پس از گسترش ویروس کرونا و به‌ویژه آغاز قرنطینه‌ها، جهان ناپدیدی نسبی مردم و وسایل حمل‌و‌نقل عمومی در فضاهای شهری را تجربه کرد چراکه اغلب شهرنشینان، ماندن در خانه را به گذراندن امور غیرضروری در معابر ترجیح می‌دادند. جالب اینکه حتی با وجود پایان قرنطینه‌ها، همچنان افراد بسیاری به دور کاری خود ادامه می‌دادند و این در حالی بود که تحصیل مجازی نیز مانع از حضور بی‌رویه ساکنان شهرها در فضاهای عمومی می‌شد. در واقع، پویایی و نحوه تردد مردم ساکن در شهرهای جهان، متأثر از شیوع بیماری کووید -19 تغییرات زیادی را متحمل شد که به نظر می‌رسد تا قرن‌های آینده نیز ادامه پیدا کند. مردم پس از پایان محدودیت‌های کرونایی نه‌تنها تلاش نکرده‌اند همچون گذشته به عبور و مرور بپردازند، بلکه برای ادامه روند تردد دوران کرونا نیز دست به ایده‌پردازی زده‌اند.

البته تنها پویایی بشر در شهرها به حفظ تغییر خود ادامه نداده است بلکه به نظر می‌رسد که بسیاری از هنجارهای کرونایی تا نسل‌های آینده همچنان میان ساکنان کره خاکی رواج داشته باشد و به تبعات بعدی نیز منجر شود.

از انجام دورکاری گرفته تا تحصیل مجازی و حتی انجام فعالیت‌های جسمی و فرهنگی به طور اینترنتی، جنبه‌های مختلف زندگی بشر به‌ویژه در مناطق شهری به طور قابل توجهی متحول شده است. تا پیش از شیوع کرونا، مکان‌ها و سازه‌های بسیاری در سراسر شهرهای جهان به مراکز اداری و تجاری اختصاص داده شده بود اما امروزه اغلب فعالیت‌ها به‌طور مجازی انجام می‌شود و همین امر در ایجاد تحولات بافت شهری نقش مهمی ایفا کرده است.

پدیده دیگری که قبل از دوران کرونا و از دهه‌های قبل آغاز شده، فرآیند شهری شدن است که در نتیجه آن، انتظار می‌رود تا سال 2050 حدود 70 درصد مردم را به سکونت در شهرها سوق دهد. بسیاری از محققان به این باور رسیده‌اند که تا سه دهه آینده، جمعیت بعضی از شهرهای جهان به بیش از تعداد افراد ساکن در بعضی از کشورها نیز برسد و این در حالی است که طراحی و مدیریت ویژه‌ای در راستای سازگار سازی مناطق شهری با افزایش جمعیت قابل مشاهده نیست. در چنین وضعیتی بدون شک شهرهای آینده با چالش‌های جبران‌ناپذیری مواجه خواهد شد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ترافیک خودرویی و افزایش غیرمنتظره جمعیت در فضاهای عمومی به ویژه خیابان‌ها اشاره کرد.

شاخص ترافیکی TomTom که برای نخستین‌بار در آمستردام هلند طراحی شد و از آن زمان به ارزیابی میزان تراکم جمعیت و ترافیک خودرویی در شهرهای مختلف جهان مشغول بوده، اخیراً به بررسی 416 شهر در 57 کشور جهان پرداخته است تا از این طریق، نرخ ترافیک جهان را مورد ارزیابی قرار دهد. فعالان این تکنولوژی نرخ تغییر ترافیک را از طریق مقایسه مدت زمان سپری شده برای رسیدن به یک مقصد با زمان معمولی مورد نظر برای طی کردن همان مسیر ارزیابی می‌کنند. گزارش‌های ارائه شده در وب‌سایت TomTom نشان می‌دهد که ترافیک جهانی در سال 2020 به طور قابل توجهی کاهش یافت و اگرچه با قرنطینه‌های کرونایی آغاز شد، اما پس از پایان محدودیت‌ها نیز ادامه پیدا کرد.

از مجموع شهرهایی که در سال 2020 در شاخص TomTom مورد ارزیابی قرار گرفت، تعداد 387 شهر با کاهش چشمگیر ترافیک مواجه شد حال آنکه 13 شهر نیز به طور غیر منتظره‌ای، افزایش ترافیک را تجربه کرد. در ماه آوریل که شدت قرنطینه‌های کرونایی به اوج خود رسید، تراکم ترافیکی در 387 شهر مذکور تا حدود 50 درصد کاهش یافت.

بدیهی است که یادگیری توسط بشر همواره تحت تأثیر شرایط پیش روی او قرار می‌گیرد و به همین دلیل در ادوار مختلف تاریخ به شیوه‌های متفاوتی انجام می‌شود. دور کاری و تحصیل مجازی از عمده‌ترین عوامل مؤثر در تغییر ترافیک دوران کرونا بود چرا که از عبور و مرور جمعیت زیادی از مردم جهان در خیابان‌ها خودداری به عمل می‌آورد. طی دوران قرنطینه بسیاری از مردم به خاطر هراس از آلوده شدن به ویروس کرونا از مناطق شهری شلوغ به حومه‌ها یا محله‌هایی با جمعیت کمتر مهاجرت می‌کردند و اغلب هیچ مانعی پیش روی خود نمی‌دیدند چرا که می‌توانستند از راه دور و تنها به وسیله یک لپ‌تاپ یا حتی گوشی، تمام امور روزانه خود را به انجام برسانند.

گزارش‌ها حاکی است که درست یک روز قبل از آغاز قرنطینه‌های کرونایی یعنی در بیست و نهم ماه اکتبر، ترافیک خودرویی در پاریس فرانسه تا 142 درصد، در ششم نوامبر در آتن یونان تا 123 درصد و در چهارم نوامبر در لندن تا 104 درصد افزایش یافت.

در شهرهایی مانند بوگاتا، پایتخت کلمبیا، طی چند دهه اخیر دوچرخه‌سواری به طور قابل توجهی ترویج یافته که این امر ترافیک خودرویی را در سراسر شهر به حداقل رسانده است. افزایش گرایش ساکنان شهر به این شیوه تردد طی دوران قرنطینه بیشتر از قبل شد و همین امر تردد وسایل حمل و نقل عمومی در شهر را نیز به حداقل رساند و مدیران شهر را به گسترش مسیرهای بیشتر برای عبور و مرور سبز سوق داد. پایتخت کلمبیا پس از شهرهای بمبئی در هندوستان و مسکو در روسیه سومین شهر پرتراکم جهان به حساب می‌آید که نرخ تراکم در آن طی یک سال گذشته به 53 درصد رسید.

این روند کاهش تردد در سال 2021 نیز ادامه داشته است و خبر خوب اینکه اغلب مردم در این دوره به تردد سبز روی آوردند به طوری که محبوبیت دوچرخه در بسیاری از شهرهای اروپایی به علت ایمنی از لحاظ ابتلا به کرونا و مقرون به‌صرفه بودن، بسیار افزایش یافته است.