در 31 شهریورماه سال 1359 رژیم بعثی عراق با تصمیم و طرح قبلی و با هدف برانداختن نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران، جنگی تمام‌عیار را علیه ایران اسلامی آغاز کرد. صدام حسین، رئیس‌جمهور عراق با ظاهر شدن در برابر دوربین‌های تلویزیون کشورش و با پاره کردن قرارداد 1975 الجزایر، آغاز تجاوز رژیم بعثی به خاک مقدس ایران را اعلام کرد.
جنگی نابرابر در شرایطی به ایران تحمیل شد که کشور عزیزمان از جانب استکبار جهانی به‌ویژه آمریکا تحت فشار شدیدی قرار داشت و در داخل کشور نیز جناح‌های وابسته به غرب و شرق، با ایجاد هیاهوی تبلیغاتی و ایجاد درگیری‌های نظامی، درصدد تضعیف نظام بودند. نیروهای نظامی نیز به‌خاطر تبعات قهری انقلاب، هنوز مراحل بازسازی و سامان‌دهی را به‌طور کامل پشت سر ننهاده بودند، بنابراین اوضاع ایران چندان آرام نبود.
آمریکا حمایت پنهان و آشکار خود را در کلیه زمینه‌های سیاسی، نظامی‌، ‌اقتصادی و غیره از رژیم بعثی عراق به اجرا گذاشت و از سوی دیگر نیز شوروی به‌عنوان دومین ابرقدرت جهان‌ به‌عنوان متحد عراق وارد کارزار شد.
ارتش عراق که براساس محاسبات خود از وضعیت داخلی و خارجی ایران، رؤیای فتح یک‌هفته‌ای تهران را در سر می‌پروراند و صدام این را به شکل علنی اعلام کرده بود، در روزهای نخست تجاوز بدون مانع جدی در مرزها، تا دروازه‌های اهواز و خرمشهر پیش آمد. تحت چنین شرایطی امام خمینی (ره)‌ به خروش آمده و ندای ملکوتی‌اش دل‌های شیفتگان انقلاب و نظام را متوجه دفاع از کیان جمهوری اسلامی کرد؛ به‌طوری‌ که نیروهای مردمی در کنار نیروهای نظامی بدون امکانات و تجهیزات و حتی آموزش‌های نظامی کافی، به مقاومت در مقابل دشمن تا بن دندان مسلح، پرداختند.
کارشکنی‌های رئیس‌جمهور وقت یعنی سیدابوالحسن بنی‌صدر، آشکار شد، اما اتحاد و انسجام نیروهای انقلابی و طرد نیروهای وابسته، حماسه‌ای مقدس را شکل داد که در تاریخ ایران عزیز بی‌سابقه بود؛ صدام آرزویش را با خود به گور برد و تمام جهان نظاره‌گر اعجاز قرن معاصر در ایران عزیز بود. جنگ تحمیل‌شده بر این سرزمین هشت سال به طول انجامید، اما یک وجب از خاک ایران با رشادت و شجاعت مردان شهادت‌پذیر و زنان با ایمان، از دست نرفت و تا دنیا دنیا است، نور این حماسه در جهان خواهد درخشید.
با ذکر این مقدمه، آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگوی خبرنگار گروه خبری سپهر با سردار سرتیپ سعید طایفه‌نوروز، دومین فرمانده سپاه همدان بعد از خانم مرضیه حدیدچی (دباغ) بوده که تا زمان اسارت، فرماندهی سپاه را برعهده داشته و طی سال‌هایی که مسئولیت سپاه استان برعهده او بوده، اقدامات کم‌نظیر و اثرگذاری انجام داده که ذکر هر بخش از آن‌ها، به‌تنهایی نیازمند چندین‌ساعت مصاحبه است.
