از چندسال پیش افزایش روزافزون فاصله بخش‌‏های اقتصادی با دانشگاه‏‌ها و مؤسسات فناوری، موجب پیدایش نهادها و زیرساخت‌های جدیدی با نام مراکز رشد واحدهای فناور با هدف کاهش این فاصله و کاربردی کردن نتایج تحقیقات در جامعه، شده است؛ این زیرساخت‌ها که در ابعاد مختلف و با طیف گسترده‏‌ای از شرح وظایف ایجاد شده‌‏اند، همگی یک هدف مشترک یعنی کمک به تکمیل حلقه‏‌های واسط بین بخش‌‏های اقتصادی جامعه (صنعت، کشاورزی و خدمات) و بخش‏‌های علمی و آموزشی (دانشگاه‏‌ها و مؤسسات پژوهشی) را دنبال می‌کنند.
علاوه‌بر این افزایش ضریب موفقیت واحد‌های فناور از طریق اجتماع آن‌ها در یک محل و کاهش هزینه‏‌هایشان به کمک ارائه خدمات پژوهشی متمرکز، از دیگر اهداف اصلی این سازمان‏‌ها به‌شمار می‏‌رود؛ به‌طوری که موفقیت این زیرساخت‌ها در بسیاری از شهرها، نقش اساسی در رشد، توسعه علمی و پیشرفت اقتصادی داشته‌اند.
به‌واقع امروزه مراکز رشد واحدهای فناور نقش بسیار ویژه‌ای در پیشبرد اقتصادی در هر منطقه‌ایفا می‌کنند؛ مراکز رشد علاوه‌بر ایجاد امکان فعالیت شرکت‌های کوچک و متوسط دانش‌محور و کارآفرین در یک محیط علمی با به‌وجود آوردن فرصت‌های اقتصادی، بستر لازم جهت انتقال و توسعه فناوری، تولید با ارزش‌افزوده بالا، جذب سرمایه‌گذاری و ورود کارآفرینان و واحد‌های صنعتی به بازار‌های داخلی و حتی خارجی را نیز فراهم می‌کنند.
بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع، بر آن شدیم تا در این شماره به چگونگی فعالیت مرکز رشد واحدهای فناور شهرستان ملایر بپردازیم؛ پس گفت‌وگویی را با مظفر عسگری، مدیر این مرکز ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید:
مدیر مرکز رشد واحدهای فناور شهرستان ملایر با اشاره به آخرین وضعیت این مجموعه و ظرفیت‌های موجود در آن، گفت: این مرکز مجوز خود را از سال 89 دریافت، اما فعالیتش را از سال 90-91 آغاز کرد؛ هم‌اکنون پذیرای واحدهای فناور مختلف در حوزه‌های کشاورزی، خودرو، ماشین‌آلات سنگین، برق، دارو، الکترونیک، کامپیوتر و غیره است.
* فروش 12 میلیارد تومانی محصول
مظفر عسگری تعداد واحدهای فناور مستقر در مرکز را 25 واحد برشمرد و افزود: این واحدها توانسته‌اند به‌صورت موردی در سال گذشته حدود 12 میلیارد تومان فروش داشته باشند.
* اشتغال 86 نفری
وی با تأکید بر اینکه درحال حاضر 86 نفر به‌صورت مستقیم در این واحدها کار می‌کنند که تعدادی از آن‌ها خانم‌ هستند، ابراز کرد: اهمیت اصلی فعال بودن این مجموعه حمایت‌های معنوی از شرکت‌های نوپا است.
عسگری با تأکید بر اینکه مرکز رشد از طریق ارائه مشاوره‌های تخصصی، برگزاری دوره‌های آموزشی و اعمال معافیت‌های مالیاتی به این واحدها کمک می‌کند، اظهار کرد: در بحث ضوابط و مقررات استقرار واحدها در مرکز رشد باید بگویم که هرکس که یک ایده نوآورانه در ذهن دارد و دنبال آن است که بتواند از ایده خود درآمدزایی کند، می‌تواند از خدمات مراکز رشد استفاده و آن ایده را پخته‌تر کند تا به مرحله تولید محصول برسد.
مدیر مرکز رشد واحدهای فناور شهرستان ملایر با تأکید بر اینکه مراکز رشد از ابتدای فعالیت این واحدهای نوپا در عرصه فناوری تا رسیدن محصولشان به بازار کنار آن‌ها هستند، تشریح کرد: یکی از چالش‌های اصلی واحدهای فناور، مسئله مالی است؛ بنابراین مدیریت مناسب و داشتن دانش کافی در زمینه‌های مالی و گمرکی برای موفقیت این واحدها، امری ضروری است.
عسگری با اشاره به نوعی از حمایت‌های انجام‌شده توسط این مراکز رشد، گفت: ایجاد فضای مناسب برای فعالیت این واحدها، از مهم‌ترین زیرساخت‌های لازم است تا در قالب کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های مجهز، در اختیارشان قرار گیرد، اما مشکل این بوده که متأسفانه مرکز ما همچنان با مشکل تأمین فضا مواجه است؛ یعنی هنوز آن همدلی و پیگیری مورد نیاز که بتواند برای پایگاهی به‌عنوان مرکز حمایت از نخبگان در شهرستان ساختمانی مجزا تأمین کند، وجود ندارد.
