عماد احمدوند درباره تأثیر و نفوذ فناوری نانو در صنعت و آخرین دستاوردها در این حوزه توضیح داد و گفت که برای توسعه زیست بوم فناوری نانو در سال‌های اخیر برنامه‌های مختلفی در راستای توانمندسازی و حمایت از کسب و کارها و شرکت‌های نوپا (برنامه بنیان‌گذاری) و حمایت از فرآیند تحقیق و توسعه نانو در شرکت‌های صنعتی (برنامه تحقیق و توسعه درون‌زا) راه‌اندازی یا توسعه یافته‌اند.
**ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت و پژوهانه به برخی شرکت ها
دبیر ستاد نانو و میکرو معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری افزود: حمایت ستاد نانو از فرآیند تحقیق و توسعه در شرکت‌های صنعتی شامل تسهیلات ارزان‌قیمت و پژوهانه (گرنت) شبکه آزمایشگاهی است که به شرکت‌های دارای تیم تحقیق و توسعه ارائه می‌شود. فناوری نانو یک فناوری میان‌رشته‌ای با اثرگذاری متنوع و کاربردهای گسترده در صنایع مختلف است. در حال حاضر، محصولات نانو ساخت ایران در بیش از 15 حوزه صنعتی تجاری شده‌اند و حجم بازار قابل توجهی را به خود اختصاص داده‌اند.
**تولید 1800 محصول ساخت ایران توسط 400 شرکت صنعتی
احمدوند ضمن اعلام اینکه نزدیک به 1800 محصول ساخت ایران توسط حدود 400 شرکت صنعتی تولید و روانه بازار شده‌اند، گفت: ساخت تجهیزات آزمایشگاهی نانو و ماشین‌آلات مورد نیاز برای راه‌اندازی خطوط تولید محصولات نانو نیز یکی از اولویت‌های توسعه صنعت نانو است. بیش از 100 خط تولید صنعتی با ماشین‌آلات و تجهیزات نانو ساخت ایران بهره‌برداری شده‌اند.
**صادرات تجهیزات آزمایشگاهی نانو به کره، چین و مالزی
وی همچنین گفت: برخی از این تجهیزات و خطوط تولید از جمله خط تولید صنعتی نانوالیاف، خط تولید پوشش‌های سخت نانو و سامانه نانو تصفیه صنعتی پساب به کشورهای کره جنوبی، چین و مالزی صادر شده است. از برنامه‌های دیگر ستاد نانو، حمایت از تحقیقات کاربردی صنعتی در برنامه اساتید محصول‌محور است. در این برنامه از اساتید دانشگاهی که تیم پژوهشی‌شان متمرکز بر موضوع تخصصی بوده و انباشت دانش فنی دارند، حمایت می‌شود.
دبیر ستاد نانو و میکرو معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در مورد تأثیر فناوری نانو در حوزه سلامت، درمان و تشخیص بیماری‌ها، به‌ویژه سرطان، گفت: محصولات مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته از جمله فناوری نانو، فراتر از بازار مستقیم خود، اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی بالایی دارند. یکی از این اثرات اقتصادی، صرفه‌جویی ارزی است. نانوداروهای ضدسرطان در سال‌های اخیر بخش بزرگی از نیاز کشور به نمونه‌های خارجی را مرتفع کرده و باعث کاهش هزینه‌های بیمه درمانی و عوارض ناشی از استفاده از داروهای ضدسرطان مرسوم شده‌اند.
**صرفه‌جویی ارزی 126 میلیون دلاری نانوداروهای ضدسرطان طی 7 سال
وی ادامه داد: تا پایان سال 1402، از خروج بیش از 126 میلیون دلار ارز جلوگیری شده که این مقدار حدود 10 برابر صادرات این محصولات در این مدت بوده است. به عنوان نمونه، حجم فروش داخلی نانوداروهای ضدسرطان در فاصله سال‌های 1395 تا 1402، معادل 6000 میلیارد ریال بوده که صرفه‌جویی ارزی معادل 126 میلیون دلار را به همراه داشته است.
