سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش :

بنابراین به‌دلیل نقش کلیدی پرستاران در زنجیره درمانی، واکاوی مسائل آنان نکته حائز اهمیت است که باید مورد توجه قرار گیرد.

مثلاً با وجود اینکه قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در خانه ملت طی سال‌های قبل تصویب شده، اما در عمل اجرا نشده است و می‌طلبد که با تحقق مواد این قانون انگیزه کارکنان پرستاری تقویت شده و مطالبات آنان پاسخ داده شود؛ چراکه پرستاران علاوه‌بر شب‌کاری و شرایط روحی بیماران و همراهان آن‌ها، با خطراتی چون انتقال برخی از بیماری‌ها بر اثر تماس با بیمار، فرو رفتن سوزن آلوده به دستشان، حضور در بخش‌های مسمومیت‌، روان‌پزشکی و زد و خورد در اورژانس نیز مواجه هستند و در سازوکار شغلی آنان باید تمامی این مسائل مورد توجه واقع شود.

از طرفی گاهی برخی از ناآگاهی‌ها فشار روحی مضاعف برای پرستاران ایجاد می‌کند؛ برای نمونه مسئله تمام شدن سرم و نگرانی بیمار و همراه برای خروج سریع آن از دست که مدام مورد اعتراض مردمی است، درحالی که با توجه به فشار بدن بیمار، با خاتمه یافتن ماده تزریقی، هرگز هوا وارد بدن نمی‌شود و اگر پرستار به‌دلیل مشغله کاری با تأخیر بر بالین بیمار حاضر شود، خطر مرگ وجود ندارد!

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا با هرمز نیک‌قدم، رئیس نظام پرستاری استان همدان گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

* گرایش پرستاران به مشاغل دیگر و مهاجرت

رئیس نظام پرستاری استان همدان با بیان اینکه با معضل خروج زیاد پرستاران در استان مواجه هستیم، گفت: یکی از مهم‌ترین علل مهاجرت و خروج نیروها از رشته پرستاری و ورود به مشاغل آزاد، کمبودهایی است که در حوزه حقوق و دستمزد‌ها شاهد هستیم.

هرمز نیک‌قدم با بیان اینکه برخلاف تصریح دیوان عدالت اداری متأسفانه به پرستاران شیفت‌های اجباری می‌دهند، گفت: با استناد به این رأی، دانشگاه‌های علوم پزشکی نمی‌توانند پرستاران را به اضافه‌کاری وادار کنند.

رئیس نظام پرستاری استان همدان با بیان اینکه نرخ هر ساعت اضافه‌کاری برای پرستاران 20 هزار تومان است، عنوان کرد: یعنی یک پرستار برای یک شیفت کاری کامل که پُر از مسئولیت و خطرات شغلی است، فقط 120 هزار تومان دریافت می‌کند که این مبلغ حتی هزینه ایاب و ذهاب نیروهایی که از شهرستان می‌آیند را هم پوشش نمی‌دهد.

* کمبود محسوس نسبت پرستار به تخت بیمار

نیک‌قدم با تأکید بر اینکه ازنظر نسبت پرستار به تخت در وضعیت نامناسبی هستیم، گفت: در بعضی بیمارستان‌ها با کمبود بسیار شدید پرستار مواجه‌ایم؛ به‌طوری که نسبت تعداد پرستار به تخت در استانریال یک به هشت است!

وی با بیان اینکه با شرایط موجود به سمت فرسودگی شغلی پرستاران پیش می‌رویم، تصریح کرد: حقوق دریافتی پرستاران در مقایسه با سختی کار آن‌ها و خدماتی که ارائه می‌دهند، بسیار ناچیز است.

* فعالیت 4805 پرستار در همدان

وی با اشاره به اینکه تعداد کل پرستاران فعال در بیمارستان‌های دولتی استان چیزی بالغ‌بر چهار هزار و 805 نفر است، گفت: از این تعداد افزون‌بر سه هزار نفر پرستار خانم و بیش از یک‌هزار نفر پرستار آقا هستند.

رئیس نظام پرستاری استان همدان خاطرنشان کرد: البته 720 پرستار هم در بخش خصوصی داریم.

* عدم اجرای کامل تعرفه‌گذاری پرستاری در همدان

نیک‌قدم از عدم اجرای تعرفه خدمات پرستاری به‌صورت منظم در استان خبر داد و گفت: این طرح قرار بود به‌طور کامل اجرا شود، اما تنها مطالبات سال 1401 تاکنون تسویه شده و مابقی (یعنی سال گذشته) به‌صورت ناقص و نیمه‌کاره انجام گرفته و امسال اصلاً پرداخت نشده است.

