مفهوم طراحی تجربه کاربری که پیش از این در محیط‌های دیجیتال به‌کار می‌رفت، در عصر حاضر، به محیط‌های فیزیکی نیز گسترش پیدا کرده است. شهرهای مدرن با الهام از اصول تجربه کاربری که به اختصار به آنUX، UXD یا UED گفته می‌شود، در حال متحول کردن چگونگی تعامل شهروندان با محیط شهری هستند. تمرکز این رویکرد بر بهبود کاربردپذیری، دسترس‌پذیری و ایجاد تعامل لذت‌بخش بین شهروندان و محیط شهری است. شهرهای مدرن در تلاش هستند تا با تمرکز بر نیازهای کاربران و ایجاد یک محیط شهروندمحور، تجربه زندگی در شهر را برای ساکنان و بازدیدکنندگان بهبود بخشند.
شهرها با استفاده از راه‌حل‌های نوین و فناوری‌های پیشرفته، سعی در ارتقای کیفیت زندگی شهری دارند که شامل طراحی علائم و نقشه‌های واضح، استفاده از فناوری‌های هوشمند برای هدایت و ارائه اطلاعات لحظه‌ای به شهروندان می‌شود. شهرهای امروزی با در نظر گرفتن نیازهای مختلف کاربران از جمله گردشگران، ساکنان جدید و افراد دارای معلولیت، تلاش می‌کنند تا محیطی راحت‌تر و قابل دسترس‌تر ایجاد کنند.
*شهرهای خوانا
خوانایی یکی از اصول طراحی شهری و به معنای امکان سازماندهی یک محیط در قالب یک الگوی قابل تصویر و منسجم است. مفهوم «شهرهای خوانا» توسط کوین لینچ، برنامه‌ریز شهری آمریکایی، برای مطالعه چگونگی درک و هدایت افراد در محیط‌های شهری ابداع شده و بر این اساس استوار است که محیط‌های شهری نیز باید به همان روشی ایجاد شوند که وب‌سایت‌ها و نرم‌افزارها طراحی می‌شوند تا شهروندان بتوانند به‌راحتی در آن‌ها حرکت کنند. شهرهای خوانا با ایجاد مسیرهای واضح، نشانه‌های متمایز، مناطق تعریف‌شده و نقاط قابل شناسایی، حس امنیت را میان افراد افزایش می‌دهند و آنها را تشویق به اکتشاف مسیرها و فضاهای جدید می‌کنند.
دروازه یا ورودی محله به‌عنوان ورودی‌های نمادین به محله‌ها یا مناطق مختلف شهر عمل می‌کنند که علاوه بر یک نشانه بصری برای اعلام ورود به یک محله خاص، شامل اطلاعات محلی، نقشه‌ها و صنایع و هنرهای محلی هستند که هویت و فرهنگ آن منطقه را به نمایش می‌گذارند. این عناصر با هدف بهبود تجربه کاربری و ایجاد یک محیط شهری جذاب‌تر و قابل فهم‌تر طراحی می‌شوند.
*اصول طراحی شهرهای خوانا
در طراحی شهرهای خوانا، اصول کلیدی همچون سلسله‌مراتب اطلاعات و طراحی هویت ویژند نقش محوری ایفا می‌کنند. این اصول با هدف ایجاد محیطی قابل درک، منظم و جذاب برای کاربران مختلف شهر، ازجمله ساکنان، گردشگران و افراد دارای نیازهای خاص، به‌کار گرفته می‌شوند.
سلسله‌مراتب اطلاعات به معنای سازماندهی داده‌ها و اطلاعات به‌گونه‌ای است که کاربران بتوانند به‌راحتی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.
از سوی دیگر، طراحی هویت ویژند شهری با استفاده از عناصر بصری یکپارچه همچون فونت‌ها، رنگ‌ها و نمادهای هماهنگ در نقشه‌ها، علائم راهنما و سیستم حمل‌ونقل عمومی اجرا می‌شود. این هماهنگی بصری هویت منحصربه‌فردی برای شهر ایجاد می‌کند و فرایند هدایت و مسیریابی را برای کاربران ساده‌تر می‌سازد.
برای مثال، استفاده از رنگ‌های مشخص برای مناطق مختلف شهر یا نمادهای متمایز برای ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی، موجب می‌شود کاربران بتوانند با سرعت بیشتری مسیر خود را پیدا کنند. این رویکرد همچنین حس انسجام و سازماندهی را در محیط شهری تقویت می‌کند و تجربه‌ای لذت‌بخش‌تر برای ساکنان و بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد.
