سپهرغرب، گروه ورزشی: کفش‌ ورزشی، یک قسمت ضروری و به عنوان یکی از ابزار اصلی انجام هر تمرین و رشته ورزشی مطرح است. انتخاب کفش مناسب ورزش در سلامت عضلات و اسکلت شما در حین ورزش موثر می‌باشد. یک کفش مناسب می‌تواند جلوی بروز بسیاری حوادث، جراحات و دردها را بگیرد. تهیه کفش ورزشی مناسب که امروزه برای اجرای بهتر ورزش بسیار مهم بوده، دارای سه کارکرد اصلی حفاظت از پا، راحتی و حمل وزن بدن است.

به طور کلی عناصر آناتومیک و فیزیولوژیک به طور همزمان سبب حرکت موثر می‌شوند. درحرکت سه فاکتور حرکت ایمن، حرکت موثر و حرکت با کیفیت، بسیار مهم است. آناتومی اصلی یک پا را 26 استخوان، 33 مفصل، 19 عضله و یک گروه از لیگامنت‌ها تشکیل می‌دهند که ساختار پا نقش بسیار مهمی درحرکت دارد. علوم حرکت‌شناسی و بیومکانیک در حرکت پا بسیار به یکدیگر وابسته هستند. یک پا به طور متوسط روزانه 10هزار بار با زمین برخورد می‌کند و به طور میانگین 186 هزار و 75 کیلومتر را در طول زندگی طی خواهد کرد، در پرش یک پا و یا دریک گام بلند حدود 315 و نیم کیلومتر فشار روی پای ورزشکار وارد می‌شود.

در پا سه مکانیسم ذخیره انرژی (جذب شوک) شامل کشش تاندون آشیل، صاف شدن قوس پا و بالشتک زیرپاشنه پـا وجود دارد. متخصصان معتقدند استفاده از کفش‌های غیراستاندارد حتی بر اعصاب و روان و راندمان کار انسان نیز تاثیر نامطلوبی می‌گذارد. از مهم‌ترین اعضایی که ارتباط مستقیم با پا دارد، کمر و ستون فقرات است که بیش‌ترین آسیب را از کفش غیراستاندارد می‌بیند. همچنین استفاده از این قبیل کفش‌ها موجب اختلال در راه رفتن و تعادل می‌شود. در هنگام ورزش کردن نیز استفاده از کفش مخصوص هر رشته ورزشی اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد چرا که هر ورزش شامل فعالیت‌ها، تحرکات و شرایط خاص خود بوده و لازم است از کفش مخصوص آن رشته استفاده شود. اما با وجود تنوع محصولات یافتن کفش مناسب می‌تواند یک چالش باشد.

برخی از اصول راهنما برای انتخاب کفش مناسب ورزش این موارد هستند:

1. به علت آن که پاها در حین فعالیت ورم می‌کنند، همیشه کفش را در بعدازظهر یا پس از فعالیت امتحان کنید.

2. کفش‌ها را با همان جورابی امتحان کنید که عادت دارید در ضمن تمرین بپوشید.

3. اطمینان حاصل کنید که وقتی بندهای کفش را می‌بندید، پنجه‌های پای‌تان به آسانی حرکت نمی‌کند و پاشنه پاهایتان هنگام راه رفتن نمی‌لغزد.

4. چند قدمی در مغازه راه بروید یا بدوید تا مطمئن شوید که کفش‌ها راحت هستند. کفش ورزشی را نباید به زور به پا کرد.

5. وقتی می‌‌خواهید کفش را امتحان کنید، بندهای آن را محکم ببندید مانند اینکه می‌خواهید فعالیت ورزشی را آغاز کنید.

6. اگر به طور مرتب یک تمرین ورزشی را انجام می‌دهید، کفشی را بخرید که خاص ورزشی باشد که آن را انجام می‌دهید.

ویژگی‌های عمومی یک کفش مناسب ورزش

رشته‌های ورزشی مختلف به کفش‌های خاصی نیاز دارند، اما برخی ویژگی‌های عمومی در کفش برای همه رشته‌ها یکسان است.