**هزینه‌های بیمه درمان 12 هزار میلیارد ریال کاهش یافت
احمدوند افزود: این در حالی است که صادرات این محصولات در همین مدت کمتر از یک‌دهم این مقدار یعنی حدود 12 میلیون دلار بوده است. همچنین به واسطه کاهش قیمت نانوداروهای داخلی در مقایسه با نمونه‌های خارجی، هزینه‌های بیمه درمان معادل 12 هزار میلیارد ریال کاهش یافته است.
دبیر ستاد نانو و میکرو معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری بیان کرد: نانوداروی ضدسرطان سینادوکسوزم به واسطه کاهش 30 درصدی عوارض قلبی، منجر به کاهش 2150 میلیارد ریالی هزینه درمان ناشی از عوارض جانبی نمونه غیرنانویی آن با نام دوکسوروبیسین شده است. داروی ضدسرطان دوکسوروبیسین به عنوان داروی شیمی درمانی سرطان‌های مختلف عمل کرده و مصرف این دارو می‌تواند منجر به عارضه قلبی شود؛ در حالی‌که استفاده از نمونه نانولیپوزمال این دارو احتمال این عارضه را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
**رقم کلی فروش محصولات نانو ساخت ایران در 1402
احمدوند در پاسخ به سوال خبرنگار مهر درباره پیشرفت فناوری نانو در حوزه‌های اقتصادی و درآمدزایی، گفت: در سال 1402، رقم کلی فروش محصولات نانو ساخت ایران حدود 619 هزار میلیارد ریال بوده است. متوسط رشد سالانه بازار فناوری نانو ایران از سال 1392 تا پایان سال 1402 حدود 97 درصد بوده و به این معنی است که در هر سال حجم فروش محصولات نانو تقریباً دو برابر شده است. ارزش دلاری فروش محصولات نانو در سال 1402 معادل 1620 میلیون دلار بوده است.
**رشد خدمات فناوری نانو در سال 1402، 80 درصد بوده است
وی با اشاره به ترکیب بازار محصولات نانو افزود: حدود 97 درصد از بازار محصولات نانو در سال 1402 را کالاها و نزدیک به یک درصد را تجهیزات تشکیل داده و سهم خدمات از بازار محصولات نانو نیز در حدود 2 درصد بوده است. 71 درصد از این خدمات فنی و صنعتی، 28 درصد خدمات آزمایشگاهی و 1 درصد باقیمانده خدمات کسب‌وکاری بوده است. رشد خدمات فناوری نانو در سال 1402 نسبت به سال قبل بیش از 80 درصد بوده است.
**«عمران و ساختمان» بیشترین سهم از بازار نانو را به خود اختصاص دادند
دبیر ستاد نانو و میکرو معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری همچنین به سهم صنعت عمران و ساختمان از بازار فناوری نانو اشاره کرد و گفت: این صنعت بیش از یک سوم از کل بازار محصولات فناوری نانو ایران را در سال 1402 به خود اختصاص داده که رقمی حدود 214 هزار میلیارد ریال می‌شود. نزدیک به 80 درصد این رقم مربوط به محصولات شیرآلات بهداشتی، کاشی ساختمانی و شیشه‌های بازتابنده است.
احمدوند با بیان این مطلب که صنعت خودرو و حمل و نقل در جایگاه بعدی قرار دارد و حجم فروش محصولات نانوی این حوزه حدود 91 هزار میلیارد ریال است که یک سوم آن را کاتالیست‌های خودرو تشکیل می‌دهند، گفت: بازتابنده چراغ خودرو نیز پرفروش‌ترین محصول این صنعت است. همچنین بیش از 80 درصد از سهم 11 درصدی صنعت مواد شیمیایی را پلی‌اتیلن گرید مشکی حاوی نانومواد تشکیل می‌دهد.
وی به اثرات اقتصادی محصولات نانو اشاره کرد و گفت: نانوکاتالیست‌ها و تجهیزات نانوحباب تأثیرات اقتصادی قابل توجهی دارند. نانوکاتالیست‌ها محصولاتی راهبردی در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی هستند. در گذشته عمده نانوکاتالیست‌های مورد نیاز کشور از خارج تأمین می‌شد اما اکنون حجم قابل توجهی از این کاتالیست‌ها در داخل تولید می‌شود.
