رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با اشاره به اینکه بارندگیها در نقاط مختلف کشور کاهش چشمگیری داشته است، گفت: با توجه به تغییراتی که در شاخصهای بزرگمقیاس رخ میدهد بارشهای پاییزی بههنگام و پاییزی نرمال پیشبینی میشود.
احد وظیفه، درباره عواقب صدور هشدارهای هواشناسی اظهار کرد: برای پیشبینیهای دقیق و نقطهای مهمترین ابزار رادار هواشناسی است که سلول ابر، جهت حرکت ابر و شدت بارندگی را میتواند تخمین بزند. برای برخی از پدیدهها چنین هشدارهایی لازم است.
او ادامه داد: برای پیشبینی سیستمهای تابستانی که بهصورت بارشهای رگباریاند، وجود رادار هواشناسی ضروری است. متأسفانه هنوز شبکههای راداری در کشور تکمیل نیست و در کنار آن شبکه دیدهبانی منسجم، دادههای برخط نهتنها دادههای هواشناسی بلکه دادههای هیدرولوژی و مدلسازیهای عددی با تفکیک بسیار بالا نیز نیاز است که تا حدودی این امکانات را داریم اما در مقایسه با دنیای پیشرفته با استانداردهای جهانی فاصله چشمگیری داریم.
وی اظهار کرد: از ابتدای سال آبی جاری در مقایسه با بلندمدت (بازه زمانی 30 ساله از 1373 تا 1402) در جنوب غرب کشور، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، چهار محال و بختیاری، خوزستان، ایلام، کردستان تا جنوب آذربایجان غربی و حتی لرستان بارندگیها بسیار مناسب بوده و از سال گذشته و حتی فراتر از سال گذشته بوده و حتی میانگین 30 سال گذشته و حتی بیشتر از آن را نیز دریافت کرده است. بهویژه سدهای خوزستان نیز آبگیری بسیار مناسبی از بارندگیها داشته است و در مقایسه با سال گذشته آبی که پشت سد جمع شده است بهدلیل بارندگیها یا سد کرخه در مقایسه با سال گذشته آب تجمیعی پشت سد بیش از سال گذشته است و با وجود داشتن ظرفیت خالی میتوان اظهار کرد که بارندگی در آن مناطق مناسب بوده است.
این مسئول افزود: برعکس این مناطق که بارندگیها خوب بود، در نقاط دیگر کشور بارندگیها مناسب نبود. همچون خراسان رضوی که تنها 46 درصد بارش سال را تاکنون دریافت کرده و 54 درصد کمبود بارش دارد یا استان تهران که حدود 44 درصد بارندگی کمتر از نرمال را تجربه کرده و درگیر خشکسالی است. به طور کلی از شمال غرب، شمال آذربایجان غربی، اردبیل، کل سواحل جنوبی دریای خزر و همین طور استانهایی که در دامنههای جنوبی استان قرار دارند همچون قزوین، تهران، سمنان تا خراسان، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و جنوب شرق کشور بارندگیهایی بین 25 تا 54 درصد کمبود بارش و بارندگیهایی کمتر از نرمال را تجربه کردهاند.
وظیفه درباره تغییر اقلیم و تأثیرات آن نیز گفت: اقلیم میانگین شرایط آبوهوایی یک منطقه است. یک منطقه اقلیم خشک و منطقهای دیگر اقلیم مرطوب دارد که بر این اساس سواحل شمالی کشور ما اقلیم مرطوب دارند همچون استان گیلان و مناطق کویری همچون استان یزد گرم و خشک هستند و هر منطقهای نسبت به خود مقایسه میشود با توجه به همین نکات تقریباً در تمام نقاط کشور بهدلیل تغییر اقلیم، بارشهای میانگین تمام نقاط کشور طی 50 سال گذشته که آمار را بررسی کنیم نزولی و کاهش و برعکس شرایط دمای میانگین کل جهان و ایران روند افزایشی داشته است.
وی افزود: برخی مناطق همچون خاورمیانه، میانگین افزایش دما بیشتر از سایر مناطق دنیاست و همینطور روند بارندگیها نسبت به پنج دهه گذشته که میان بارندگی ایران 250 میلیمتر بوده الآن به حدود 200 میلیمتر رسیده است. در سال جاری بارش میانگین کشور 175 میلیمتر است و فاصله قابل توجهی با شرایط میانگین بلندمدت دارد.
این مسئول ادامه داد: انسان نیز جزو اقلیم است و هیچ منطقهای را بدون انسان نمیتوان بررسی و تغییرات آن را محاسبه کرد؛ چراکه مداخلات انسانی نیز در طبیعت بسیار تأثیرگذار است. پوشش گیاهی، نفوذپذیری خاک و... با این مداخلات تغییر میکند.