علاوه بر ویژگی‌های متداول در کفش‌های معمولی که افراد عادی می‌پوشند، کفش‌های ورزشی باید ملحقات خاصی نیز داشته باشند یا در برخی قسمت‌ها عناصر بنیادی و برجسته‌ای را دارا باشند. سه عنصر بنیادی در همه کفش‌های خوب ورزشی عبارتند از:

– انعطاف‌پذیری برای تمامی حرکات مختلف پا

– ثبات یا استحکام برای حمایت و حفاظت از چرخش‌های ناگهانی

– لایه‌گذاری مناسب برای جذب ضربه و راحتی کل پا

سایر قسمت‌هایی که یک کفش ورزشی باید داشته باشند، عبارتند از:

1 ـ قسمت جلوی کفش در ناحیه پنجه که فضای کافی را برای حرکت انگشتان فراهم کند و مطمئن شوید که در پنجه پا سه تا 12میلیمتر از انگشت شصت پا فضای خالی وجود دارد.

2 ـ محافظ مچ پا که از این ناحیه محافظت می‌کند.

3 ـ زبانه کفش نرم و بلند که از فشار بند یا الحاقات مربوط به آن جلوگیری می‌کند.

4 ـ تخت بیرونی یا خارجی کفش که امکان حرکت رو به جلو، کشش و جذب ضربه را داشته باشد.

5 ـ همچنین کف داخلی کفش باید نرم و دارای قوس مناسب برای پا باشد.

6 ـ محافظ پاشنه پا که باید پاشنه را محکم و ثابت نگه‌دارد.

چند نکته دیگر برای انتخاب کفش مناسب ورزش:

1- کفش باید اندازه پا باشد نه اینکه صرفا زیبا باشد.

2- در هنگام خرید هر دو لنگه کفش را امتحان کنید.

4- هرگز کفش تنگ به امید اینکه جا باز می‌کند نخرید.

5- کفشی بخرید که برای ورزش مورد نظر طراحی شده باشد.

6- اگر پای شما به چرم روی کفش فشار می‌آورد به طوری که سبب بیرون زدگی از کفش می‌شود آنرا کنار بگذارید.

7- کفشی بخرید که به اندازه کافی حرکت را کنترل کند.

8- افراد با قوس کف پای زیاد از کفش‌هایی استفاده کنند که انعطاف پذیری بالایی داشته باشد و از پوشیدن کفش‌هایی که پا را محدود می‌کند خودداری کنند.

9- افراد دارای کف پای صاف باید کفش دارای لایه میانی بسیار سفت برای کنترل حرکت و کاهش میزان چرخش داخلی بپوشند.

10- افرادی که دارای قوس کف پای طبیعی هستند باید کفش‌هایی بپوشند که برآمدگی مختصر دارد.

 

      استفاده از کفی کفش

کفی‌ها از نظر جنس به سه دسته کفی‌های نرم، کفی‌های نیمه سخت و کفی‌های سخت تقسیم می‌شوند. کفی‌های مواج بیشتر برای رفع خستگی و جلوگیری از اعمال فشار به پاها استفاده می‌شوند و موارد استفاده درمانی آن‌ها محدود است و کفی‌های دیگر نیز بسته به نوع عارضه به صورت خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. انداختن کفی اضافه در کفش باعث ایجاد عایق اضافه و سطح اتکاء بهتری می‌شود. کفی‌های مصنوعی قابلیت جذب رطوبت را ندارند و زمانی که خیس شوند از آب اشباع نمی‌شوند و ترکیبی منبسط دارند که به تهویه پا کمک می‌کند.

قیمت، یک عامل اقتصادی

در انتخاب کفش رنگ و مدل هم متاثر از سن، جنسیت و گرایش‌های فردی و اجتماعی می‌باشند و جنس و کیفیت کفش هم به اوضاع اقتصــادی و وجدان اجتماعی جامعه باز می‌گردد. اما بر اساس تحقیقات انجام شده می‌توان گفت که مردم در انتخاب کفش، مدل و قیمت آن از فاکتورهای بسیار مهم می‌دانند و متاسفانه راحتی کفش جزء اولین اولویت‌های آنان قرار نمی‌گیرد. شاهد این مدعا خستگی، داغی و سوزش پا و شیوع انواع ناهنجاری‌ها مثل انگشتان چکشی انگشت شست کج، ناخن فرو رفته، تاول و میخچه، بونیون، کف‌پای صاف و کف‌پای گود، پای پهن، کوتاهی آشیل و احساس کمر درد، مفاصل مچ، زانو و… در عموم مردم است که گاهی اوقات کفش نامناسب به عنوان علت اصلی آن‌ها و در دیگر موارد به عنوان تشدیدکننده درد عمل می‌کند.