رئیس نظام پرستاری استان همدان با بیان اینکه بخش بزرگی از نیروهای بیمارستانی ما مربوط به پرستاران طرحی است، عنوان کرد: این نیروها دو سال دوره طرح اجباری دارند و درصورت تمایل می‌توانند آن را به چهار سال افزایش دهند؛ اما بسیاری از پرستاران طرحی به‌خاطر شرایط سخت بیمارستانی و در‌عین‌حال وضعیت پرداخت‌های ناچیز، رغبتی به تمدید دوره طرح ندارند.

* ناکامی پرستاران از طرح فوق‌العاده خاص

وی با اشاره به اینکه درحال‌حاضر مشکل تبدیل وضعیت نیروهای پرستاری قراردادی و شرکتی همچنان به‌عنوان یک معضل برای آن‌ها باقی است، خاطرنشان کرد: آنچه می‌توانم به‌واسطه رسانه از مسئولان بخواهم این است که برای حل مسئله مذکور به‌صورت جدی ورود پیدا کنند تا مشکل تبدیل وضعیت پرستارانی که با جان و دل این‌روزها درگیر کار هستند، حل شود. یکی دیگر از مشکلات پرستاران، نحوه اختصاص فوق‌العاده خاص است که متأسفانه با وجود پیگیری‌های جامعه پرستاری، ابتدا سایر رشته‌های بهداشتی و درمانی و در مرحله بعدی کل کارکنان بهداشت و درمان نیز به برقراری فوق‌العاده خاص اضافه شدند و با وجود اینکه پرستاران پیگیر برقراری فوق‌العاده خاص بودند، اما به کام دیگران تمام شد.

این مقام مسئول افزود: ضریبی که برای فوق‌العاده خاص قائل شدند و منبع مالی برای پرداخت، تبعیض است.

نیک‌قدم ادامه داد: حداقل ضریب فوق‌العاده خاص برای پرستاران تعیین شد و برای سایرین، ازجمله وزارت کشور، بالاترین ضریب را درنظر گرفتند؛ به‌عبارتی حدود 10 میلیون تومان به سایرین و حدود یک تا یک‌ونیم میلیون تومان به پرستاران اضافه شد که این هم نوع دیگری از تبعیض در حق پرستاران است.

مع‌الوصف، با توجه به آنچه گفته شد، خستگی جسمی و ذهنی پرستاران بعد از ساعت‌ها کار در بخش‌های بیمارستانی که با مراقبت از بیماران همراه است، باعث می‌شود سطح خطاهای پرستاری افزایش یابد و اگر در این بین اتفاقی برای بیمار بیفتد، مسئولیت آن با پرستار است؛ از همین رو نیروهای پرستاری حاضر نیستند به‌خاطر اندک دریافتی که بابت اضافه‌کاری اجباری دارند، درگیر مسائل و مشکلات پس از آن شوند.

حال آنکه به گفته کارشناسان خطا در بخش پرستاری دو دلیل عمده دارد؛ یکی از دلایل اساسی، شیفت‌های اضافه‌کاری اجباری است. زیرا اگر پرستاری براساس قانون ارتقای بهره‌وری 144 ساعت کار کند و با تمایل خود پرستار به اضافه‌کاری نهایتاً 80 ساعت اضافه کار پُر کند، درحقیقت روزی 6 ساعت فعالیت کرده و 18 ساعت استراحت خواهد کرد. بنابراین هیچ‌گونه احتمال خطایی براساس خستگی وجود نخواهد داشت، اما اگر پرستار 12 ساعت شیفت کاری داشته باشد، احتمال خطا بالا خواهد رفت. زیرا شیفت‌های اضافه‌کاری اجباری ازنظر روحی نیز پرستار را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین مهم‌ترین دلیل خطا در پرستاری، شیفت‌های اضافه و اجباری است.

دلیل دیگر احتمال بروز خطا در پرستاری، انگیزش‌های شغلی و کاری پرستاران است؛ زیرا پرستاری جزء مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب می‌شود. اگر برای پرستاران امکانات رفاهی فراهم شده و درعین‌حال منزلت اجتماعی آنان نیز تأمین و ازنظر روحی تقویت شوند، مطمئناً روی عملکردشان تأثیر مثبت خواهد داشت و در کاهش بروز خطا نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد؛ بنابراین انتظار می‌رود وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی برای تغییر رویه غیر قانونی اضافه‌کاری پرستاران، چاره‌جویی کنند.