جشنواره قایق اژدها یک فستیوال سنتی چینی است که با مسابقات قایق‌رانی، موسیقی، و غذاهای خاص همراه است. این جشنواره به یادبود شاعر و قهرمان ملی چین، چو یوآن، برگزار می‌شود و نمادی از فرهنگ و تاریخ غنی چین است. مراسم در روز پنجم از ماه پنجم تقویم چینی برگزار می‌شود و با فعالیت‌های پرشور و هیجان‌انگیز همراه است.

*ریشه جشنواره

این جشنواره به یادبود مرگ چو یوآن، شاعر و دولتمرد چینی، برگزار می‌شود. او در دوره ایالت‌های جنگ‌طلب در چین زندگی می‌کرد و به دلیل میهن‌پرستی و وفاداری به کشورش مشهور بود، اما به دلایل سیاسی تبعید شد.

چو یوآن پس از شنیدن خبر شکست و تسخیر کشورش خود را به رودخانه میلوا انداخت و غرق شد. مردم محلی برای نجات او با قایق‌های اژدها شکل به رودخانه رفتند، اما تلاششان بی‌فایده بود. به همین دلیل، مردم هر سال در روز سالگرد مرگ او با برگزاری جشنواره قایق اژدها مبارزاتش را گرامی می‌دارند. این مسابقات برای بزرگداشت قهرمانی و شجاعت مردم محلی که برای نجات چو یوان تلاش کردند، برگزار می‌شود.

*تاریخچه و اهمیت جشنواره

این جشنواره قدمتی بیش از دو هزار سال دارد و در کنار جشنواره‌های بهار، نیمه پاییز و چینگینگ یکی از چهار فستیوال سنتی مهم چینی محسوب می‌شود. این جشنواره دارای اهمیت تاریخی و فرهنگی است و در گرامیداشت وفاداری، میهن‌پرستی و دوستی برگزار می‌شود.

در طول سال‌های اخیر این جشنواره گسترش پیدا کرده‌است و مسابقه قایق اژدها یکی از فعالیت‌های پرطرفدار این جشنواره محسوب می‌شود. مردم محلی قایق‌های خود را با سر و دم اژدها تزئین می‌کنند. به‌طور معمول در هر قایق 22 تا 24 نفر با صدای طبل به‌طور هماهنگ پارو می‌زنند. این مسابقه نماد کار گروهی و استقامت برای چینی‌ها محسوب می‌شود.

*سنت و آداب‌و رسوم جشنواره

در این جشنواره سنت‌های زیادی وجود دارد که مردم چین هم‌چنان به آن پایبند هستند. یکی از محبوب‌ترین سنت‌ها خوردن زونگزی است. زونگزی نوعی کوفته برنجی چسبناک است که در برگ‌های بامبو پیچیده می‌شود. مواد داخلی زونگزی شامل گوشت، لوبیا یا خرما است و غذایی خوشمزه و سیرکننده است.

از سنت‌های دیگر این جشنواره، نوشیدنی برنج است. مردم چینی اعتقاد دارد این نوشیدنی خاصیت سم‌زدایی دارد و از انسان‌ها در برابر ارواح خبیث محافظت می‌کند، با این وجود مصرف زیاد این نوشیدنی به بدن آسیب می‌زند. این جشنواره زمانی برای دور هم جمع شدن اعضای خانواده است. افراد اغلب برای این جشن به زادگاه خود برمی‌گردند یا با اعضای خانواده خود دیدار می‌کنند. افراد مسن هم به کودکان کیسه‌های ابریشمی حاوی پول یا کالا هدیه می‌دهند.

*اهمیت زونگزی

طبق روایت‌های قدیمی، بعد از اینکه چو یوآن خود را در رودخانه انداخت، مردم محلی برای ماهی‌ها برنج ریختند تا بدن او را نخورند. در طول زمان سنت ریختن برنج در آب به پخت زونگزی تغییر کرده است.

*تزئینات و نمادهای جشنواره

در طول جشنواره تزئینات رنگارنگ مختلفی دیده می‌شود. مهم‌ترین نماد و تزئین در جشنواره قایق اژدها است. مردم قایق‌های خود را با سر و دم اژدها تزئین می‌کنند، پرچم‌های رنگی در قایق آویزان می‌کنند و تمام پاروزن‌ها لباسی متحد می‌پوشند. اغلب چینی‌ها تصاویر ققنوس و حروف چینی را نیز برای خوش‌شانسی در قایق خود آویزان می‌کنند.

گل زنبق یکی دیگر از نمادهای مهم این جشنواره است. مردم اعتقاد دارند این گل ارواح شیطانی و بیماری‌ها را دور می‌کند. آن‌ها اغلب شاخه یا برگ‌های زنبق را به پنجره و در خانه‌ها آویزان می‌کنند یا کیسه‌ای از گل زنبق خشک‌شده را به عنوان باطل‌کننده طلسم به گردن می‌اندازند.

*فعالیت‌های جشنواره

در طول جشنواره، علاوه بر مسابقه قایقرانی فعالیت‌های پرطرفدار دیگری انجام می‌شود. یکی از این فعالیت‌ها مسابقه تعادل تخم‌مرغ است. در این مسابقه افراد باید تخم‌مرغ‌هایی را روی سرخود یا روی یک چوب نگه دارند. این مسابقه نشان‌دهنده تعادل بین یین و یانگ (نشان‌دهنده قطب‌های مخالف و تضادهای جهان) است. فعالیت دیگر در طول جشنواره، حرکات موزون شیر است. شرکت‌کنندگان لباسی به شکل شیر می‌پوشند و همراه با طبل و سنج حرکات موزون انجام می‌دهند. صدای طبل در افسانه‌ها موجب دور کردن ارواح شیطانی و خوش‌شانسی بوده است.

*جشنواره اژدها در سایر کشورها

در طول سال‌های اخیر این جشنواره علاوه بر چین در کشورهایی مثل هنگ‌کنگ، نیویورک، لندن و تورنتو نیز برگزار می‌شود. این فستیوال به رویداد ورزشی بین‌الملی تبدیل شده است و کشورهای مختلفی در مسابقات مختلفی با هم رقابت می‌کنند. هزاران شرکت‌کننده و تماشاگر سالانه در این جشنواره، داخل و خارج چین، شرکت می‌کنند. برگزاری این جشنواره در خارج از چین بیانگر جذابیت آن و نشان‌دهنده تنوع فرهنگی است. یونسکو در سال 2009 جشنواره قایق اژدها را در فهرست میراث فرهنگی ناملموس بشریت ثبت کرد.

منبع: ایمنا