اقامتگاه بوم‌گردی همان مکان رویایی و بکر در دل یک محیط طبیعی یا در میان روستا است. اقامتگاه‌های بوم‌گردی توسط اهالی محلی اداره می‌شوند. افراد بومی منطقه تمام تلاش خود را می‌کنند تا یک محیط آرامش‌بخش را درست مشابه محل زندگی خودشان برای گردشگران فراهم کنند.

فوق‌العاده خواهد بود اگر در مکانی اقامت داشته باشید که افراد محلی اتاق‌ها و نمای بیرونی آن را با دکوراسیونی سنتی تزیین کرده باشند. تعریف اقامت در گردشگری درواقع سبک متفاوتی از سفر است. اقامتگاه‌های بوم‌گردی بیشترین همخوانی و سازگاری را با محیط زیست‌ بومی منطقه داشته و در بیشتر شهرها و روستاهای ایران وجود دارند.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که این اقامتگاه‌ها زیر نظر سازمان گردشگری، صنایع‌دستی و میراث فرهنگی ایران فعالیت می‌کنند و امن هستند اما به گفته رئیس جامعه انجمن‌های حرفه‌ای اقامتگاه‌های بومگردی ایران تعطیلات نوروز سال 1403 یکی از خلوت‌ترین دوره‌های کاری بومگردی‌ها در بسیاری از نقاط کشور است.

رئیس جامعه انجمن‌های حرفه‌ای اقامتگاه‌های بومگردی ایران گفت: متأسفانه امسال وضعیت خوبی بومگردی کشور نداشته است. البته هنوز جمع‌بندی نهایی ایام نوروز را انجام نداده‌ایم ولی در نیمه نخست تعطیلات طبق آماری که به‌دست آورده‌ایم حدود 47 درصد از بوم‌گردی‌های کشور رزرو شده این در حالی است که در سال گذشته بیش از 85 درصد از این ظرفیت این مکان‌ها پر شده بود.

یاور عبیری ادامه داد: این کاهش اقامت در بوم‌گردی‌ها دلایل متعددی دارد که یکی از مهم‌ترین دلایل آن غیر مکان‌های اقامتی غیرمجاز است که به سرعت در حال رشد هستند. به طور مثال در یک روستا یک بوم‌گردی مجاز داریم و نزدیک 10 عدد غیر مجاز، این مکان‌های اقامتی غیرمجاز آسیب‌های زیادی به‌دنبال دارند. بر روی این مکان‌ها هیچ نظارتی وجود ندارد و وقتی مهمان به آنجا مراجعه می‌کند هیچ سند مَحرمیتی از آن‌ها نمی‌خواهند که این موضوع مشکلات زیادی را به دنبال دارد.

وی افزود: در این مکان‌های غیرمجاز اتفاقات زیادی می‌اُفتد که در جوامع محلی این به پای مکان‌های بوم‌گردی مجاز نوشته می‌شود. باید عزم جدی از طرف میراث و اداره اماکن باشد تا این مکان‌ها پلمپ شود. اما متأسفانه عزم جدی برای مقابله با این خانه‌های غیرمجاز نیست و این ضربه سختی به خانه‌های بومگردی می‌زند. بسیاری از این اقامتگاه‌های غیرمجاز در فضای مجازی تبلیغ خود را انجام می‌دهند.

رئیس جامعه انجمن‌های حرفه‌ای اقامتگاه‌های بومگردی ایران بیان کرد: خانه‌های بوم‌گردی علاوه بر اقامت کار فرهنگی هم انجام می‌دهند. این خانه‌ها سنت‌ها و آیین‌ها را احیا می‌کنند. مشکل بعدی آموزش و پرورش است که شروع به مسافرگیری می‌کند این در حالی است که در مواقعی که تمام مراکز اقامتی مجاز پر شد آموزش و پرورش می‌تواند شروع به اسکان کند نه اینکه در ابتدا رقیب مراکز اقامتی شود.

عبیری ادامه داد: اولویت با مراکزی است که مجوز دارند و هزینه‌های زیادی را متحمل می‌شوند نه آموزش و پرورش که بدون مجوز و با آب و برق رایگان اسکان می‌دهد. مشگل دیگر افرادی هستن که در کنار خیابان یا در اطراف مکان‌های تاریخی ایستاده و خانه اجاره می‌دهند.

وی تصریح کرد: بیشترین مهمانان بومگردی‌ها از قشر متوسط جامعه بودند، اما ظاهراً آن‌ها امسال کمتر مسافرت رفته‌اند. شاید به علت بحث اقتصادی که وجود دارد این قشر کمتر به سراغ این اقامتگاه‌ها رفته‌اند. در سال گذشته در نوروز و بهار ضریب اشغال این اقامتگاه‌ها بسیار بالا بوده است.

رئیس جامعه انجمن‌های حرفه‌ای اقامتگاه‌های بومگردی ایران گفت: ما نمی‌توانیم این اقامتگاه‌های غیرمجاز را جمع‌آوری کنیم تنها می‌توانیم فهرست این مکان‌ها را به وزارت میراث فرهنگی بدهیم. این مکان‌های غیر مجاز هیچ نظارتی ندارند و هر طور که بخواهند قیمت می‌دهند در برخی از مواقع ارزان‌تر هم قیمت می‌دهند چون آن‌ها بسیاری از هزینه‌های اقامتگاه‌های مجاز را ندارند و بسیاری از شئون اخلاقی در این اقامتگاه‌ها رعایت نمی‌شود.

عبیری بیان کرد: در سال گذشته بیش از 500 اقامتگاه بومگردی از سامانه «جانا» (وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) خارج شده و مجوزشان را تمدید نکرده‌اند و بعضی از آن‌ها چراغ خاموش فعالیت می‌کنند، چون وقتی می‌بینند در همسایگی آن‌ها اقامتگاهی وجود دارد که دردسرهای گرفتن مجوز از گردشگری را ندارد، ناچار هم نیست به جایی پاسخگو باشد و بدون آنکه مالیات بدهد و کسی با آن کاری داشته باشد، راحت کار می‌کند، آن‌ها هم زیر بار آن همه تعهد نمی‌روند.