ملیکا قانعی:
دوران نامزدی مرحله‌ای بسیار مهم و حساس در زندگی مشترک زوجین است؛ به تعبیری این دوره نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت یا شکست زندگی آینده آن‌ها دارد. این دوران، فرصتی طلایی برای شناخت عمیق‌تر یکدیگر، ایجاد تفاهم و آمادگی برای ورود به زندگی زناشویی است.
دوران نامزدی فرصتی را فراهم می‌کند تا خانواده‌های زوجین نیز با یکدیگر آشنا شوند و ارتباط برقرار کنند. این آشنایی به شناخت ارزش‌ها، فرهنگ‌ها و آداب و رسوم خانوادگی آنان کمک می‌کند و درنتیجه، از بروز اختلافات و سوء تفاهم‌های احتمالی در آینده جلوگیری می‌شود. همچنین خانواده‌ها در رفت‌وآمد‌های این دوران، فرصت دارند تا به بررسی و ارزیابی فردی که قرار است با فرزندشان زندگی کند، بپردازند. آن‌ها می‌توانند ازنظر اخلاقی، رفتاری، اجتماعی و اقتصادی فرد مورد نظر را مورد بررسی قرار داده و درصورت وجود هرگونه مشکل یا نگرانی، آن را با فرزند خود در میان بگذارند.
همچنین خانواده‌ها می‌توانند در دوران نامزدی با حمایت و پشتیبانی عاطفی از زوجین، به آن‌ها در گذر از چالش‌ها و مشکلات این دوران کمک کنند؛ این حمایت می‌تواند شامل مشاوره، راهنمایی و همراهی در تصمیم‌گیری‌های مهم باشد.
از دیدگاه مشاوران خانواده دوران نامزدی فرصتی ارزشمند برای ساختن یک زندگی مشترک موفق و شاد است. زوجین باید از فرصت‌های این دوران به بهترین نحو استفاده کرده و با شناخت و آمادگی کامل وارد زندگی زناشویی شوند؛ در همین خصوص با خانم سارا گلستانی، کارشناس ارشد مشاوره خانواده و روان‌درمانگر فردی و گروهی درباره دوران نامزدی گفت‌وگویی صورت داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
این کارشناس ارشد مشاوره خانواده و روان‌درمانگر فردی و گروهی در پاسخ به این سؤال که «دوران نامزدی تا چه اندازه در شناخت و موفقیت پیمان زناشویی اهمیت دارد؟» گفت: می‌توان گفت که این دوران اهمیت بسزایی دارد؛ زوجین در ابتدای آشنایی یک دوره شناختی را سپری می‌کنند. در این دوره تعاملات گوناگونی در فضاهای مختلف، اعم از جمع‌های خانوادگی و دوستانه، خلوت‌ها و موقعیت‌های اجتماعی، صورت می‌گیرد تا طرفین شناخت کافی از یکدیگر حاصل کنند. این شناخت شامل آگاهی از خلق‌وخو، نوع واکنش‌ها در برابر اتفاقات، مسائل روزمره و نحوه برقراری ارتباط است.
سارا گلستانی با بیان اینکه افراد در این دوره به شناخت بهتری از خود نیز دست پیدا می‌کنند، اظهار کرد: زیرا واکنش‌های افراد در دوران تجرد و تنهایی، ممکن است با واکنش‌های آن‌ها در دوران تأهل یا در یک رابطه، نسبت به یک محرک یا اتفاق ثابت، متفاوت باشد.
گلستانی با بیان اینکه دوران نامزدی نقش بسیار مؤثری در شناخت و تصمیم‌گیری طرفین براساس واقعیت‌ها دارد، ادامه داد: هنگامی که زوجین با شناخت کافی و با بهره‌گیری از مشاوره پیش از ازدواج از یک متخصص، یکدیگر را انتخاب می‌کنند، به‌طور طبیعی احتمال مسئولیت‌پذیری آن‌ها در مواجهه با بحران‌های زندگی و مشکلات ارتباطی، افزایش می‌یابد و به تبع آن، احتمال ماندگاری پیمان زناشویی آنان نیز بیشتر می‌شود.
