سپهرغرب، گروه ایران و جهان: نتایج نظرسنجی‌های انجام‌شده در آمریکا از مواجه شدن نظام سرمایه‌داری با مشکلاتی عدیده خبر داده و حاکی از آن است که فشارها روی سرمایه‌داری برای فاصله گرفتن از بنیان‌های فکری خود فزونی گرفته است.

یک اندیشکده بین‌المللی در تحلیلی به شرح مشکلات پیش روی نظام سرمایه‌داری و عقب‌نشینی این نظام اقتصادی از انگاره‌هایی که بر روی آن بنا شده، پرداخته است.

رسانه تحلیلی «کانورسیشن» (The Conversation) نوشته است: «سرمایه‌داری، دست‌کم به گواه نظرسنجی‌های اخیر دچار مشکل شده است. اکثریت نسل هزاره در آمریکا این نظام اقتصادی را رد می‌کنند، در حالی که 55 درصد از زنان بین 18 تا 54 سال می‌گویند آن‌ها سوسیالیسم را ترجیح می‌دهند؛ در سطح جهانی، 56 درصد از شرکت‌کنندگان در یک نظرسنجی جدید می‌گویند سرمایه‌داری به شکل فعلی آن بیشتر از آنکه منشأ فایده برای دنیا باشد، عامل ضرر است.»

نزدیک به 50 سال پیش، «میلتون فریدمن»، اقتصاددان شهیر آمریکایی که نظریات او آغازگر عصر «سرمایه‌داری با تقدم سهام‌داران» شد این نظریه را مطرح کرد که یگانه هدف شرکت‌ها «استفاده از منابع موجود و ورود به فعالیت‌هایی است که هدف آنها افزایش سود است.» ظرف یک دهه، ادعای فریدمن به خردی قابل قبول در اتاق هیئت رئیسه شرکت‌ها تبدیل شد.

طبق این تحلیل، نتیجه این تئوری فریدمن، رشد قابل توجه بازار سهام بود، اما این تئوری به گفته بسیاری از منتقدان از جمله عوامل دخیل در وخیم‌تر شدن مشکلات اجتماعی، اقتصادی و محیطی و ایجاد نابرابری در درآمدها بوده است.

در این تحلیل آمده است: «آنها (منتقدان) همچنین خاطر نشان می‌کنند در اولویت قرار دادن سود در واقع در درازمدت به سهام‌داران هم لطمه می‌زند چرا که مدیران را به سمت اتخاذ تصمیم‌هایی پیش می‌برد که در نهایت به کاهش درآمدها منجر می‌شود.»

بسیاری از مصرف‌کنندگان، کارگران و سرمایه‌گذاران آگاه به مسائل اجتماعی هم در پرتو درک این خطرات فشارها برای تغییر را روی شرکت‌ها افزایش داده‌اند، به گونه‌ای که اکنون بسیاری از مردم آمریکا دیگر نمی‌پذیرند که شرکت‌ها فقط به سود خودشان بیندیشند.

یک نظرسنجی که در سال 2017 انجام شده نشان می‌دهد 78 درصد از مردم آمریکا از شرکت‌ها می‌خواهند بیشتر در صدد تحقق مسائل عدالت اجتماعی برآیند؛ 76 درصد گفته‌اند در صورتی که یک بنگاه کسب و کار از موضوعی حمایت کند که خلاف باورهای آنها است ترجیح می‌دهند از خریداری محصول آن شرکت خودداری کنند. نزدیک به نیمی از افراد شرکت‌کننده در این نظرسنجی گفتند که از خرید دست‌کم یک محصول بنا به این دلیل خودداری کرده‌اند.

«لاورنس فینک»، بنیانگذار و مدیر اجرایی شرکت «بلک‌راک»، بزرگترین شرکت فعال در زمینه مدیریت سرمایه سال 2018 این برداشت‌ها رو خلاصه کرد و گفت: «هر شرکت، برای اینکه بتواند در گذر زمان به رونق خود ادامه دهد باید نه تنها عملکرد مالی‌اش را بهینه کند، بلکه کمک‌های مثبتی به جامعه کند.»

در پایان این تحلیل آمده است: «شرکت‌ها دیگر نه می‌توانند تمایلات مشتری‌هایشان را نادیده بگیرند و نه می‌توانند به نیازهای کارگران خود بی‌توجه بمانند. ضمن آنکه اگر آنها به سرمایه‌گذارانی که دارای مسئولیت اجتماعی هستند بی‌اعتنا باشند با خطر از دست دادن سرمایه‌گذارانی مهم و مواجه شدن با سهام‌دارانی که برای تغییر فشار می‌آورند روبرو خواهند بود.»