فرش بیجار یکی از ماندگارترین جلوه‌های هنر قالی‌بافی ایرانی است که بافت فشرده، استحکام بالا و نقش‌های سنتی آن را از دیگر فرش‌ها متمایز کرده است. کارشناسان فرش و فعالان حوزه صنایع‌دستی، از آن با عنوان فرش آهنین یاد می‌کنند؛ نه به‌دلیل محل بافت آن، بلکه به‌خاطر دوام شگفت‌انگیزی که در ساختارش نهفته است.
فرش بیجار با استفاده از چند پود ضخیم، گره‌های فشرده و کوبش سنگین دفتین، ساختاری ایجاد می‌کند که در برابر فرسایش فشار و حتی تا شدن مقاومت بالایی دارد. همین ویژگی باعث شده این فرش جایگاه ویژه‌ای در بازار جهانی و میان کلکسیون‌داران و علاقه‌مندان به هنرهای سنتی داشته باشد.
نقوش به‌کاررفته در این فرش برگرفته از فرهنگ کردی، طبیعت منطقه و طرح‌های کلاسیک ایرانی همچون هراتی، گل فرنگ، بته‌جقه و شاه‌عباسی است. همچنین رنگرزی با مواد طبیعی همچون پوست گردو، روناس و نیل، به ثبات و اصالت رنگ‌ها کمک کرده است.
*بیجار در مسیر احیای هویت فرش
در جدیدترین اقدام برای حفظ و معرفی این میراث ارزشمند، مدرسه تاریخی یگانه بیجار به‌زودی به موزه فرش و خط تبدیل خواهد شد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بیجار عنوان کرد: مدرسه یگانه به‌دلیل فرسودگی و نداشتن معیارهای آموزشی، دیگر قابل بهره‌برداری نیست و با توجه به موقعیت آن در محدوده بازار قدیمی شهر و مجاورت با سرای امیرتومان، تصمیم گرفته شده که این فضای تاریخی به کاربری فرهنگی و موزه‌ای تبدیل شود.
ابراهیم الیاسوند با اشاره به حمایت فرماندار بیجار از اجرای این طرح افزود: جلسه‌ای در همین رابطه برگزار شده و تسریع در روند واگذاری حقوقی این ساختمان در دستور کار قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه راه‌اندازی موزه فرش، یکی از پروژه‌های اولویت‌دار فرهنگی بیجار به‌شمار می‌رود، گفت: اجرای این طرح می‌تواند ضمن حفظ میراث ناملموس منطقه، جایگاهی برای معرفی بهتر فرش بیجار در سطح ملی و جهانی ایجاد کند.
*از تار و پود تاریخ تا آینده‌ای روشن
فرش بیجار، میراثی زنده و تنیده در زندگی مردم گروس است؛ قالی‌هایی که در آن‌ها نه‌تنها گره‌های پشم و نخ، که گره‌های فرهنگ، صبر و اصالت دیده می‌شود. ایجاد موزه فرش در این شهر می‌تواند زمینه‌ساز رونق دوباره صنعت قالیبافی، حمایت از بافندگان و جذب گردشگر فرهنگی به بیجار باشد.