این مشاور خانواده با بیان اینکه تقویت مهارت گفت‌وگو در دوران نامزدی تضمین یک زندگی موفق است، تصریح کرد: در دوران نامزدی جهت گفت‌وگو درباره تفاوت‌های شخصیتی، اعتقادی و خانوادگی به شکل سازنده، لازم است که طرفین زمان کافی با یکدیگر سپری کنند. می‌بایست حداقل سه تا 6 ماه طرفین به‌طور مداوم با یکدیگر در ارتباط باشند و از روزمرگی‌های یکدیگر مطلع شوند؛ همچنین در طول هفته دو یا سه بار تعاملات مشترک داشته باشند.
وی با بیان اینکه در این روند ارتباطی زوجین واقعیت‌های خود را ابراز می‌کنند، اذعان کرد: طبیعتاً در فضاهای گوناگونی که در این مدت با یکدیگر در تعامل هستند، موضوعات مختلفی برای گفت‌وگو ایجاد می‌شود؛ موضوعاتی که برای آن‌ها مهم است.
گلستانی همچنین افزود: این سطح از تعامل به خودی خود زمینه‌ساز گفت‌وگو و آگاهی طرفین از دیدگاه‌های یکدیگر می‌شود و به افراد امکان می‌دهد تا میزان هم‌خوانی کلام و عمل فرد مقابل را ارزیابی کنند.
این روان‌درمانگر در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان فهمید یک رابطه در دوران نامزدی پایه‌های سالم و محکمی دارد، توضیح داد: صرف زمان کافی، تعامل مناسب و سنجش احساسات در تعاملات، ارکان سلامت دوره نامزدی هستند؛ برای مثال بررسی اینکه آیا احساس رضایت وجود دارد یا خیر و درصورت وجود مشکلات، آیا توانایی حل‌وفصل آن‌ها وجود دارد یا خیر. این موارد همگی پیش‌بینی‌کننده‌های سلامت و استحکام پایه‌های رابطه هستند.
وی در پاسخ به این سؤال که چه نشانه‌هایی در رفتارهای همسر آینده‌ فرد هشداردهنده‌ هستند که ممکن است در زندگی مشترک مشکل‌ساز شود؟ گفت: لازم است بدانید این موارد باید در سطوح مختلف بررسی شوند؛ در ابتدا تفاوت بسیار زیاد بین خواسته‌ها و داشته‌های طرفین، یک نشانه هشداردهنده است و احتمال ایجاد مشکلات جدی پس از فروکش کردن هیجانات اولیه رابطه را افزایش می‌دهد. مسائل مربوط به سلامت روان و جسم و نحوه تعامل طرفین نیز حائز اهمیت است که با کمک مشاور، انجام آزمون‌ها و مصاحبه‌ها در چند جلسه، می‌توان به‌طور کامل این موارد را بررسی و پاسخ آن‌ها را دریافت کرد.
این کارشناس خانواده با بیان اینکه گاهی مشکلات در رابطه حل‌وفصل نمی‌شوند و حتی گفت‌وگو درباره مسائل سخت امکان‌پذیر نیست، ادامه داد: زوجین باید بدانند که اساس یک رابطه سالم و ماندگار، صحبت کردن است؛ امکان دارد در آینده با چالشی جدی روبه‌رو شوند که تنها با صحبت و هم‌فکری می‌توانند به راه حل مناسبی دست پیدا کنند.
وی با بیان اینکه اگر زوجین با اکثر ویژگی‌های شخصیتی یکدیگر مشکل دارند و این موارد اساساً قابل حل نیستند باید به مشاورین خانواده مراجعه کنند، تصریح کرد: زمانی که فقط حالت خاصی از شما مورد تأیید طرف مقابل است و یا بالعکس و این موضوع برای شما اهمیت دارد، باید به آن توجه کنید.
گلستانی با بیان اینکه اگر نمی‌توانید در کنار همسرتان خودتان باشید باید بدانید که لذتی از زندگی نخواهید برد، توضیح داد: البته منظور از خودِ واقعی در زندگی، به‌طور صددرصد نیست، بلکه تا حدی که آنچه از خود در زندگی روزمره ارائه می‌کنید را بتوانید در کنار همسرتان نیز ارائه دهید و از کنار هم بودن منزجر نشوید.
وی با بیان اینکه به‌طور کلی شخصیت افراد در سال‌های اولیه زندگی یعنی تا سن 18 سالگی شکل می‌گیرد و پس از آن تغییرات اساسی در آن رخ نمی‌دهد، اذعان کرد: البته ممکن است تنظیماتی در شخصیت ایجاد شود و یا تعادل‌های جدیدی شکل بگیرد، اما تغییرات بنیادین بعید است.
