عدم کنترل ساخت‌ و ساز توسط دستگاه‌های متولی منابع طبیعی و اداره کشاورزی است.
مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان ایلام ادامه داد: قانون، اجازه جلوگیری از ساخت و ساز و تخریب مکان‌های ساخته شده به‌صورت غیرمجاز را در مراحل مختلف به متولیان امر داده است اما به لحاظ عقلی و وجدانی وقتی فردی کار ساخت و سازش به اتمام رسید، هر چند قانون به دستگاه‌های اجرایی اجازه تخریب دهد، اما زدن حکم تخریب برای آن مکان عملاً بسیار سخت می‌شود.
  کاهش روحیه نشاط، عامل مهم در ساخت و سازهای غیرمجاز
جامعه‌شناس و پژوهشگر در این رابطه به تأثیر ساخت و سازهای شهری به نشاط اجتماعی اشاره کرد و گفت: ساخت و سازهای غیرمجاز در عرصه‌های عمومی و خصوصی و همچنین چگونگی کیفیت ساخت در شهرها نشان می‌دهد که توسعه غیر استاندارد، نا ایمن و نامتوازن در شهرهای پر جمعیت رخ داده است.
مهدی فتاحی دارنی افزود: تصویب ضوابط غیر اصولی توسط مراجع ذی ربط، اعطای مجوزهای ساخت و ساز به اشخاص و شرکت‌هایی که مجوزهای لازم را ندارند، باعث شده است فضاهای نامتوازن در شهرها ایجاد و مدیریت شهری در زمینه توسعه سرانه فضای سبز در این گونه اماکن با مشکل مواجه شود.
وی تصریح کرد: کمبود فضاهای سبز در شهرها باعث شده سطح نشاط اجتماعی در بین خانواده‌ها به پایین ترین حد ممکن خود برسد و حتی می‌توان دلیل بر چاقی کودکان و نوجوانان و اعضای دیگر خانواده باشد.
وی در پایان گفت: در همین راستا با جلوگیری از ساخت و سازهای غیر مجاز و توسعه فضاهای سبز، بوستان‌ها و پارک‌های تفریحی می‌توان تنوعی در گذراندن اوقات فراغت و بهبود شرایط زیست محیطی ایجاد کرد.
   بیکاری، مردم را به ساختمان سازی سوق داده است
رئیس سازمان نظام مهندسی استان ایلام، در این باره به خبرنگار فارس گفت: به دلیل بیکاری عمده مردم و نبود شرکتها یا کارخانه‌‌جات جهت اشتغال‌زایی در استان ایلام بالأخص شهر ایلام ساختمان‌سازی به یکی از مهم‌ترین کارهای اقتصادی تبدیل شده است.
وی افزود: به تبع این موضوع سرمایه گذاری در این راستا باعث شده اشکالاتی در صنعت ساختمان سازی به عنوان اضافه بنا بوجود آمده است.
عبدالرضا ابوقداره به دستورالعمل‌های سازمان نظام مهندسی اشاره کرد و گفت: این سازمان به عنوان طراح و ناظر اجرای ساختمان براساس پروانه ساختمانی صادره از طرف شهرداری در اجرای ساخت و سازهای شهری دخالت دارد.
وی خاطر نشان کرد: در صورت تخلفات مغایر با پروانه،به مرجع صدور اطلاع داده خواهد شد و اگر ساخت و ساز غیر مجازی انجام گیرد پلیس ساختمان زیر نظر شهرداری مانع کار می‌شوند.
وی در پایان گفت: سازمان نظام مهندسی تنها در خصوص احداث بناهایی که دارای پروانه هستند ورود می‌کند در سایر موارد اختیاری ندارد.
**معصومه بختی