مفهوم راحتی کفش از اندازه بودن آن متفاوت است چرا که راحتی کفش به معنای در نظر گرفتن کارکردهای واقعی کفش در هنگام انتخاب است و کارکرد اصلی کفش به نقش حمایتی و حفاظتی آن باز می‌گردد. انسان بر روی دو پای خویش راه می‌رود و می‌پرد و می‌جهد و می‌دود.

وقتی به آنالیز حرکت پا توجه می‌کنیم, پای انسان را یک اهرم حرکتی می‌یابیم که در مقابل نیروهای واکنشی زمین از خود کنش نشان می‌دهد و بدون یک کفش مناسب، به بافت‌های نرم پا آسیب وارد خواهد شد.

یکی دیگر از نقش‌های مهم کفش و نقش شکل‌دهی و ظرافت بخشی به اعمال پا و کمک به اجــرای الگوی درست حــرکت می‌باشد، به طوری‌که بدون کفش، راه رفتن انسان شکل ناخوشایندی به خود می‌گیرد. مصداق این مسئله را به وضوح می‌توان در ورزش‌های مختلف دید چرا که هر ورزشی کفش مخصوص به خود را دارد و پا را از بسیــاری از آسیب‌های خـارجی محافظت می‌کند.

 

     رویه کفش

الف: رویه کفش باید از الیاف کتان باشد و در آن حداقل مواد شیمیایی استفاده شود تا از بروز حساسیت‌ها جلوگیری شود و همچنین به تهویه‌ها در کفش که یکی از عوامل جلوگیری از بیماری‌های قارچی در قسمت پا می‌باشند کمک شود.

ب: رویه کفش باید دارای منافذی برای عبور هوا باشد استفاده از کفش‌هایی که دارای رویه‌هایی با منافذ فراوان می‌باشند در تهویه کفش برای خنک شدن پا و هم‌چنین جلوگیری از بیماری‌های قارچی مناسب‌تر می‌باشد.

ج: استحکام رویه کفش باید به نحوی باشد که از پیچ خوردگی پا جلوگیری کند و هم‌چنین در برابر فشارهای وارده در طی زمان حالت اولیه خود را از دست ندهد.

د: کفش‌ها باید دارای بند باشند. استفاده از کفش‌هایی که دارای چسبک می‌باشند به هیچ عنوان در ورزش توصیه نمی‌شود به علت اینکه چسبک‌‌ها نمی‌توانند نیروهای وارده را در هنگام تغییر جهت ورزشکار، برخوردها و اتفاقات را به‌درستی خنثی کنند و احتمال بروز صدمه به مچ را افزایش می‌دهند.

 

     تعویض نکردن به موقع کفش‌ها

اشتباه بزرگ دیگری که افراد مرتکب می‌شوند این است که کفش خود را دیر عوض می‌کنند. زیرا ظاهر آن را دوست دارند. هنگامی که کفش مستهلک شود، استفاده از آن باعث درد در ناحیه زانو، لگن و کمر می‌شود. دوندگان باید بعد از 480 تا 800 کیلومتر دویدن باید کفش خود را عوض کنند. یعنی اگر هر روز با کفش خود ورزش کنید باید بعد از شش ماه آن را عوض کنید.

 

     میزان استفاده شما از کفش مهم است!

وقتی می‌خواهید یک کفش ورزشی بخرید، به کیفیت اهمیت بالایی بدهید. کفش‌های ورزشی، کیفیت و قیمت‌های متفاوتی دارند. اگر شما یک ورزشکار هستید و مدام از کفش‌هایتان استفاده می‌کنید، بهتر است کفشی با کیفیت بالا و جنس خوب تهیه کنید. شاید قیمت کفش‌های خوب کمی بالا باشد، اما در سلامت نگه داشتن شما دخیل است.

از سوی دیگر توجه داشته باشید که کفش‌های ورزشی را هر چند وقت یک بار باید عوض کنید، چون صدمه دیدن نوک آن یا ساییده شدن پاشنه آن می‌تواند سبب بروز دردهایی در پا و کمر شود.