آنچه در این بخش می‌خوانید، گفت‌وگوی ما با او درخصوص چگونگی آغاز جنگ و نقش دلاورمردان همدانی در این حماسه پُرشور و تاریخی است. سردار طایفه‌نوروز در این گفت‌وگو به‌طور ویژه به این سؤال پاسخ خواهد داد که چرا آغاز جنگ که مصادف با حمله به کشور عزیز ما بوده را گرامی می‌داریم و در ادامه به تبیین دستاوردهای این حماسه هشت‌ساله خواهد پرداخت؛ در ادامه مشروح گفت‌وگو با وی می‌آید:
* موقعیت ایران در طول تاریخ وسوسه‌برانگیز بوده است
فرمانده اسبق سپاه همدان در ابتدای سخنان خود با اشاره به لزوم شناخت موقعیت کشورمان در دنیا، گفت: به گفته ژان گاتمن پدر جغرافیای سیاسی نوین، حوزه خلیج فارس مهم‌ترین منطقه راهبردی جهان بوده و مهم‌ترین عامل استراتژیک آن، وجود منابع عظیم نفت و گاز است که کشور ما نیز در این منطقه واقع شده و دارای چهار مؤلفه است که آن را به ابرقدرت جهان تبدیل می‌کند.
سردار سرتیپ سعید طایفه‌نوروز در ادامه خاطرنشان کرد: نخستین مؤلفه موقعیت مکانی ایران است که چهارراه و میدان یا مرکز تمام مبادلات اقتصادی دنیا است، دومین مؤلفه منابع سرشار انرژی بوده، سومین عامل این است که کشور ما محل عبور تجار و کاروان‌های تجاری از جاده ابریشم بوده و اکنون نیز تنگه هرمز در اختیار ایران است و عامل چهارم نیز قوم بی‌نظیر آریایی از حیث هوش و استعداد بوده که در این کشور زندگی می‌کنند.
وی با تأکید بر اینکه چهار عامل مذکور ایران را به یک جواهر گران‌بها تبدیل کرده بود که از زمان‌های دور استعمارگران و مستکبرین به فکر تصاحب آن بوده‌اند، اظهار کرد: این جواهر در زمان قاجار و پهلوی به یغما رفت و با حضور ابرقدرت‌های وقت یعنی کشورهای انگلیس، فرانسه، روسیه و آمریکا در منطقه، کشور ما به سه بخش قسمت شد که هرکدام از آن‌ها، یک گوشه را اشغال کردند.
این فرمانده دوران دفاع مقدس سپس گفت: از حوادث آن دوران که گذر کنیم، به زمان پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی در مقابل این دیکتاتوری می‌رسیم؛ به این نکته مهم که در بحبوحه انقلاب از فرمایشات حضرت امام (ره) بود، توجه کنید «ما پیروز خواهیم شد و انقلاب ما به نتیجه خواهد رسید، اما بعد از پیروزی انقلاب یکی از سه کشور ترکیه، عراق و یا پاکستان، به ما حمله می‌کنند!» که درنهایت عراق جلو آمد و به خاک ایران تجاوز کرد.
* هزاران جان پاک فدای حراست از خاک ایران شد
سرتیپ طایفه‌نوروز ادامه داد: جنگ توسط دشمن تا بن دندان مسلح ایجاد شد که واقعاً تلخ و ناگوار بود و چندصد هزار نفر از بهترین جوانان ما طی آن به شهادت رسیدند، چند ده هزار نفر از جوانان ما زخمی شدند، چندصد هزار نفر از مردم کشور عزیزمان نیز با عواقب جسمی و معنوی که هنوز آثار آن باقی مانده، درگیر شدند؛ همه این تلخی‌ها بهای حفظ و حراست از خاک ایران عزیز در مقابل تجاوز دشمن بود.
وی با این بیان که هنوز هم ما در بهترین موقعیت جغرافیایی قرار داریم، به‌علت گرامیداشت آغاز جنگ اشاره کرد و افزود: ما آغاز این جنگ را گرامی می‌داریم چون بعد از عمری تسلیم دشمن شدن در دوران قاجار و پهلوی، مقاومت کردیم و در برابر تجاور به خاک کشورمان ایستادیم.
این فرمانده دوران دفاع مقدس در ادامه متذکر شد: ما این آغاز را با صدای بلند به گوش جهان می‌رسانیم، زیرا از خودباختگی پادشاهانی که در کشور ما حکومت می‌کردند، رها شده بودیم و با مسلک اسلام، در مقابل دشمن از خود و کشورمان دفاع کردیم.