*حلقه‌های بازخورد در شهرهای خوانا
استفاده از حلقه‌های بازخورد در شهرهای مدرن، به‌عنوان یک ابزار قدرتمند برای بهبود تجربه شهروندان در حال گسترش است. حلقه‌های بازخورد به معنای استفاده از بازخورد شهروندان برای بهبود سیستم‌های هدایت و اطلاعات شهری است و شامل به‌روزرسانی‌های لحظه‌ای در مورد ترافیک، برنامه‌های حمل‌ونقل عمومی، کیوسک‌های تعاملی و ابزارهای ناوبری تلفن همراه می‌شود که به شهروندان امکان می‌دهد مشکلات موجود را گزارش دهند و پیشنهادهایی برای بهبود خدمات ارائه دهند.
*مزایای شهرهای خوانا
شهرهای خوانا، جست‌وجو و اکتشاف شهری را تشویق می‌کنند و موجب افزایش تردد پیاده در مغازه‌ها، رستوران‌ها و کسب‌وکارهای محلی می‌شوند که به نوبه خود به حمایت از اقتصاد محلی و فعال‌سازی فضای عمومی کمک می‌کند.
شهرهای خوانا با تشویق حمل‌ونقل فعال همچون پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، سلامت عمومی را ارتقا می‌بخشند. پروژه شهر خوانای ساوت‌همپتون با ارائه اطلاعات در مورد مدت زمان پیاده‌روی، مسیرهای ایمن و اتصال به حمل‌ونقل عمومی، مزایای سلامتی پیاده‌روی را با ارائه اطلاعات در مورد کالری مصرفی و همچنین کاهش انتشار دی‌اکسید کربن برجسته می‌کند و مردم را به پذیرش سبک زندگی فعال‌تر ترغیب می‌کند.
تصویر و کیفیت محیط ساخته‌شده یک شهر، موضوعی اساسی برای رونق اقتصاد محلی آن است. شهرها باید به‌عنوان سیستم‌های تعاملی عمل کنند که در آن هدایت به همان اندازه که در محیط‌های دیجیتال موجود است، در فضای حقیقی نیز به شهروندان کمک می‌کند. برنامه‌ریزان شهری، طراحان و سیاست‌گذاران می‌توانند با بهره‌گیری از رویکردی که اولویت را بر شهروندان قرار می‌دهد، محیط‌های شهری پیاده‌رو، قابل دسترس‌تر و لذت‌بخش‌تر ایجاد کنند.
*توسعه راه‌حل‌های هدایت دیجیتال
با گذر از علائم ثابت به راه‌حل‌های هدایت دیجیتال، شهرهای مدرن در حال ارتقای تجربه ناوبری هستند. نقشه‌های هوشمند، اپلیکیشن‌های واقعیت افزوده و ابزارهای مسیریابی بر پایه هوش مصنوعی، راهنمایی‌های شخصی‌سازی شده را برای کاربران فراهم می‌کنند. شهرهای مدرن داده‌های لحظه‌ای حمل‌ونقل، ازجمله زمان رسیدن اتوبوس‌ها، شرایط ترافیک و تحلیل پیاده‌روها را در سیستم‌های هدایت خود ادغام می‌کنند و این امکان را فراهم می‌کند تا علائم و پیشنهادات هدایت به‌صورت پویا تنظیم شوند و کاربران به اطلاعات به‌روز دسترسی داشته باشند.
نقشه‌های هوشمند به کاربران فرصت می‌دهد تا به‌صورت لحظه‌ای موقعیت خود را در شهر شناسایی کنند و مسیرهای بهینه را برای رسیدن به مقصد انتخاب کنند. این نقشه‌ها می‌توانند اطلاعات اضافی همچون زمان رسیدن اتوبوس‌ها، شرایط ترافیک و وضعیت پیاده‌روها را نیز ارائه دهند.
اپلیکیشن‌های واقعیت افزوده به کاربران این امکان را می‌دهند تا اطلاعات دیجیتال را به‌صورت همزمان در محیط واقعی مشاهده کنند. به‌عنوان مثال، با اسکن کردن یک مسیر، علائم راهنمای مجازی روی خیابان‌های واقعی ظاهر می‌شود و به کاربران کمک می‌کند تا مسیر خود را به‌راحتی پیدا کنند.
استفاده از داده‌های لحظه‌ای و الگوریتم‌های پیشرفته هوش مصنوعی، مسیرهای بهینه را بر اساس شرایط ترافیک و سایر عوامل مؤثر، به کاربران پیشنهاد می‌دهد. این ابزارها می‌توانند هشدارهای لحظه‌ای در مورد تغییرات در شرایط ترافیک یا زمان رسیدن اتوبوس‌ها را به اطلاع کاربران برسانند. راه‌حل‌های دیجیتال در هدایت شهری تجربه مسیریابی و تردد در شهر را بهبود می‌بخشد و موجب افزایش رضایت شهروندان و بازدیدکنندگان می‌شود.