این مشاور خانواده با بیان اینکه اگر همسر شما پُرحرف یا کم‌حرف و برون‌گرا یا درون‌گرا است این‌ها ویژگی‌های اساسی شخصیتی هستند که تغییر دادن آن‌ها دشوار خواهد بود، تصریح کرد: اگر با این ویژگی‌ها مشکل دارید، همان نشانه‌های هشداردهنده‌ هستند که نشان می‌دهند این رابطه باید به‌طور تخصصی بررسی شود و با کمک درمانگر یا مشاور، متوجه شوید که آیا مسیر رابطه به‌درستی پیش می‌رود یا خیر.
وی در پاسخ به این سؤال که «در مورد چه موضوعاتی باید قبل از ازدواج به توافق رسید؟» گفت: قطعاً در مورد موضوعات اساسی مانند شرایط مالی، شرایط فرهنگی، شرایط اجتماعی، محل زندگی، محدوده آزادی که طرفین برای یکدیگر قائل هستند، تعاریفشان از صمیمیت و خیانت، مفاهیم اساسی که در رابطه معنا دارند، احترام، ارتباط با خانواده‌های یکدیگر، ارتباط با اجتماع و دوستان، محدوده تصمیماتی که قرار است مشترک بگیرند مانند تعداد فرزندان و هر چیزی که به هر دو نفر آن‌ها مربوط است و یا اگر به یکی از آن‌ها مربوط است، می‌تواند روی سبک زندگی یا سرنوشت طرف مقابل هم تأثیر بگذارد، باید صحبت و توافقاتی حاصل شود تا بتوان گفت که این رابطه به‌درستی پیش می‌رود.
گلستانی در پاسخ به این سؤال که «اگر زوجین احساس سردی، تردید یا اضطراب درباره ازدواج دارند چگونه آن را ارزیابی و مدیریت کنند؟» توضیح داد: احساس سردی، تردید یا اضطراب، هرکدام می‌توانند علل مختلفی داشته باشند؛ برای مورد سردی عاطفی می‌توان گفت سردی جسمی، نپسندیدن فرد به‌طور کلی و یا ورود به رابطه به دلیلی و تغییر آن دلیل درحال حاضر، همگی عوامل متفاوتی می‌توانند باشند که در این موارد فرد باید به درمانگر یا مشاور ازدواج مراجعه کند تا موضوع بررسی شود. در رابطه با احساس تردید، ممکن است دلایل فردی وجود داشته باشد؛ یعنی در احساسات، عواطف و تجارب شخصی فردی که احساس تردید می‌کند، موردی وجود داشته که باید به‌طور فردی کمک حرفه‌ای دریافت کند.
وی با بیان اینکه با کمک یک درمانگر می‌توان ضمن تحلیل رفتارهای فرد مقابل دلایل ایجاد و مدیریت مشکلات را فهمید، عنوان کرد: می‌توان برای ارزیابی و مدیریت سردی، تردید یا اضطراب از متخصصین ازدواج و روان‌درمانگران کمک گرفت تا افراد به‌صورت مجزا مورد بررسی قرار گیرند.
این روان درمانگر با بیان اینکه در دوران نامزدی نقش خانواده‌ها باید حاشیه‌ای باشد، تصریح کرد: دوران نامزدی بیشتر برای آشنایی طرفین در موقعیت‌های مختلف با یکدیگر است و خانواده‌ها صرفاً برای این وارد روابط این دو نفر می‌شوند که بدانند در کنار خانواده‌هایشان چه اتفاقاتی ممکن است تجربه کنند و چگونه می‌توانند از عهده آن‌ها بربیایند.
وی با بیان اینکه خانواده در دوران نامزدی نباید در محوریت قرار بگیرد، اظهار کرد: حتی بعد از نامزدی هم نباید خانواده‌های طرفین در محوریت باشند.
گلستانی با بیان اینکه خانواده‌های زوجین می‌توانند صرفاً نقش حامی فرزندانشان را داشته باشند، ادامه داد: خانواده‌ها باید در زندگی زوجین از رفتارهای اضافه و مداخله‌گرانه بپرهیزند؛ والدین باید بدانند که دخالت در زندگی آنان نه‌تنها باعث رشد و صمیمیت در رابطه نمی‌شود، بلکه سردی و اختلاف نظرهای پی‌درپی را به دنبال خواهد داشت.