* ما مقاومت را به مردم دنیا یاد دادیم
سردار طایفه‌نوروز با تأکید بر اینکه مقاومت در مقابل دشمن همچنان ادامه دارد و به کشورهای دیگر نیز صادر شده، ابراز کرد: شاهد هستیم که مقاومت از لبنان و فلسطین تا شاخ آفریقا گسترش پیدا کرده و عزیزانی مثل حاج‌قاسم و سیدحسن نصرالله که سردمداران مقاومت هستند، در این راه تلاش بسیار زیادی کردند.
وی در جمع‌بندی این بخش از سخنان خود تصریح کرد: دفاع از حیثیت، شرف، آبرو و عزت این سرزمین اگرچه با شهادت و جانبازی هزاران جان‌ پاک رخ داد، اما همین که اجازه ندادیم این سرزمین زیر سلطه قدرتی باشد را باید با صدای بلند اعلام کرد و گرامی داشت.
* جدایی‌طلب‌ها از داخل، دشمن بعثی از خارج
فرمانده اسبق سپاه همدان سپس با اشاره به وضعیت اجتماعی زمان جنگ، توضیح داد: آن زمان انقلاب تازه به پیروزی رسیده بود و امام خمینی (ره) با تأسی به حضرت رسول (ص) رویکردشان حفظ وحدت و مدارا بود. یعنی کسانی که توبه کرده بودند را بخشیدند؛ خاطرم هست برای مثال از کل اعضای ساواک استان همدان، فقط دو نفر اعدام شدند که آن‌ها هم کسانی بودند که باعث شهادت شمار زیادی از افراد شده بودند. یعنی اتفاقاتی که مثلاً بعد از انقلاب کبیر فرانسه یا 17 اکتبر شوروی رخ داد و همه افراد دخیل در آزار و اذیت مردم سرنگون شدند، در ایران اسلامی بعد از پیروزی انقلاب، رخ نداد.
سرتیپ طایفه‌نوروز ادامه داد: بسیاری از آن‌ها که بخشیده شدند، بعد از انقلاب به کردستان و خوزستان رفته و در آنجا تشکیلات ضد انقلاب راه انداختند، دولت تشکیل داده و آواز جدایی‌طلبی سر دادند؛ اما امام تمام توان خود را برای حضور مردم در میدان و حفظ درخت نوپای انقلاب گذاشت و همان ابتدای امر دستور بسیج نیرو برای مقابله با تحرکات ضد انقلاب در کردستان را صادر کرد.
وی با تأکید بر اینکه تا پیش از پیروزی انقلاب رویه سیاستمداران دور نگه داشتن مردم مناطق مرزنشین از امکانات اولیه زندگی و خدمات فرهنگی، رفاهی و آموزشی بود تا هوای استقلال به سرشان نزند، اعلام کرد: وقتی حصر سنندج توسط سپاه همدان شکسته شد، بنی‌صدر حرف خوبی به جدایی‌طلب‌ها که سلاح در دست گرفته بودند، زد؛ گفت «سلاحتان را زمین بگذارید و ببینید آیا ما مثل پهلوی هستیم؟ ما مثل قاجار هستیم؟ آیا ما هم شما را از امکانات محروم می‌کنیم؟». اما آن خودباخته‌ها و خودفروخته‌ها در راستای استقلال‌طلبی کردستان‌های کشورهای مختلف و در مقابل انقلاب اسلامی، ایستادند. قبل از وقوع جنگ ما در مقابل جدایی‌طلب‌ها در مناطق مختلف کشور بودیم و با آن‌ها می‌جنگیدیم که نیروهای همدان در این مسئله نقش بسزایی داشتند و حصر سنندج را شکستند.
* چرا من در مقابل هموطن خود جنگیدم؟
این مقام نظامی سپس با تأکید بر اینکه ذکر خاطرات دفاع مقدس کافی نیست و باید مطابق دستور رهبر معظم انقلاب به جهاد تبیین روی بیاوریم، تصریح کرد: منِ همدانی سال‌ها در سنندج زندگی کرده‌ام و جنگیده‌ام؛ نسل جدید نیاز دارد بداند ما برای چه در کشور خودمان می‌جنگیدیم؟ چرا یک همدانی در برابر یک کرد که هموطن خود اوست، سلاح به دست گرفته بود؟ ما باید بگوییم این افراد دل در گرو کشور و مام میهن نداشتند. آن‌ها مصرانه ایستاده بودند تا به هوای استقلال، ایران را چندپاره کنند؛ بنابراین ما باید ریشه خصومت‌ها و مخالفت‌های آنان را بیان کنیم، که چه در عراق، چه در کردستان، چه خوزستان، چه گنبد، چه بلوچستان، جدایی‌طلب‌ها با کشتار مردم بی‌دفاع به دنبال چه بودند؟ این می‌شود روشنگری که وظیفه امروز تمام شاهدان و راویان دفاع مقدس است.
