پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) از 9 سال پیش با ابلاغ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تشکیل گروه پژوهشی رتبه بندی عملاً ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور را با شاخص‌ها و معیارهای مصوب انجام داده و بعد از گذشت چندین سال متوالی عملاً در سطح ملی به یک مرجع در این حوزه تبدیل شده است.

رهبر معظم انقلاب در دیدار با دانشگاهیان بر ضرورت «ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها» تاکید فرموده و بر تعیین معیارها و شاخص‌ها و نیز مزیت‌های لازم برای رتبه‌بندی به منظور ارتقای کیفی دانشگاه‌ها و ایجاد رقابت مثبت تاکید و به رصد و پایش کردن کشورهایی که نیت ما پیشی گرفتن علمی از آن‌هاست توصیه فرمودند.

در همین راستا و به منظور مقایسه حرکت علمی و عملکرد دانشگاه‌های کشور در سطح بین‌المللی و با توجه به تجارب ارزشمند گروه رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در زمینه رتبه بندی دانشگاه‌ها در سطح ملی، از سال گذشته دو نوع رتبه‌بندی جدید در سطح بین‌المللی با عنوان «رتبه‌بندی جهانی ISC» با عنوان (ISC world University rankings) و نیز «رتبه بندی دانشگاه‌های جهان اسلام (ISC Islamic world university rankings)» در دستور کار قرار گرفت.

«رتبه بندی جهانی ISC» به منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارتند از پژوهش، آموزش، نوآوری و فعالیت‌های بین‌المللی را در نظر می‌گیرد و بر این اساس دانشگاه‌ها را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد. نکته مهم در معیارهای این رتبه بندی این است که بعد کیفی و کمی پژوهش همزمان با هم مورد بررسی قرار می‌گیرند.

براساس پایش‌ها و تحلیل‌های صورت گرفته در گروه رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، رتبه بندی جهانی ISC اولین بار در سال 2018 با حضور 1220 دانشگاه در سطح دنیا آغاز شد و در سال 2019 به 2005 دانشگاه افزایش یافته است.

از کشور جمهوری اسلامی ایران 43 دانشگاه در «رتبه بندی جهانی 2019- ISC» حضور داشته اند.

کلیه دانشگاه‌هایی که رتبه‌بندی آن‌ها در بازه یکسان هستند همگی هم رتبه بوده و ترتیب اسامی ذکر شده در این گزارش مطابق با سامانه رتبه بندی ISC بر اساس حروف الفبا (به لاتین) است. بنابراین دانشگاه‌های تهران و علوم پزشکی تهران در رتبه اول، دانشگاه‌های صنعتی اصفهان، علوم پزشکی شهید بهشتی، صنعتی شریف و تربیت مدرس در رتبه سوم و سایر دانشگاه‌ها نیز در بازه‌های یکسان هم رتبه هستند.

*جایگاه دانشگاه‌های قاره‌ها و کشورهای مختلف دنیا در رتبه بندی 2019 ISC

در «رتبه بندی جهانی 2019- ISC» تعداد 2005 دانشگاه از سراسر جهان مورد بررسی قرار گرفته و رتبه بندی شدند.

در «رتبه‌بندی جهانی 2019- ISC» سه دانشگاه هاروارد، استنفورد و انستیتوی فناوری ماساچوست MIT در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند. دانشگاه‌های جان هاپکینز، میشیگان، کلمبیا، تسینگ هوا (از کشور چین)، انستیتوی فناوری کالیفرنیا، دانشگاه پنسیلوانیا به ترتیب در رتبه‌های 4 الی 9 و دانشگاه‌های دوک و واشنگتن سیاتل (به صورت مشترک رتبه 10) دنیا قرار گرفته اند.

در بین 10 دانشگاه برتر جهان 10 دانشگاه از کشور ایالات متحده آمریکا و 1 دانشگاه از کشور چین بوده‌اند.

در میان دانشگاه‌های برتر کشورهای اسلامی، عربستان سعودی در رتبه 63، مالزی در بازه 300-251، مصر در بازه 450-401، ایران و ترکیه در بازه 500-451، لبنان و قطر در بازه 600-501 و پاکستان در بازه 700-601 بهترین رتبه جهانی را کسب کرده اند. در مجموع تنها 8 دانشگاه از میان کشورهای اسلامی دارای رتبه زیر 500 بوده اند.

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) به منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارتند از پژوهش (با وزن 60 درصد)، نوآوری (با وزن 15 درصد)، آموزش (با وزن 10 درصد) و فعالیت‌های بین‌المللی (با وزن 15 درصد) را در نظر می‌گیرد و بر این اساس دانشگاه‌های کشورهای اسلامی را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد.

در «رتبه بندی جهانی ISC» دانشگاه‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که حداقل 850 مدرک در سال‌های 2017-2015 در پایگاه وب آو ساینس به ثبت رسانیده باشند. اطلاعات این رتبه‌بندی از پایگاه‌های اطلاعاتی USPTO، WOS و Incite گردآوری شده است.

معیار پژوهش شامل 5 شاخص حجم پژوهش، تعداد استناد به مقالات و تأثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان و تعداد مقالاتی است که در نشریات برتر به چاپ رسیده اند. بازه زمانی سه ساله 2015-2017 در این شاخص‌ها از جمله تعداد کل انتشارات هر دانشگاه در بازه زمانی سه ساله، تعداد کل استنادات به مقالات منتشر شده، تأثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان، تعداد مقالات با کیفیت دانشگاه (نشریات Q1، مجلات نیچر، ساینس و فهرست نشریات نیچر ایندکس) است.