سپهرغرب، گروه کاردانش: نمونه آزمایشگاهی راهکار مقابله با سرقت و قاچاق گوشی تلفن همراه مبتنی بر زنجیره بلوکی (بلاکچین) در پژوهشکده فناوری ارتباطات پژوهشگاه ICT، به‌صورت عملیاتی نصب و راه‌اندازی شد.

با توجه به ظهور فناوری زنجیره بلوکی (بلاکچین) و گسترش استفاده از این فناوری در حوزه‌های مختلف کاربردی، پروژه ه­ایی در این پژوهشگاه جهت شناسایی ابعاد فنی این فناوری و نیز تعیین فرصت‌های بهره برداری از آن در حوزه فناوری ارتباطات اجرا شد.

با انجام این پروژه، علاوه بر کسب دانش فنی مرتبط با فناوری زنجیره بلوکی توسط کارشناسان پژوهشگاه ICT، فرصت‌های متعددی نیز جهت رفع چالش‌های پیش روی فناوری ارتباطات با استفاده از زنجیره بلوکی شناسایی شد.

عضو هیئت‌علمی گروه ارتباطات ثابت پژوهشکده فناوری ارتباطات به‌عنوان مجری این پروژه گفت: یکی از کاربردهای نوین مورد‌توجه در فناوری زنجیره بلوکی در سطح جهان، حوزه مقابله با سرقت و قاچاق تجهیزات مخابراتی، از جمله گوشی­‌های موبایل است.

امیر قلمی‌اسگویی با بیان اینکه باندهای خلافکار متعددی در بخش‌های مختلف جهان، اقدام به سرقت گوشی‌های همراه و قاچاق آن‌ها به سایر کشورها می‌کنند، افزود: برای مثال برآوردهای سال 2017 نشان می‌دهد که درآمد باندهای سرقت گوشی همراه، از طریق فروش گوشی‌های مسروقه به روزانه 550 هزار دلار می‌رسد. همچنین برآوردهای سال‌های اخیر نشان می‌دهد که روزانه 900 سرقت گوشی موبایل در سطح کشور اتفاق می­ افتد.

وی ادامه داد: از این رو لازم بود که راهکاری جامع طراحی شود که در کنار سامانه رجیستری گوشی همراه که برای مقابله با ورود غیر‌قانونی گوشی‌های نو در کشور طراحی و اجرا شده است، امکان مقابله با سرقت گوشی‌ها نیز فراهم شود. از طرفی با توجه به ماهیت بین‌المللی مسئله قاچاق گوشی‌های مسروقه، لازم است راهکار توسعه داده شده به گونه‌ای باشد که به سادگی امکان استفاده توسط اپراتورهای سایر کشورها را داشته باشد.

این پژوهشگر افزود: این پروژه با همکاری و مشاوره سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اجرایی شده و در آن از نظرات همه بخش­‌های تأثیرگذار از جمله اپراتورهای تلفن همراه، نیروی انتظامی و قوه قضائیه جهت احصاء نیازمندی‌ها و الزامات کارکردی و کارایی راهکار جامع مقابله با سرقت و قاچاق گوشی­‌ها استفاده شده است.

قلمی‌اسگویی گفت: در صورت عملیاتی کردن این راهکار و اجرای آن در سطح شبکه، در آینده می­‌توان از آن در جهت تکمیل و بهبود طرح رجیستری مستقر در وزارت صمت و سازمان تنظیم مقررات بهره‌برداری کرده و از مزایای زنجیره بلوکی در این حوزه بهره‌مند شد.

وی اظهار کرد: از ویژگی‌های عمده این راهکار، دارا بودن قابلیت مقیاس­‌پذیری لازم برای انجام عملیات پرس‌وجو با تعداد بالا توسط بازیگران است. همچنین، این نمونه آزمایشگاهی به‌گونه ای طراحی شده است که امکان حضور نظارتی سایر بازیگران را به سادگی فراهم می‌کند و با ارائه سطح مطلوبی از شفافیت برای ذخیره‌سازی داده‌های راهکار، زمینه برقراری اعتماد میان سازمان‌های مشارکت کننده در راه‌اندازی سامانه مقابله با سرقت و قاچاق گوشی‌های همراه را ممکن می‌کند.

این عضو هیئت‌علمی با بیان اینکه در توسعه راهکار مقابله با سرقت و قاچاق گوشی‌های تلفن همراه از پلتفرم هایپرلجر فابریک استفاده شده است، گفت: ماحصل توسعه راهکار مقابله با سرقت و قاچاق گوشی‌های همراه، یک نمونه آزمایشگاهی است که فرآیندهای عملیاتی آن در عین توزیع شدگی بر اساس نیازمندی‌های بازیگران درگیر در موضوع مقابله با سرقت و قاچاق گوشی‌های همراه طراحی و پیاده‌سازی شده اند.

قلمی‌اسگویی مجری طرح ادامه داد: باید توجه داشت که پلتفرم هایپرلجر فابریک، یک زنجیره بلوکی سازمانی و متن باز است که در آن بازیگران مشارکت‌کننده در راه‌اندازی راهکار، کاملاً احراز هویت می‌شوند که این مهم به‌نوبه خود، زمینه برقراری سطح بالاتری از اعتماد را نیز میان بازیگران فراهم می‌کند که در این پروژه از این پلتفرم استفاده شده است.

وی گفت: علاوه بر این، با توجه به روند توسعه شبکه‌های نسل جدید، سعی شده است، ساختار پیاده‌سازی راهکار توسعه‌یافته به گونه‌ای باشد که امکان استقرار در محیط‌های پردازش ابری و در هسته‌های شبکه‌های دارای توابع مجازی سازی شده شبکه را نیز داشته باشد. همچنین راهکار مورد‌نظر، با این دیدگاه توسعه‌یافته است که امکان جلوگیری از فعالیت هرگونه دستگاه غیر‌مجاز در شبکه‌های آینده از جمله شبکه 5G و IoT را نیز داشته باشد.

این عضو هیئت‌علمی یادآور شد: در حال حاضر، نمونه آزمایشگاهی راهکار مقابله با سرقت و قاچاق گوشی همراه مبتنی بر زنجیره بلوکی در پژوهشکده فناوری ارتباطات پژوهشگاه ICT، به‌صورت عملیاتی نصب و راه‌اندازی شده است و در گام‌های بعدی انتظار می‌رود که با بهینه‌سازی سطح کارایی مورد نیاز بازیگران، نسخه پایلوت میدانی این راهکار نیز توسعه و عرضه شود.