این مشاور خانواده با بیان اینکه خودِ زوجین باید طی دوران نامزدی در شرایط‌های مختلف کنار هم باشند و طعم زندگی را بچشند و تجربه کسب کنند، افزود: زیرا این تجارب فردی هستند و هر فردی باید خودش آن‌ها را آزمون و خطا کند تا به نتیجه برسد.
وی با بیان اینکه خانواده‌ها باید عرصه را برای زوجین باز بگذارند تا بدون دخالت‌ها و نظرات آنان زمان نامزدی بگذرد، ادامه داد: والدین باید بدانند که صرفاً به‌عنوان یک حامی می‌توانند در کنار فرزندانشان باشند و نباید دخالتی در امور زندگی آن‌ها داشته باشند؛ تنها به‌عنوان پدر و مادر در کنارشان حضور داشته باشند و به آن‌ها کمک کنند.
گلستانی با بیان اینکه گفت‌وگو مهم‌ترین مهارتی است که زوجین در دوران نامزدی می‌توانند تمرین کنند تا برای زندگی مشترک آماده شوند، اذعان کرد: باید بدانند که گفت‌وگوی محترمانه و آگاهانه، ستون اصلی زندگی مشترک است. زوجین اگر بتوانند مهارت گفت‌وگو در هر شرایطی را تمرین کنند و صحبت کردن با یکدیگر را ادامه دهند، کمتر دچار چالش‌های زندگی می‌شوند.
همان‌طور که عنوان شد، دوران نامزدی فرصتی برای شناخت عمیق‌تر یکدیگر ازنظر شخصیتی، رفتاری، عاطفی، فکری و جنسی است. زوجین می‌توانند در این دوران با گفت‌وگو و تبادل نظر، به شناخت ارزش‌ها، باورها، اهداف و انتظارات یکدیگر رسیده و میزان سازگاری خود را بسنجند.
این دوران فرصتی را فراهم می‌کند تا زوجین با گذراندن وقت با یکدیگر، به ایجاد صمیمیت و اعتماد متقابل بپردازند. این صمیمیت و اعتماد، پایه‌های اصلی یک رابطه زناشویی سالم و موفق را تشکیل می‌دهند؛ آن‌ها می‌توانند در این دوران با یادگیری مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله، به شیوه‌های سالم و سازنده برای حل اختلافات خود دست پیدا کنند و با کسب اطلاعات و مهارت‌های لازم، برای ایفای نقش همسر، پدر یا مادر، آماده شوند.
زوجین باید بدانند که صداقت و شفافیت در گفتار و رفتار از اهمیت زیادی برخوردار است و باید مهارت گفت‌وگوی صادقانه با اجتناب از هرگونه پنهان‌کاری و دروغ در رابطه را در خود پرورش دهند.
با بررسی رابطه‌های پایدار، می‌توان به احترام متقابل که یکی از پایه‌های اصلی یک رابطه موفق و سالم است، اشاره کرد. افراد باید بدون هرگونه توهین و تحقیر، برای یک زندگی بهتر به نظرات، احساسات و ارزش‌های یکدیگر احترام بگذارند. آنان با یادگیری مهارت‌های ارتباطی مانند گوش دادن فعال و بیان احساسات و حل مسئله، می‌توانند یک ارتباط مؤثر و ماندگار را شروع کنند.
افراد می‌توانند برای شناخت و انتخاب بهتر یکدیگر پیش از ازدواج به مشاور مراجعه و از توصیه‌های یک روان‌درمانگر استفاده کنند.
لازم به ذکر است که دوران نامزدی از اهمیت زیادی برخوردار است و می‌توان گفت بنیان اولیه یک زندگی است؛ زوجین مانند معماران باید با صبر و حوصله خشت روی خشت بگذارند تا پایه و اساس یک زندگی مشترک را به‌درستی و با اصول بسازند.
آنان به نشانه‌های هشداردهنده در حین ارتباطات دوران نامزدی باید توجه داشته باشند و در جهت حل مشکلات قدم بردارند. افراد باید آگاه باشند که در یک رابطه سالم خشونت، سوء استفاده و بی‌احترامی جایی ندارد و درصورت مشاهده هریک از این نشانه‌ها، باید با یک مشاور یا روانشناس مشورت و درصورت لزوم، از ادامه رابطه خودداری کرد.