**افزایش 20 درصدی برداشت محصولات گلخانه‌ای با نانوحباب
احمدوند در خصوص تجهیزات نانوحباب گفت: این تجهیزات در دو سال اخیر حجم فروش حدود 1600 میلیارد ریال داشته‌اند. استفاده از این سامانه در بیش از 100 گلخانه آب‌کشتی (هیدروپونیک) صیفی‌جات موجب افزایش 20 درصدی در برداشت محصولات گلخانه‌ای و افزایش 25 تا 30 درصدی ارزش غذایی محصولات شده است. مساحت کل گلخانه‌های آب‌کشت در کشور حدود 1000 هکتار است. اگر همه این گلخانه‌ها به سامانه نانوحباب مجهز شوند، افزایش 15 درصدی برداشت محصول معادل ایجاد 150 هکتار گلخانه جدید خواهد بود.
دبیر ستاد نانو و میکرو معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری همچنین به هزینه‌های مرتبط با این فناوری اشاره کرد و گفت: برای ساخت 150 هکتار گلخانه و افزایش 15 درصدی تولید محصولات آب‌کشت، 3 هزار و 750 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری لازم است. اما با استفاده از فناوری نانوحباب، می‌توان با صرف تنها 5 درصد از این هزینه، به همین نتیجه دست یافت.
احمدوند همچنین درباره تأثیر سامانه نانوحباب در صنعت آبزی‌پروری گفت: استفاده از این سامانه در 10 استخر پرورش ماهی در کشور به دلیل بهبود کیفیت آب، توزیع یکنواخت اکسیژن و کاهش تلفات، منجر به افزایش تراکم آبزی‌پروری تا دو برابر شده است.
**افزایش تولید مزارع آبزی پروری به یک میلیون تن با سامانه نانوحباب
وی افزود: تولید سالانه محصولات آبزی در 25 هزار مزرعه پرورش آبزی کشور حدود 500 هزار تن است. در صورت تجهیز تمام این مزارع به سامانه نانوحباب و با توجه به افزایش صد درصدی تراکم محصول، این تولید به یک میلیون تن خواهد رسید.
دبیر ستاد نانو و میکرو معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری تأکید کرد: اگر بخواهیم با روش دو برابر کردن مزارع، تولید محصولات آبزی را افزایش دهیم در مجموع نیاز به 167 هزار میلیارد تومان سرمایه داریم اما با کمک فناوری نانوحباب، همین نتیجه با 20 درصد این هزینه (32 هزار میلیارد تومان) قابل حصول است.
وی همچنین به کاربرد سامانه نانوحباب در تصفیه فاضلاب شهری اشاره کرد و گفت: این سامانه علاوه بر افزایش 30 درصدی راندمان تصفیه آب، منجر به کاهش 20 درصدی هزینه تأمین تجهیزات و حداقل 40 درصد صرفه‌جویی در مصرف انرژی نسبت به سامانه‌های هوادهی متداول شده است.
**سامانه نانوحباب می‌تواند برق تصفیه خانه‌ها را تا 50 درصد کاهش دهد
احمدوند اضافه کرد: استفاده از سامانه نانوحباب برای تصفیه فاضلاب منجر به صرفه‌جویی حدود 40 تا 50 درصدی در مصرف برق می‌شود. با توجه به تعداد تصفیه‌خانه‌های کشور (256 عدد) و کل برق مصرفی آنها (120 مگاوات)، استفاده از این سامانه‌ها در تصفیه‌خانه‌های کشور منجر به صرفه‌جویی حدود 50 مگاواتی خواهد شد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: هزینه تأمین این مقدار برق از طریق ایجاد نیروگاه‌های گازی جدید حدود 1000 تا 1200 میلیارد تومان به قیمت سال 1402 تخمین زده شده است. در حالی که با سرمایه‌گذاری 460 میلیارد تومان برای تجهیز تمام تصفیه‌خانه‌های کشور به این سامانه‌ها، حدود 550 تا 750 میلیارد تومان صرفه‌جویی در هزینه‌ها خواهیم داشت.