سپهرغرب، گروه خبر: محققان مرکز تحقیقات دیم کردستان توانستند برای نخستین بار در کشور با دستیابی به فناوری تولید انبوه نشای هیبرید حاصل از تلاقی ارقام توت‌فرنگی، گامی مهم در راستای بومی‌سازی این محصول بردارند.

توت‌فرنگی به دلیل مزیت‌های نسبی فراوان از مهم‌ترین میوه‌های دانه‌ریز در دنیا محسوب می‌شود که ارزش غذایی فوق‌العاده‌ای دارد و به ملکه میوه‌ها معروف بوده و استان کردستان با بیش از سه هزار هکتار سطح زیر کشت و تولید سالانه 40 هزار تُن، قطب تولید این محصول در کشور است.

حفظ این جایگاه علاوه بر توسعه سطح زیرکشت، نیازمند افزایش عملکرد در واحد سطح از طریق کاشت ارقام جدید پرمحصول و باکیفیت بوده، چراکه در حال حاضر انواع توت‌فرنگی موجود در کشور از ارقام خارجی و وارداتی هستند، البته این ارقام با هدف سازگاری با شرایط اقلیمی کشورهای مبدأ که اغلب خاک اسیدی دارند، اصلاح شده‌اند.

بیشتر ارقام توت‌فرنگی موجود، به خاک‌های آهکی کشور و همچنین بیماری‌های شایع در منطقه حساس بوده و نمی‌توانند ظرفیت واقعی خود را در این شرایط بروز دهند. در این راستا اصلاح ارقام جدید با هدف سازگاری با شرایط اقلیمی منطقه و مقاوم به بیماری‌های شایع مزارع توت‌فرنگی مانند بیماری آنتراکنوز می‌تواند نویدبخش افزایش تولید محصول سالم در آینده باشد.

     نشای هیبریدی با دو سال کار مداوم تحقیقاتی به دست آمده‌است

مجری پروژه اصلاح توت‌فرنگی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کردستان روز گذشته اظهار کرد: محققان این مرکز توانستند به فناوری تولید انبوه نشای هیبریدی حاصل از تلاقی ارقام توت‌فرنگی دست پیدا کنند.

فرهاد کرمی افزود: محققان این مرکز با توجه به اهمیت به‌نژادی و تولید ارقام جدید در توسعه کمی و کیفی محصول توت‌فرنگی، پروژه به‌نژادی توت‌فرنگی را از سال 1397 در دستور کار خود قرار دادند.

وی تصریح کرد: این مهم با هدف دستیابی به ارقام همیشه بارده، باکیفیت و سازگار به شرایط اقلیمی استان در ایستگاه تحقیقاتی گریزه در حال انجام است و امسال محققان موفق شدند با تلاقی والدین برتر، حدود سه هزار بذر هیبریدی را به دست آورند.

مسؤول امور پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و مناطبع طبیعی، یادآوری کرد: موفقیت در تولید انبوه نشای هیبرید از چالش‌های مهم تحقیقات به‌نژادی توت‌فرنگی بود که در در این پژوهش، تیمارهای مختلفی برای دستیابی به بیشترین درصد جوانه‌زنی بذور هیبرید انجام شد.

کرمی با بیان اینکه درنهایت نتایج موفقیت‌آمیزی به دست آمد و پس از مهیا شدن شرایط جوانه‌زنی، بذور هیبریدی در سینی‌های نشا در گلخانه با درصد قابل توجهی سبز شدند، ادامه داد: نشاهای حاصل پس از مقاوم‌سازی به فضای آزاد منتقل و عملیات ارزیابی و گزینش نتاج برتر در دست انجام است.

     تحقیقات به‌نژادی توت‌فرنگی سابقه‌ای 200 ساله دارد

عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، ابراز کرد: بیش از دو قرن از آغاز برنامه‌های به‌نژادی و اصلاح ارقام توت‌فرنگی در کشورهای مطرح در زمینه تولید این محصول سپری‌ می‌شود.

کرمی اضافه کرد: پروژه‌های به‌نژادی علاوه‌بر دانش فنی مورد نیاز در زمینه ژنتیک و اصلاح نباتات، مستلزم صرف هزینه‌های فراوان برای روند طولانی‌مدت دو رگ‌گیری و ایجاد نسل‌های هیبرید، غربالگری نتاج برتر و انجام آزمایش‌های سازگاری است.

وی با بیان اینکه در صورت موفقیت در همه این مراحل، به‌طور معمول بعد از حدود هفت تا 10 سال، یک یا چند رقم جدید از یک پروژه اصلاحی معرفی و ثبت می‌شود، افزود: مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و مناطبع طبیعی کردستان نیز از سال 1385 تلاش‌های بسیاری برای اجرای برنامه به‌نژادی و دو رگ‌گیری ارقام توت‌فرنگی آغاز کرده‌است.

مسؤول امور پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و مناطبع طبیعی یادآوری کرد: با توجه به فقدان تجارب قبلی در این زمینه و عدم آشنایی با فنون تولید نتاج هیبرید توت‌فرنگی، موفقیت چندانی در تولید نشاهای هیبرید حاصل نشد.

کرمی اذعان کرد: سرانجام در سال 1397، پروژه به‌نژادی توت‌فرنگی با هدف دستیابی به ارقام همیشه بارده و سازگار به شرایط اقلیمی استان آغاز شد و هم‌اکنون به این فناوری دست یافته‌ایم.

به گزارش خبرگزاری ایرنا؛ نخستین واحد و هسته تحقیقاتی در بخش کشاورزی کردستان در سال 1343 با عنوان اداره اصلاح و تهیه نهال و بذر تأسیس شد و این مرکز سال 1394 با عنوان مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان کار خود را ادامه داد.

هم‌اکنون حدود 38 محقق و پژوهشگر در جمع نیروی انسانی این مرکز مشغول فعالیت هستند که 27 نفر از آنان عضو هیئت‌علمی هستند.

اجرای بیش از 700 طرح تحقیقاتی ازجمله فعالیت‌های این مرکز در 14 سال گذشته بوده که درنتیجه این تلاش‌ها حدود 210 یافته و دستاورد تحقیقاتی کاربردی، بیش از یک هزار مقاله علمی انگلیسی و فارسی ارائه و 13 جلد کتاب نیز منتشر شده‌است.

در حال حاضر این مرکز با بهره‌مندی از چهار بخش تحقیقاتی زراعی- باغی، منابع طبیعی، علوم دامی و آبخیزداری، سه واحد تحقیقات اقتصادی- اجتماعی، کنترل و گواهی بذور نهال و اطلاع‌رسانی، سه ایستگاه تحقیقاتی، دو پایگاه تحقیقاتی و سه آزمایشگاه تخصصی در امور تحقیقات و آموزش کشاورزی فعالیت می‌کنند.