سپهرغرب، گروه اجتماعی: غربالگری بارداری در وضعیت بحرانی جمعیت ایران تبدیل به ماشین مدرن "سقط جنین" و جلوگیری از زاد و ولد در خانواده‌های خواهان فرزند شده است و از سویی به‌خاطر هزینه بالای تست‌های تکمیلی حدود 20 هزار مادر خودشان اقدام به سقط غیرقانونی جنین می‌کنند!

"غربالگری بارداری" رویه‌ای است که نه در جهت کمک به سلامت مادر است و نه جنین بلکه برای کشف جنین‌های مبتلا به "سندروم داون" و سقط آنها قبل از تولد است، سندروم داون یا "پریزومی21" یکی از انواع ناهنجاری‌ ژنتیکی است که میزان شیوع آن به‌طور تقریبی یک مورد در هزار تولد است!

این ناهنجاری در دوره حیات فرد به‌صورت طیفی از ناتوانی‌ها از مسائل جسمی تا ذهنی بروز می‌یابد؛ پیرو استفتایی از مقام معظم رهبری درباره امکان اسقاط جنین ناهنجار که موجب "حرج" مادر باشد قبل از ولوج روح، قانون سقط درمانی مصوب و روال‌سازی گسترده در خصوص غربالگری انجام شد.

هرچند مصادیق "حرج" از جمله سندروم داون توسط مقام معظم رهبری تعیین و تأیید نشده است؛ ماده واحده سقط‌درمانی بر اساس همین فتوا، تصویب و به تأیید شورای نگهبان رسیده و غربالگری بارداری بر این مبنای قانونی بنا شده است.

رویه اجرایی این غربالگری به‌صورت خلاصه بدین صورت است: در سه‌ماهه اول بارداری بر اساس آزمایش خون و سونوگرافی، میزان ریسک ابتلای جنین به سندروم داون مشخص می‌شود، اگر این ریسک از عددی بالاتر باشد نتیجه غربالگری مثبت اعلام می‌شود و مادر برای تست‌های تکمیلی ارجاع می‌‌شود که در زمان حاضر حداقل 10 درصد از زنانی که تست‌های غربالگری را در کشور انجام می‌دهند، نتیجه غربالگری‌شان مثبت گزارش می‌شود، چنانچه در تست‌های تکمیلی، وجود سندروم داون تأیید شد و سن جنین قبل از 4 ماه قمری بود، پزشکی قانونی مجوز سقط جنین را صادر می‌کند!

این برنامه از اشکالات بسیار مهمی رنج می‌برد که باعث شده نتایجی بسیار تأسف‌برانگیز برای کشورمان رقم بخورد با توجه به آمار ولادت‌های سالانه که یک‌میلیون و 200هزار تولد است، بدون هیچ‌گونه غربالگری، 1200 نوزاد داون به دنیا خواهد آمد اما در زمان حاضر حدود 120 هزار مادر باردار در مرحله اول غربالگری به‌عنوان پرخطر شناسایی و برای تست‌های تکمیلی معرفی می‌شوند اما با توجه به هزینه بالای تست‌های تکمیلی که در زمان حاضر حداقل 3 میلیون تومان است و کاملاً با افزایش قیمت دلار روند صعودی دارد و فاقد هرگونه حمایت بیمه‌ای و... است، بسیاری از خانواده‌ها که توانمندی مالی را ندارند، سقط غیرقانونی را تنها راه پیش‌پای خود برای فرار از احتمال بسیار ضعیف فرزند مبتلا به سندروم داون می‌بینند!

برآورد می‌شود از 120 هزار مورد یادشده حدود 20 هزار مورد بدون انجام تست‌های تکمیلی، خودشان اقدام به سقط غیرقانونی جنین می‌کنند! به‌علاوه انجام تست "آمنیو سنتز" که رایج‌ترین تست تکمیلی برای تشخیص قطعی سندروم داون است فارغ از اینکه جنین سالم است یا مبتلا، به‌دلیل ماهیت تهاجمی این تست یک درصد عارضه سقط را به‌دنبال دارد.

نهایتاً غربالگری بارداری در وضعیت بحرانی جمعیت ایران، تبدیل به ماشین مدرن جلوگیری از زاد و ولد در خانواده‌های خواهان فرزند شده است چرا که از نظر تحمیل هزینه‌های سنگین مالی، ایجاد استرس و هراس روانی همچنین در معرض سقط قراردادن بارداری سالم، تجربه فرزند‌آوری را در کام خانواده‌های ایرانی بسیار تلخ کرده است.