سردار طایفه‌نوروز ادامه داد: مردم ما یک زمانی شور انقلاب داشتند و 98 درصد آن‌ها پای صندوق‌های رأی به نظام جمهوری اسلامی، آری گفتند؛ اما اینکه چند درصد شعور تعمق در مسائل را داشتند، در کوران حوادث خودش را نشان داد، کسانی که تقوای خدا پیشه کردند و خدا راه را به آن‌ها نشان داد.
* نقل خاطره خوب است، اما نیاز امروز الگوگیری از دفاع مقدس است
وی سپس با اشاره به ذکر خاطره‌ای توسط یک آزاده در محضر رهبر انقلاب، متذکر شد: بعد از اینکه آن شخص برخی از مسائل تخصصی را ارائه داد، رهبر انقلاب فرمودند «گفتن این خاطرات خوب است، اما امروز شما باید بگویید آن تلاش‌ها و سختی‌هایی که برای حفظ این انقلاب متحمل شده‌اید، کجا باید مورد استفاده قرار بگیرد و چطور می‌توان از آن الگوها در دوران کنونی استفاده کرد».
فرمانده اسبق سپاه همدان با اشاره به حضور رزمندگان همدان در جنگ، تشریح کرد: وقتی کردها بعد از پیروزی انقلاب ارتش شکل دادند و در سودای کشوری مستقل سنندج را پایتخت خودشان کردند، سپاه همدان پشتیبان منطقه غرب بود و سپاه مرزی را حمایت می‌کرد، کتاب مفصلی در این مورد به نگارش درآمده و تمام اقداماتی که رزمندگان دلیر همدان در آن برهه انجام داده‌اند، نوشته شده است. همدانی‌ها با شجاعت تمام جلوی هرگونه تعرض به این خاک را گرفتند و در آن برهه، حماسه آفریدند.
* دستاوردهای جنگ هشت‌ساله
سردار طایفه‌نوروز در خاتمه سخنان خود به دستاوردهای دفاع مقدس اشاره کرد و یادآور شد: صدور انقلاب و مقاومت ما در جنگ مهم‌ترین و بزرگ‌ترین دستاورد این جنگ هشت‌ساله بود و از همه جای آن می‌توان سخن گفت؛ شاید جالب باشد بدانید حتی اسرای ما در اسارت چیزهای زیادی را به عرب‌ها یاد دادند و یا حتی در همان حال اسارت به بسیاری از مسائل و حدود شرعی پایبند بودند. دستاورد بعدی ما تمییز خط‌های کفر و باطل از خط حق و حرکت بر مدار حق بود؛ اکنون شما می‌بینید صهیونیست‌ها نسبت به مردم عادی و معمولی کشور فلسطین چقدر رفتار شنیع و وحشیانه‌ای دارند، اما ما هرگز این‌طور نبودیم، حتی حق اسرا را رعایت می‌کردیم و این موارد به تفصیل در خاطرات آن‌ها و کسانی که از صلیب سرخ برای بازدید می‌آمدند، موجود است.
وی ادامه داد: دستاورد بعدی این بود که فرهنگ نظامی ما در کل دنیا پیچید؛ چه کسی باور می‌کرد ما در مقابل ابرقدرت‌های دنیا بایستیم و امروز به سلاح‌های روز دنیا مثل موشک‌های نقطه‌زن مجهز شویم؟ همه این‌ها به مدد فرهنگ دفدع مقدس شکل گرفت که باید تبیین شود، در آن تأمل و تعمق داشته باشیم و این راه را همچنان در کنار هم با انسجام و اتحاد، ادامه دهیم.

سمیرا گمار