وی با تأکید بر اینکه درحال حاضر ما به‌دلیل نداشتن ساختمان در دانشگاه ملایر مستقر هستیم، ابراز کرد: متأسفانه با وجود محبتی که دانشگاه به ما دارد، اما با بُعد مسافت و دور بودن از شهر مواجهیم؛ بنابراین بسیاری از فناوران به‌دلیل عدم توانایی در تأمین هزینه، تمایلی به حضور در مرکز ندارند.
این مقام مسئول ادامه داد: این امر خود منجر به ریزش تعداد فناوران و واحدهای فناور در مرکز رشد شهرستان شده؛ چراکه برای واحدهای نوپایی که تازه شروع به‌کار کرده‌اند، حتی هزینه تردد به مرکز از اهمیت زیادی برخوردار است.
مدیر مرکز رشد واحدهای فناور ملایر با تأکید بر اینکه اگر پایگاهی مناسب برای این واحدها فراهم شود ظرفیت شهرستان ملایر به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهد یافت، گفت: در آن صورت می‌توان امیدوار بود که تعداد واحدهای فناور مستقر در این مرکز چندین‌برابر شوند.
عسگری در ارتباط با چالش‌های مرتبط با تأمین مالی واحدهای فناور نیز ابراز کرد: یکی از مشکلات اساسی ما، عدم دسترسی به اعتبارات کافی است که واحدهای فناور را با چالش مواجه می‌کند.
وی همچنین درخصوص تأمین مالی از طریق ارتباط با صنعتگران و حمایت‌ مرکز رشد به‌وسیله بسترسازی در این حوزه، توضیح داد: در این زمینه، تفاهم‌نامه‌هایی را تنظیم کرده‌ایم و موفقیت‌هایی نیز وجود داشته است؛ برای مثال، ما توانسته‌ایم سرمایه‌گذاری را جذب کنیم که در زمینه داروسازی، با یکی از واحدهای فناور همکاری کند که در پی آن، امید می‌رود برای نخستین‌بار یک کارخانه داروسازی در شهرستان راه‌اندازی شود.
مدیر مرکز رشد واحدهای فناور شهرستان ملایر ادامه داد: البته این بسترسازی به دشواری اتفاق می‌افتد؛ زیرا سرمایه‌گذاران معمولاً به دنبال سود سریع هستند، اما ما با حمایت دانشگاه توانسته‌ایم آن‌ها را مجاب کنیم که در پروژه‌های صنعتی سرمایه‌گذاری کنند. برخی از این سرمایه‌گذاران آماده‌اند سرمایه اولیه را برای تولید نمونه‌های صنعتی اختصاص دهند، به شرطی که قراردادهای لازم منعقد شود.
وی در ادامه به دستیابی به محصولات شاخص و قابل توجه توسط واحدهای فناور در این مرکز اشاره کرد و گفت: واحدهای ما درحال حاضر موفق به تولید دیسک و صفحه‌های ماشین‌های سنگین شده‌اند که کیفیت بیشتری نسبت به نمونه‌های موجود در بازار دارند.
عسگری افزود: همچنین یکی از شرکت‌های فعال در مرکز رشد ما، درحال تولید تجهیزات میکروب‌شناسی بوده که برای نخستین‌بار در کشور در این زمینه فعال شده است.
وی در ادامه اشاره‌ای نیز به یکی دیگر از طرح‌های مهم در این مرکز رشد کرد و گفت: طرح تولید داروهای مرتبط با بیماری‌های دیابتی برای نخستین‌بار در دنیا در شهرستان ملایر به مرحله اجرا درمی‌آید.
مدیر مرکز رشد واحدهای فناور شهرستان ملایر به اهمیت حمایت مسئولان شهرستان از طرح‌های فناورانه اشاره کرد و افزود: ما یک خانه خلاق در شهرستان ملایر داریم که تحت مدیریت خانم رسولی فعالیت می‌کند و هم‌اکنون 20 زیرمجموعه در این زمینه مشغول به کار هستند؛ این درحالی است که در مسیر شکوفایی، صنایع خلاق نیاز به حمایت ویژه‌ای دارند و امیدواریم که مسئولان محلی در این زمینه کمک کنند.
مع‌الوصف؛ با توجه به توسعه و پیشرفت‌های اخیر در زمینه فناوری در شهرستان ملایر، نیاز به توجه ویژه و حمایت از واحدهای فناور و سرمایه‌گذاران احساس می‌شود. طرح‌ها و ایده‌های نوآورانه‌ای که در این گفت‌وگو مطرح شدند، نشان‌دهنده ظرفیت زیاد این شهرستان در عرصه صنایع خلاق و فناوری‌های نوین هستند.
تلاش‌های صورت‌گرفته برای اتصال واحدهای فناور به منابع مالی و جذب سرمایه‌گذاران، اهمیت ویژه‌ای دارد و می‌تواند به راه‌اندازی کسب‌وکارهای جدید و ایجاد اشتغال پایدار منجر شود؛ همچنین، تولید محصولاتی با کیفیت برتر، همچون دیسک و صفحه‌های ماشین‌های سنگین و تجهیزات میکروب‌شناسی، گواهی بر توانمندی و استعدادهای نیروی انسانی در این منطقه هستند.
درنهایت، حمایت مسئولین محلی و ارگان‌های مرتبط از طرح‌های فناورانه، می‌تواند نقش حیاتی در پیشبرد این اهداف و تحقق ایده‌های نوین ایفا کند؛ البته اوضاع کنونی امیدوارکنند بوده و نشان از روند رو به رشد دارد که با تعهد و همکاری تمامی ذی‌نفعان، می‌توان به موفقیت‌های بزرگ‌تری دست یافت.

طاهره ترابی مهوش