وظیفه درباره تأثیر تغییرات اقلیمی بر میزان بارندگیها اظهار کرد: بارشها روند کاهشی و دما روند افزایشی داشته و به همین صورت نیز باقی خواهد ماند؛ چراکه عواملی که این شرایط را به وجود آوردهاند، تغییر نکردهاند. مهمترین دلیل تغییرات اقلیمی، گازهای گلخانهای است که روند افزایشی آن همچنان در جهان ادامه دارد و کشور ما نیز جزو کشورهای آلودهکننده است.
وی درباره بارشهای سیلآسای تابستانی و پیشبینی آنها گفت: پدیدههایی همچون بارشهای سیلآسای تابستانی بهصورت دقیق قابل پیشبینی نیستند و حداکثر در بازه زمانی سه روزه قابل تشخیص هستند.
وی اظهار کرد: برای تابستان بارندگی چندان چشمگیری پیشبینی نمیشود و طی سال آینده نیز پیشبینی میشود با توجه به تغییراتی که در شاخصهای بزرگمقیاس رخ میدهد بارشهای پاییزی بههنگام و پاییزی نرمال پیشبینی میشود.
سنخگوی صنعت آب نیز درباره وضعیت منابع آبی با توجه به بارندگیهای اخیر اظهار کرد: بارندگیهای روزانه که بهویژه در خرداد اتفاق افتاد موجب ایجاد تأثیرات مثبتی در ورودی منابع آبی به سدها شد. طی سال گذشته یک و نیم میلیارد مترمکعب در این بازه زمانی ورودی آب داشتیم که امسال دو میلیارد بود و افزایش داشته است.
فیروز قاسمزاده ادامه داد: مسئله مهم اینکه عمده بارشها در فلات مرکزی رخ داده که بهدلیل کمبارش بودن آن مناطق طی سال مخازن ذخیره آب وجود ندارد و چندان ذخیزهسازی آب اتفاق نمیافتد و چون در این مناطق جمعیت زیادی وجود ندارد و میزان بارندگی این مناطق این قابلیت را ندارد که در این مناطق سد و منبع ذخیره ایجاد کنیم بنابراین، ساخته نمیشود اما هر آبی که در این مناطق تولید شود اگر سدی در مسیر وجود داشته باشد در آن ذخیره میشود و یا به منابع آبی زیرزمینی که ارزش بسیار زیادی نیز دارند میپیوندند. طی خردادماه نزدیک به سه میلیارد آب مؤثر در بارندگیهای اخیر ذخیره شده است.
وی درباره تأثیر بارندگیهای رگباری در منابع آبی کشور اظهار کرد: هر آبی که در پهنه کشور تولید میشود اگر به یک پیکره آبی مؤثر که از آن بهعنوان آب شیرین از آن استفاده میکنیم بپیوندد، میتوان آنها را در اختیار مصرفکنندگان قرار دهیم. امسال نیز نسبت به سال گذشته حدود 600 میلیون آب بیشتری دریافت کردیم و برآورد ما حدود سه میلیارد در همین خردادماه است که به آب زیرزمینی، سدها و یا تالابها روان شده و بر منابع آبی تأثیرگذار هستند.
وی درباره میزانی که این بارندگیها کمبود بارش را جبران میکنند گفت: از نظر بارشی در شرایط عادی قرار نداریم؛ امسال، دومین سال پیاپی خشکسالی است و در ذخایر آبی کمبود داریم و این کمبودها ادامهدار بوده و متأسفانه با کمبود ذخایر آبی وارد سال آبی بعدی خواهیم شد.
این مسئول تأکید کرد: 25 درصد بارندگیها در بهار و 10 درصد از آن 25 درصد معادل با 6 میلیمتر در خرداد دریافت میشود و امسال ما حدود هفت میلیمتر بارندگی دریافت کردیم که تا حدودی بیشتر از نرمال است ولی کل این عدد بسیار کمتر از سه درصد کل سال آبی است و این تلقی نشود که وضعیت منابع آبی بهتر شده و باید همچنان در مصرف آب رعایت و صرفهجویی کنیم.
وی افزود: وزارت نیرو بر اساس 11 میلیارد مترمکعبی که برای حقآبه زیستمحیطی و تالابها است بعد از اولویت شرب پرداخت میکند اما چون آب شرب را با بررسی آب مورد نیاز سال جاری و سال آینده ذخیره میکنیم و اگر فراتر از آن بود حق اول حقوق زیست محیطی است که آنها را روانه میکنیم.
شناسه خبر 70040